Vì sao Omicron lây lan nhanh, triệu chứng nhẹ?

[june04]

Các nhà khoa học cho biết Omicron tập trung ở đường hô hấp trên, ít ảnh hưởng đến phổi nên ít gây ra các triệu chứng nghiêm trọng.

Sau khi có thêm dữ liệu lâm sàng về Omicron, các chuyên gia dường như có chung quan điểm biến chủng lây lan nhanh hơn các phiên bản trước đó của virus, song triệu chứng của các bệnh nhân ít nghiêm trọng.

"Nó lan truyền rất nhanh, nhưng dường như độc lực không mạnh bằng Alpha hoặc Delta", James Musser, Trưởng khoa bệnh học và bộ gene của Bệnh viện Houston Methodist, cho biết. Ông cũng chứng minh quan điểm này trong một nghiên cứu mới, công bố trên trang web chuyên ngành medRxiv, ngày 8/1.

Các nghiên cứu trước đó cũng cho thấy Omicron phát triển mạnh mẽ trong các tế bào đường hô hấp trên hơn là phổi, vì vậy ít gây ra các triệu chứng nặng về hô hấp hoặc dẫn đến tử vong.

Thí nghiệm về mô hô hấp ở người thực hiện gần đây tại Đại học Cambridge và Đại học Hong Kong cho thấy Omicron chủ yếu lây lan các tế bào phế quản, trong khi Delta lây nhiễm và tái tạo tốt hơn trong mô phổi.

Ravindra Gupta, chuyên gia virus tại Đại học Cambridge, người tham gia nghiên cứu, cho biết: "Virus nhân lên ở đường thở dưới là lý do khiến người bệnh chuyển nặng. Có thể virus (Omicron) đang dẫn đến tình trạng bệnh ít nghiêm trọng hơn".

Các nhà khoa học nghiên cứu trên chuột đồng cho kết quả tương tự. Họ phát hiện Omicron có xu hướng hoạt động mạnh ở mũi của các động vật, trong khi biến chủng khác tấn công phổi.

"Điều này cho thấy virus di chuyển từ đường hô hấp trên xuống đường hô hấp dưới khó khăn hơn ở động vật", Michael Diamond, chuyên gia dịch tễ học về virus tại Trường Đại học Washington tại St. Louis, cho biết. Ông nhận định Omicron rất khác biệt so với các biến chủng còn lại.

Phát hiện mới phù hợp với nghiên cứu lâm sàng ở Nam Phi, nơi Omicron lần đầu xuất hiện vào tháng 11. Waasila Jassat, chuyên gia y tế công cộng tại Viện các Bệnh truyền nhiễm Quốc gia ở Johannesburg, nói: "Chúng tôi không thấy nhiều bệnh nhân nhập viện vì viêm phổi hoặc biến chứng phổi sau mắc Covid-19".

Bệnh nhân Covid-19 được điều trị trong khu hồi sức tích cực tại bệnh viện Western Reserve, Ohio, Mỹ, ngày 4/1. Ảnh: Reuters

Dù vậy, chuyên gia virus Vineet Menachery, Đại học Y khoa Texas, cho biết việc dùng mô hình nghiên cứu trên động vật để suy đoán cho người có nhiều hạn chế.

Trước đó, các nhà khoa học chỉ ra rằng đột biến của Omicron khiến virus liên kết tế bào mạnh hơn. Tiến sĩ Menachery ví quá trình này như việc tra chìa khóa vào ổ, "khóa" virus với tế bào. Mới đây, các chuyên gia cũng phát hiện hai đột biến H655Y và P681H giúp tăng khả năng xâm nhập của virus vào cơ thể người.

Dù vậy, nhiều câu hỏi về Omicron còn bỏ ngỏ. Ví dụ, chưa rõ biến chủng ảnh hưởng khác nhau thế nào ở người đã và chưa tiêm vaccine, người có miễn dịch từ nhiễm bệnh tự nhiên trước đó. Các chuyên gia cho biết còn quá sớm để kết luận Omicron ít gây chết người hơn các biến chủng khác. Dù vậy, tỷ lệ nhập viện đã giảm và nhu cầu sử dụng máy thở cũng thấp hơn.

Trong khảo sát gần đây, tiến sĩ Musser và các đồng nghiệp chỉ ra rằng người nhiễm Omicron có tỷ lệ điều trị tại khu hồi sức tích cực thấp hơn Delta.

"Ở hai bệnh nhân tương đương về độ tuổi, tình trạng tiêm chủng và các yếu tố nguy cơ, tỷ lệ chuyển nặng của người nhiễm Omicron vẫn thấp hơn từ 60% đến 70%", tiến sĩ Robert Wachter, Chủ nhiệm Khoa y Đại học California, San Francisco, cho biết.

Giới chức y tế vẫn lo ngại các ca nhiễm Omicron, gồm cả những người mắc bệnh lần đầu, có thể khiến hệ thống y tế Mỹ và nhiều quốc gia quá tải. Ngày 6/1, Mỹ ghi nhận 602.000 ca nhiễm mới. Nước này tiếp tục hối thúc người dân tiêm chủng, đeo khẩu trang và hạn chế tiếp xúc.

"Số ca nhập viện sẽ tăng cao trong thời gian virus bùng phát mạnh. Đây là lý do Omicron thành mối lo ngại về sức khỏe cộng đồng, đòi hỏi người dân thực hiện tất cả các biện pháp có thể trong ít nhất 6 tháng đến 8 tuần tới", Nahid Bhadelia, bác sĩ bệnh truyền nhiễm, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Chính sách Bệnh truyền nhiễm Mới nổi tại Đại học Boston, cho biết.