Các nhà khoa học mới đây đă khám phá ra sự tồn tại của vật chất “hạt femi đồng hồ cát” với các phân tử trôi qua các ống tập hợp thành kết cấu của đồng hồ cát. Vật chất mới này đă thách thức các nhà khoa học, khiến họ cảm thấy “hụt hơi” khi nghiên cứu về nó.
Ở dạng “hạt femi đồng hồ cát”, các phân tử trôi qua các ống tập hợp thành dạng kết cấu đồng hồ cát, gọi là phân tán. Dạng ống trôi chảy này chưa từng được biết đến. Mặc dù, dạng vật chất này mới chỉ là lư thuyết nhưng đă được các nhà nghiên cứu công nhận.
Các nhà nghiên cứu thuộc trường ĐH Princeton (Anh) đề xuất ư tưởng các hạt femi đồng hồ cát có thể tồn tại trong các tinh thể tạo thành chất kali và thủy ngân kết hợp với các antimony, thạch tín hay bismut.
Các tinh thể đóng vai tṛ tính chất cách ly bên trong, bên trên và bên dưới bề mặt, tính chất dẫn nhiệt ở hai bên, tạo thành các ống h́nh đồng hồ cát bằng ḍng chảy electron. Các nhà nghiên cứu tập hợp phần tử lư thuyết này thành tổ hợp vật chất gọi là các chất cách ly hinh học topo.
Trong trường hợp này, sự chồng đống vật chất có vai tṛ như tính chất cách ly và chặn ḍng electron trong khi bề mặt dẫn nhiệt cho electron xuyên qua các ống. Các phần tử tạo thành các ống được gọi là hạt femi Dirac.
Các hạt femi là các phân tử hạ nguyên tử, trong đó có thể bao gồm các electron, proton và neutron có trong các dạng nhỏ hơn, như: Dirac khối lượng bằng 0, Majorana và hạt femi Weyl.
Trong công tŕnh nghiên cứu gần đây, các nhà nghiên cứu đă đặt ra giả thuyết: các định luật vật lư cho các electron chảy trên bề mặt, trong khi các định luật vật lư ngăn các electron chảy đi theo hướng khác.
Ông Andrei Bernevig thuộc Hội Giáo sư Vật lư trường ĐH Princeton cho biết: “Dạng hạt femi đồng hồ cát có dịch chuyển lạ kỳ chứ không thể bị loại bỏ”.
“Không thể loại bỏ ống đồng hồ cát khỏi bề mặt tinh thể".
Sinh viên Aris Alexandradinata đă tốt nghiệp chuyên ngành vật lư, cho biết: “Công việc của chúng tôi là biều diễn đặc tính h́nh học topo mới trong băng cách ly”.
“Bề mặt băng cách ly nối với một đồng hồ cát bên cạnh dạng zigzag không thể phá vỡ”.
Các nhà nghiên cứu đă có thể vẽ ra những kết nối giữa hệ thống lư thuyết với toán học cao cấp. Trong trường gọi là đổi đồng đều, có 230 dạng tinh thể tồn tại tự nhiên. 157 tinh thể trong số đó ở dạng có thể biến dạng giống đồng hồ cát.
Giả thuyết về đồng hồ cát là dạng lư thuyết đầu tiên mô tả các tinh thể đối xứng đảo ngược thời gian. Hơn thế nữa, các tinh thể là dạng vật chất h́nh học topo đầu tiên dựa vào dạng h́nh học đối xứng ban đầu biến chuyển thành. Theo các nhà nghiên cứu, các đặc tính này có thể áp dụng vào lĩnh vực điện tử, trong đó có thể làm chất bán dẫn hiệu quả.
Việc khám phá ra các đặc tính hoạt động của hạt femi, mô tả toán học và có thể quan sát các vật chất thăng bằng tạo thành sự tấn công mạnh vào hoạt động ở thể lượng tử, thể rắn và vật lư vật chất. Tất cả những ǵ đă biết về dạng “hạt femi đồng hồ cát” mới chỉ là bắt đầu.
vietbf @ sưu tầm