Thí nghiệm thực hiện trên năo người của Đại học Tufts và Đại học Oxford cho thấy virus thủy đậu kết hợp với virus mụn rộp (hoặc zona thần kinh) có thể gây ra bệnh Alzheimer.
Nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí y học Journal of Alzheimer's Disease, cho thấy sự hiện diện song song của hai loại virus này có thể thúc đẩy t́nh trạng dư thừa protein, gây ra các mảng năo đặc trưng ở người bệnh Alzheimer (căn bệnh gây ra t́nh trạng mất trí nhớ và các chức năng nhận thức).
Mối liên hệ của virus gây bệnh mụn rộp, c̣n gọi là herpes simplex (HSV-1) và Alzheimer đă được chú ư trong nhiều năm. DNA của nó xuất hiện với số lượng lớn trong năo của người cao tuổi. Những người có gene liên quan Alzheimer cũng dễ phát triển loại bệnh này nếu nhiễm virus herpes.
Tương tự như virus herpes, virus thủy đậu varicella-zoster cũng có thể ngủ yên trong các tế bào thần kinh nhiều năm, sau đó xuất hiện và gây hại tương đương bệnh zona.
Các nhà khoa học phỏng đoán t́nh trạng viêm nhiễm do virus herpes gây ra có thể làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ. Tuy nhiên, bệnh Zona thường chỉ xảy ra một hoặc hai lần trong đời.
Các nghiên cứu ở Anh, Đài Loan, Hàn Quốc và Mỹ cho thấy việc tiêm vaccine thủy đậu và zona có thể làm giảm nguy cơ suy giảm trí nhớ. Để t́m hiểu về điều này, các nhà khoa học đă mô phỏng môi trường năo bộ trong những miếng bọt biển rộng 6mm, làm từ protein tơ tằm và collagen. Chúng chứa các tế bào gốc phát triển thành tế bào thần kinh trung ương, có các mô hỗ trợ gọi là bào thần kinh đệm, giúp giữ cho các tế bào thần kinh sống và hoạt động b́nh thường.
H́nh ảnh hiển vi của virus herpes simplex (HSV-1) gây bệnh mụn rộp hoặc zona thần kinh ở người. Ảnh: National STD Curriculum
Khi các mô năo chỉ bị nhiễm thủy đậu, các protein đặc trưng của bệnh Alzheimer không có dấu hiệu gia tăng. Tuy nhiên, virus thủy đậu có thể khiến virus herpes ngủ yên trong cơ thể tái hoạt động. Cuộc tấn công kéo này khiến các protein của Alzheimer tăng đáng kể, đồng thời làm chậm các tín hiệu của tế bào thần kinh.
"Đó là tác động của hai loại virus rất phổ biến và thường vô hại, nhưng các nghiên cứu trong pḥng thí nghiệm cho thấy virus thủy đậu có thể đánh thức virus herpes, để lại nhiều hậu quả", kỹ sư Dana Cairns từ Đại học Tufts, giải thích.
Một số chuyên gia không tham gia vào nghiên cứu cảnh báo các thí nghiệm c̣n nhiều hạn chế. Họ cho rằng chưa thể kết luận sự tương tác của hai virus là nguyên nhân trực tiếp gây ra chứng Alzheimer, bởi bộ năo nhân tạo không thể mô phỏng chính xác hoàn toàn môi trường năo người.
Họ lập luận t́nh trạng viêm, ảnh hưởng phụ của việc nhiễm virus gây ra các vấn đề về trí nhớ, không phải bản thân virus. V́ vậy, các loại virus khác cũng có thể là căn nguyên của Alzheimer.