Ḿnh 28 tuổi, rời Việt Nam 6 năm, là nghiên cứu sinh tiến sĩ năm thứ 2, chuyên ngành tài chính. Ḿnh mắc bệnh ung thư hạch bạch huyết, biết bệnh vài ngày nay.
Khi biết bệnh, 27 năm cuộc đời ḿnh bỗng hiện lên chậm như cuốn phim sắc nét tới từng ngóc ngách. Ḿnh sinh ra ở một vùng núi trung du Bắc bộ, nơi phần lớn mọi người không đào đâu ra nhiều hơn 20 ngh́n đồng một ngày, thịt ḅ là một thứ xa xỉ tới mức chỉ được ăn trong những ngày lễ Tết. Quê ḿnh nghèo tới thê thảm, ḿnh lại là đứa trẻ mồ côi cha nữa. Vẫn nhớ ông ngoại đă bế ḿnh khi c̣n nhỏ, nói rằng ḍng máu của nhà nội ḿnh là ḍng máu độc. Ông nội mất v́ bệnh tật không rơ nguyên nhân khi chưa tới tứ tuần, bà nội mất v́ ung thư ṿm họng, 6 người con của ông bà, tính cả bố ḿnh th́ 4 người bị ung thư mà mất. Nhà ngoại lại có gen rất tốt, lai Pháp từ đời cụ ngoại. Ngoại h́nh ḿnh có nét ǵ đó thừa hưởng từ nhà ngoại, cao to, tóc xoăn, mũi cao và mắt màu xám. Ngoại h́nh th́ có vẻ thế thôi, chứ hồi đấy nhà ḿnh nghèo lắm, tới năm lớp 6 ḿnh vẫn tin thứ sữa được in trên những quyển báo Thiếu niên tiền phong trong thư viện trường là nước bột sắn mẹ hay pha cho ḿnh uống.
Ḿnh không phải là đứa trẻ học quá giỏi, thật sự là như vậy. Ví dụ như khi đi học lúc nào cũng chỉ xếp được top 5 lớp là cao, đi thi học sinh giỏi huyện cũng không được giải nhất bao giờ. Có điều luôn được b́nh bầu vào danh sách nhận thưởng của địa phương. Chắc các thầy và các bạn thương ḿnh nghèo quá, dù khi đó ai cũng khó khăn. Khi đi học, ḿnh thường thấy khác biệt với các bạn xung quanh, họ nói ḿnh hay mơ mộng viển vông về những đất nước xa xôi mà chỉ có thể đọc trong báo.
Cùng với hai điểm cộng t́nh nghĩa quê hương, ḿnh đỗ được vào trường Kinh tế. Ḿnh là học sinh thứ hai trong lịch sử của trường đỗ được vào trường điểm của thủ đô, được gọi lên xă tặng thưởng một triệu đồng. Hồi đó học Kinh tế chưa đắt đỏ như các em bây giờ, ḿnh mang theo bao gạo và 40 trứng vịt, cùng với việc đi gia sư cho hai đứa bé tiểu học một gia đ́nh đồng hương, thế mà có thể học hết được 4 năm đại học, ra trường với bằng giỏi. Khi đó một người bạn giới thiệu với ḿnh chương tŕnh học bổng đi Hàn Quốc, sẵn tự học tiếng Hàn cùng nhau từ hồi là sinh viên, hai đứa rủ nhau ứng tuyển. Ḿnh thấy bằng cấp năng lực hai đứa tương đương mà ḿnh được nó lại trượt, ḿnh nghĩ chắc ở ṿng phỏng vấn người ta đă chọn ḿnh. Ḿnh vẫn nhớ như in câu trả lời khi ấy: "Tại sao tôi lại muốn đi ra nước ngoài? Tôi và những đứa trẻ miền núi nơi tôi sống đă lớn lên như những cây dại ở một vùng đất vô danh không ai biết. Chúng chưa bao giờ biết được thế giới là như thế nào. Tôi sẽ đi về và kể với mọi người những điều tuyệt vời xảy ra ở bên kia thế giới. Ước mơ của tôi? Tôi muốn mọi đứa trẻ đều được lớn lên một cách hạnh phúc. Giờ tôi không biết làm sao để làm được điều đó. Tôi phải đi học để t́m câu trả lời".
Ngày ḿnh bay sang Hàn Quốc, mẹ gói một nắm xôi để ăn trên máy bay. Học hết chương tŕnh ở đó, ḿnh học tiếng Đức và lấy tiếp được học bổng, học bằng thạc sĩ thứ 2 ở Đức và làm tiếp nghiên cứu sinh tiến sĩ luôn. Ḿnh học về tài chính, đầu tư và tiền tệ. Tại sao có những vùng đất có thể nghèo khó như quê hương của ḿnh, nơi đứa trẻ nào cũng phải biết chăn trâu, chăn vịt? Tại sao lại có những nơi giàu có tột đỉnh như thủ đô Tokyo của Nhật, nơi mọi thứ đều tự động hóa bằng máy móc. Càng đi nhiều ḿnh càng có nhiều câu hỏi hơn. Mong muốn được trở nên giỏi hơn, làm được ǵ đó cho Việt Nam càng lúc càng cháy bỏng hơn.
Rồi ḿnh bị bệnh, đây không phải là một tin bất ngờ. Ḿnh đă chuẩn bị cả đời cho số mệnh sẽ tới vào lúc nào đấy, chỉ là nó quá sớm. Ḿnh chưa bao giờ ăn đồ đóng hộp, đồ ăn nhanh, đồ chiên rán và nước ngọt có ga; chưa bao giờ uống rượu, dùng chất kích thích; mỗi ngày đều đi bộ nhiều hơn 2 km. Ḿnh chỉ thức khuya, cà phê và lao lực là thứ không thể tránh khỏi. Gen di truyền ung thư là có thật hay không? Ḿnh cũng không thể đổ lỗi cho những tiền nhân đă yểu mệnh ra đi trong ḍng họ. Chồng chưa cưới người Đức nói ḿnh nên ở lại đây, nơi hệ thống y tế tiên tiến và ḿnh có bảo hiểm, cơ hội sẽ nhiều hơn, bởi ung thư của ḿnh chưa di căn dù bác sĩ tiên lượng không được tốt. Nếu mẹ biết chắc chắn cũng muốn ḿnh ở lại để kéo dài sự sống dù chỉ thêm một ngày. Khi ḿnh mới 3 tuổi đă theo mẹ về ở nhà ông bà ngoại, mẹ đă bán nhà, bán thóc, bán đàn vịt và cả con chó mực chỉ để giữ bố sống thêm được vài ngày. Mẹ là người như vậy, không bao giờ đầu hàng số phận.
Có điều con người ta khi đến cửa chết chỉ muốn ít nhất có thể chết ở quê hương, giống như con cáo chết 3 năm quay đầu về núi. Người nói bao nhiêu ngôn ngữ, khi nói lời trăn trối cũng chỉ thốt lên bằng tiếng mẹ đẻ. Ḿnh muốn về thăm lại gia đ́nh, núi non xưa khi c̣n khỏe mạnh; muốn ăn cùng mọi người những bữa ngon và lang thang đạp xe trên những con đường ṃn băng đồng. Ḿnh muốn ngủ với mẹ những giấc êm đềm cuối cùng. Nếu nhập viện ở bên này, có lẽ đến chết cũng không thể chết ở quê nhà, nhắm mắt xuôi tay ở bệnh viện cách xa núi non xưa hàng chục ngàn dặm.
Khác với những người trẻ bị ung thư khác, ḿnh không nuối tiếc v́ đă dành cả cuộc đời cho việc học và đấu tranh với sự nghèo khó. Ḿnh tin rằng bản thân đă để lại được điều ǵ đó. Mẹ nói ngôi trường cũ của ḿnh vẫn thỉnh thoảng mời mẹ về dự trong buổi khai giảng cho học sinh mới, nơi thầy hiệu trưởng cũ vẫn kể về câu chuyện của một đứa trẻ chăn vịt đă đi tới Hà Nội ra sao, ra quốc tế như thế nào, xuất hiện trên báo chí làm sao. Trong những đứa trẻ nghèo ở vùng vô danh ấy, sẽ có đứa c̣n đi xa hơn và giỏi hơn ḿnh ngàn lần.
Có lẽ cuối tuần sau ḿnh sẽ bán chiếc ôtô cũ, rút hết tiền trong tài khoản, gói ghém một chút quà và bay về Việt Nam, bỏ lại những con số sổ sách, bỏ lại những hào hoa của cuộc sống phương Tây, bắt chuyến xe khách trở về với căn nhà nhỏ và nói với mẹ "Mẹ ơi, con đă về". Có lẽ mẹ vẫn c̣n một đàn vịt cho ḿnh chăn.
VietBF@sưu tập