Quyền tự chủ tư pháp được chánh án ở Hong Kong khẳng định lại. Chánh án Geoffrey lần đầu lên tiếng khẳng định sự độc lập tư pháp của Hong Kong, sau khi Trung Quốc chỉ trích phán quyết bỏ lệnh cấm mặt nạ.
Chánh án Geoffrey Ma Tao-li tại lễ khai mạc năm pháp lư ở Hong Kong hồi tháng 1. Ảnh: AFP.
"Hệ thống pháp lư của chúng ta dựa trên các nguyên tắc và đặc trưng cơ bản như b́nh đẳng trước pháp luật, giải quyết tranh chấp theo đúng quy định của pháp luật, suy đoán vô tội, bảo đảm xét xử công bằng và trên hết là sự độc lập về bộ máy tư pháp", Chánh án Ṭa phúc thẩm Hong Kong Geoffrey Ma Tao-li phát biểu tại lễ kỷ niệm 50 năm thành lập trường luật của Đại học Hong Kong tối 24/11.
Ông cho rằng những điều này đă được thể hiện bằng "các thuật ngữ rơ ràng nhất" trong Luật Cơ bản của Hong Kong. Theo ông, hệ thống luật hiện nay của Hong Kong đang phục vụ cộng đồng một cách hiệu quả, nhờ sự chuyên nghiệp về pháp lư mang đẳng cấp thế giới và một hệ thống tư pháp được tôn trọng.
Đây là phát biểu công khai đầu tiên của ông Ma sau khi Zang Tiewei, phát ngôn viên Ủy ban Hiến pháp và Luật pháp thuộc Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc (NPCSC) hôm 19/11 chỉ trích Ṭa án Tối cao Hong Kong vượt quyền khi ra phán quyết bỏ lệnh cấm người biểu t́nh đeo mặt nạ, khẩu trang.
Ủy ban Hiến pháp và Luật pháp cho rằng phán quyết của Ṭa án Tối cao Hong Kong đă làm suy yếu nghiêm trọng quyền lănh đạo của Trưởng đặc khu và chính quyền đặc khu hành chính, khẳng định chỉ có quốc hội Trung Quốc mới có quyền phán quyết liệu một quy định có phù hợp với Luật Cơ bản của Hong Kong hay không. Tuyên bố này vấp phải sự phản đối của các chuyên gia pháp lư Hong Kong.
Ṭa án Tối cao Hong Kong hôm 18/11 ra phán quyết rằng lệnh cấm người biểu t́nh đeo khẩu trang, mặt nạ mà chính quyền thành phố áp dụng từ ngày 5/10 là vi hiến, không phù hợp với Luật Cơ bản ngay cả trong t́nh h́nh hỗn loạn hiện nay tại Hong Kong. Ṭa án Tối cao hôm 22/11 cho biết chính quyền đặc khu yêu cầu kéo dài thêm thời gian hoăn thi hành phán quyết, nhưng bị bác bỏ và thay vào đó gia hạn lệnh cấm thêm 7 ngày.
Từ khi các cuộc biểu t́nh nổ ra ở Hong Kong hồi tháng 6, những người tham gia đă sử dụng khẩu trang và mặt nạ pḥng độc để đối phó với hơi cay của cảnh sát. Nguyên nhân thúc đẩy biểu t́nh là dự luật dẫn độ cho phép đưa nghi phạm sang những nơi chưa có hiệp ước dẫn độ với Hong Kong, trong đó có Trung Quốc đại lục. Sau khi chính quyền rút dự luật, nhiều người vẫn biểu t́nh, đưa ra các yêu cầu khác, trong đó có điều tra cảnh sát dùng vũ lực, tổ chức bầu cử dân chủ và trưởng đặc khu Carrie Lam từ chức.
Căng thẳng tại Hong Kong gần đây leo thang khi cảnh sát và người biểu t́nh đụng độ tại khuôn viên các trường đại học, sau đó đám đông tập trung trong Đại học Bách khoa Hong Kong (PolyU) từ ngày 17/11. Sau vài ngày cố thủ, phần lớn người biểu t́nh đă rời khỏi PolyU, trong đó khoảng 1.100 người đă bị bắt.
Hong Kong trở nên yên tĩnh vào cuối tuần qua, khi hàng triệu cử tri đi bỏ phiếu bầu ủy viên hội đồng của 18 quận trên thành phố. Kết quả kiểm phiếu sơ bộ cho thấy phe dân chủ đă giành thắng lợi lớn khi kiểm soát 17/18 hội đồng quận, với 347 ủy viên ủng hộ dân chủ được bầu trong tổng số 452 ghế.