Lập trường của ứng viên phó tổng thống đảng Dân chủ về Trung Quốc như thế nào?
August 8, 2024
Là một nhà giáo dục, ông Walz từng giảng dạy lịch sử Mỹ, văn hóa Hoa Kỳ và tiếng Anh cho học sinh Trung Quốc tại Trường trung học phổ thông số 1 Phật Sơn ở tỉnh Quảng Đông vào năm 1989. Đây là năm chứng kiến hàng trăm ngh́n sinh viên Trung Quốc biểu t́nh phản đối Đảng Cộng sản Trung Quốc tại Quảng trường Thiên An Môn. “Trung Quốc đang nổi lên, và đó là lư do tôi đến đó,” ông Walz chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn năm 2007 với The Hill, một trang web tin tức có trụ sở tại Washington.
Thời gian ở Trung Quốc đă ảnh hưởng sâu sắc đến quan điểm của ông về cuộc sống của người dân dưới chế độ Đảng Cộng sản. Từ việc giảng dạy ở một trường trung học tại Trung Quốc đến kinh nghiệm phục vụ trong một ủy ban quốc hội về mối quan hệ giữa Bắc Kinh và Washington, Tim Walz, ứng cử viên phó tổng thống đảng Dân chủ, có mối liên hệ kéo dài hàng thập niên với Trung Quốc. Sự liên hệ này bắt đầu từ các cuộc biểu t́nh ủng hộ dân chủ tại Quảng trường Thiên An Môn năm 1989.
Khi trở thành thành viên Quốc hội vào năm 2007, ông Walz vẫn tập trung vào các vấn đề liên quan đến Trung Quốc. Trong thời gian tại Quốc hội, ông phục vụ trong Ủy ban Hành pháp Quốc hội về Trung Quốc, chú trọng các vấn đề nhân quyền tại đây. Ông Walz nhanh chóng trở thành người chỉ trích mạnh mẽ chính phủ Trung Quốc, thường xuyên gặp gỡ các nhà hoạt động từ Trung Quốc và Hong Kong, bao gồm Joshua Wong và Đức Đạt Lai Lạt Ma.
“Nếu họ có sự lănh đạo phù hợp, sẽ không có giới hạn nào cho những ǵ họ có thể đạt được,” ông nói trong một cuộc phỏng vấn năm 1990 với tờ Star Herald, mô tả việc giảng dạy ở Trung Quốc là “một trong những điều tuyệt vời nhất” ông từng làm. Sự quan tâm của ông Walz đối với Trung Quốc không dừng lại ở đó. Khi trở về Hoa Kỳ, ông và vợ đă thành lập một công ty có tên “Những cuộc phiêu lưu du lịch giáo dục” để tổ chức các chuyến đi mùa hè đến Trung Quốc cho học sinh trung học Mỹ.
Năm năm sau cuộc biểu t́nh Thiên An Môn và sự đàn áp mạnh mẽ của chính phủ, ông Walz đă trở lại Trung Quốc cùng vợ để hưởng tuần trăng mật và mang theo hai đoàn học sinh Mỹ. Ông tiếp tục điều hành chương tŕnh trao đổi mùa hè đến Trung Quốc cho đến năm 2003. Trong một cuộc phỏng vấn với VOA năm 2014, ông nhớ lại cảm giác khi chứng kiến cuộc biểu t́nh Thiên An Môn. Ông nói: “Tôi nhớ ḿnh đă thức dậy và thấy tin tức vào ngày 4 tháng 6 rằng điều không thể tưởng tượng được đă xảy ra”.
Ngoài việc hợp tác với các nhà hoạt động, ông Walz c̣n đồng tài trợ cho nhiều nghị quyết về nhân quyền, bao gồm yêu cầu trả tự do cho Lưu Hiểu Ba và Hoàng Kỳ, cũng như Đạo luật Nhân quyền và Dân chủ Hong Kong năm 2017. Trong khi nhiều người Mỹ rời Trung Quốc do lo ngại an ninh sau cuộc biểu t́nh, ông Walz cho rằng cần thiết phải ở lại để “câu chuyện được kể” và cho người dân Trung Quốc biết thế giới bên ngoài luôn ở bên họ.
Trong một bài phát biểu trước Quốc hội năm 2016, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của các “cuộc đối thoại mang tính xây dựng” với Bắc Kinh để bảo tồn văn hóa và hệ sinh thái Tây Tạng. “Hoa Kỳ được thành lập dựa trên các ư tưởng về quyền tự do phổ quát, và tôi tin rằng chúng ta phải tiếp tục thúc giục chính phủ Trung Quốc cung cấp quyền tự do tôn giáo ít bị kiểm soát hơn cho người Tây Tạng,” ông nói.
Bên cạnh việc chỉ trích hồ sơ nhân quyền, ông Walz cũng lo ngại về sự hiện diện mở rộng của Trung Quốc ở Biển Đông vào năm 2016, phản đối nỗ lực cắt giảm chi tiêu quân sự của Washington. Tuy có lập trường cứng rắn về nhân quyền và quân sự, ông Walz vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy tŕ hợp tác với Trung Quốc. “Tôi không cho rằng Trung Quốc cần có mối quan hệ đối đầu,” ông nói. “Chúng ta cần kiên quyết về những ǵ họ đang làm ở Biển Đông, nhưng có nhiều lĩnh vực hợp tác mà chúng ta có thể cùng nhau thực hiện.”
Một số nhà phân tích cho rằng mối quan hệ sâu sắc của ông Walz với Trung Quốc và thành tích trong quan hệ ngoại giao có thể giúp liên danh tổng thống đảng Dân chủ đưa ra quyết định sáng suốt hơn về chính sách đối ngoại. “Sự xuất hiện của ông Walz như là ứng cử viên phó tổng thống sẽ khiến nhiều người quan tâm đến chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ ở khu vực này cảm thấy yên tâm,” ông Lev Nachman, một nhà khoa học chính trị tại Đại học Quốc gia Đài Loan, nhận định.
Ông Nachman cho rằng Walz, với các quan điểm nhân văn về người Trung Quốc, Tây Tạng và Hong Kong, có thể thêm sắc thái vào cuộc tranh luận về chính sách liên quan đến Trung Quốc tại Hoa Kỳ. “Ông ấy có thể diễn đạt nhu cầu phải đẩy lùi chủ nghĩa độc tài và vi phạm nhân quyền của Trung Quốc theo cách không bôi nhọ công dân Trung Quốc hay thiên về đe dọa công khai mà nhiều cuộc thảo luận giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc thường gặp,” ông Nachman nói. (KTT/DAT VIET)
|