Thương hiệu nước mắm cổ truyền Phan Thiết được Việt kiều Úc khôi phục

[vuitoichat]

Một ông Việt kiều Úc đã quyết tâm lao vào khôi phục thương hiệu nước mắm Phan Thiết đang bị quên dần từ sau ngày “Tháng Tư Đen 1975”, chưa đầy nửa thế kỷ vị thế lẫn danh tiếng của nơi từng là “thủ phủ nước mắm” hàng trăm năm đã mai một dần bởi sự thiếu quan tâm của giới chức trách.

Ông Trần Ngọc Dũng trong bảo tàng nước mắm do ông dày công xây dựng. (Hình: The Leader, Tạp chí Nhà Quản Trị)

“Vất vả ba năm qua bằng chục năm trước, từ lúc tôi ở nước ngoài về Sài Gòn và thành lập một công ty nghiệp cứu thị trường, cộng lại,” ông Trần Ngọc Dũng, Việt kiều Úc, chủ Khu Tổ Hợp Giải Trí Fisherman Show (phường Phú Hài, thành phố Phan Thiết) nói với báo trong nước.

Ông Dũng kể mình rời quê Phan Thiết năm 17 tuổi để sang Úc, Pháp học từ Cử Nhân lên Tiến Sĩ. Trong ký ức của ông, thời hoàng kim của nước mắm Phan Thiết là tấp nập những chuyến hàng ra Bắc vào Nam. Cầu cống, đường xá đều được xây bằng tiền của Hàm Hộ (tiếng địa phương gọi người giàu lên từ nước mắm).

Thế nhưng, chưa đầy nửa thế kỷ sau ngày 30 Tháng Tư, 1975, vị thế lẫn danh tiếng của nơi từng là “thủ phủ nước mắm” hàng trăm năm đã mai một dần bởi sự thiếu quan tâm của giới chức trách.

Nỗi lo mất trắng thương hiệu nước mắm Phan Thiết đã thôi thúc ông Dũng bán công ty nghiên cứu thị trường ở Úc đang “đẻ ra tiền” để về Việt Nam khởi nghiệp. Trong những năm cuối điều hành theo thoả thuận chuyển nhượng với đối tác Nhật Bản, ông Dũng dành nhiều thời gian học cách làm sản phẩm văn hoá ở ngoại quốc.

Ông đúc kết, “nước mắm giống rượu vang Pháp, rượu vang Úc, kem Ý… ở chỗ luôn có cạnh tranh giữa truyền thống và hiện đại.” Do vậy, muốn thành công là phải truyền tải được câu chuyện đặc sắc về vùng đất, nguyên liệu, tổ nghề, công thức xưa và những mảnh ghép lịch sử để tạo hệ sinh thái văn hóa mang lại giá trị chiều sâu cho thương hiệu.

Giữa năm 2016, ông Dũng một mình về Phan Thiết mua mảnh đất ở làng chài Phú Hài, ngay cửa ngõ Mũi Né và xin cấp phép xây Bảo Tàng Nước Mắm.

“Hoài nghi là thứ tôi có nhiều nhất khi khởi nghiệp lần thứ hai này. Địa phương cũng không tin nhà hát của bảo tàng sẽ hút khách ở nơi du lịch chưa phát triển, không có phi trường hay cao tốc kết nối. Bạn bè cũng lắc đầu khi mình gọi đầu tư vì ngại phiêu lưu cho một dự án văn hoá,” Dũng nhớ lại.

Ông Dũng khởi đầu bằng cách rong ruổi khắp Phan Thiết để sưu tầm những cổ vật, những câu chuyện văn hóa hơn 300 năm. Giai thoại về người đầu tiên kéo rút nước mắm từ thùng gỗ vào tĩn gốm và chở bằng ghe bầu đi khắp Việt Nam… từ tư liệu và lời kể của người dân và những nhà sưu tầm địa phương.

Từng mẩu chuyện nhỏ “đứt gãy” về nước mắm Phan Thiết, về giao thoa đời sống của hai dân tộc Kinh và Chăm được ông Dũng ghi chép tỉ mỉ, chấp nối và chuyển thể thành vở diễn “Huyền Thoại Làng Chài.”

Ông Dũng không ngại rót tiền đầu tư để xây sân khấu hiện đại nhất, thuê biên đạo chuyên nghiệp dàn dựng, tập cùng 50 diễn viên người Kinh, Chăm tại địa phương gần một năm. Mỗi tuần sân khấu diễn bốn lần, ông Dũng bù lỗ vài trăm triệu đồng để hoàn thiện và khảo sát ý kiến khán giả.

Những buổi biểu diễn “Làng chài xưa” dành cho khách du lịch để quảng bá nước mắm Phan Thiết. (Hình: The Leader, Tạp chí Nhà Quản Trị)

“Tài chính không phải vấn đề lớn vào lúc đó vì tôi đã dự tính trước có thể chịu lỗ liên tục năm năm. Cú ‘sốc văn hoá’ khi đào tạo anh em địa phương từ không chuyên, vô kỷ luật để thành nhân viên, diễn viên chuyên nghiệp mới là vấn đề đau đầu. Có những lần mệt mỏi, tôi tự hỏi tại sao không lấy 100 tỷ đồng ($4.3 triệu) gửi ngân hàng và hưởng thụ cuộc sống bình yên ở ngoại quốc thay vì về Việt Nam để phải làm việc với những ê kíp nhân sự quá khác biệt về nhận thức, động lực và chí hướng,” Dũng kể.

Song song với việc xây dựng Bảo Tàng Nước Mắm, điều hành nhà hát nghệ thuật nằm trong hệ thống bảo tàng, ông Dũng tái sinh thương hiệu “Nước Mắm Tĩn” đã bị quên lãng hơn 50 năm qua, chỉ còn trong ký ức của những người già ngày xưa. Đây là thương hiệu nước mắm lịch sử của Phan Thiết, đánh dấu bước chuyển từ kỹ nghệ ủ chượp nhỏ lẻ của người Chăm sang sản xuất lượng lớn trong thùng lều gỗ.

Nước mắm nguyên chất, ủ chượp theo kỹ nghệ xưa trong nhà thùng cổ được ông Dũng cho vào đựng trong các tĩn gốm, bện dây thừng như cách làm của người Phan Thiết 300 năm trước đây. “Nước mắm Tĩn không đơn thuần là nước mắm tuyệt ngon mà trên cả là ‘Đại Sứ Văn Hóa’ cho cả làng chài xưa nơi đây,” ông Dũng nhận định.

Sau hai năm đầu chật vật, giờ đây dự án của ông Dũng bắt đầu thu được kết quả khi khách đến xem bảo tàng đều đặn, ngày cao điểm có đến vài ngàn người. Các khắc họa quá trình phát triển và văn hoá đặc trưng của Phan Thiết như: nghề làm muối, đánh cá, nhà Hàm Hộ, phố cổ, quy trình làm nước mắm trong nhà thùng xưa, khu tưởng nhớ tổ nghề nước mắm… cũng chỉn chu sau mỗi đợt nâng cấp.

Ông Dũng nhẩm tính, dự án đã bắt đầu có lợi nhuận và năm nay cho doanh thu khoảng 40 tỷ đồng ($1.7triệu). Vài năm tới, khi đường cao tốc Phan Thiết hoàn thành sẽ kéo lượng khách du lịch đổ về thì nguồn thu có thể tăng mạnh.

Riêng thương hiệu Nước Mắm Tĩn, với những phản hồi tốt về phẩm chất từ người tiêu thụ, ông Dũng kỳ vọng sẽ tăng gấp 5-7 lần hiện tại và sẽ nhanh chóng tăng thị phần khi mở rộng kênh phân phối đến siêu thị, cửa hàng miễn thuế tại các phi trường và xuất cảng.

“Hơn 40 tuổi, tôi không thiếu thốn vật chất và cũng không có nhu cầu tiêu tiền quá cao vì vậy nói về quê kiếm tiền làm giàu thì không phải. Tôi làm dự án này để hiện thực ước mơ của mình, sau đó hy vọng truyền cảm hứng cho nhiều trí thức rời phố về quê, khôi phục những sản phẩm truyền thống của người Việt Nam và mang ngược trở lại phố để quảng bá như mô hình ‘One village, One product’ (mỗi làng quê một sản phẩm đặc trưng) của người Nhật Bản từ thập niên 70,” ông Dũng chia sẻ. (Tr.N)

Best of Luck my friend
Tui sẽ ủng hộ nếu mang qua đây Ăn nước mắm con Mực, 2 hay 3 cua hoặc Thái và Đại hàn chán quá muốn thưa cảnh sát bắt mà sợ cảnh sát chê Hôi sách đít chạy mất dép

Ông VK Úc này không chóng thì chày sẻ vác cái đầu máu vừa chạy vừa khóc bỏ chạy lấy người với cái quần xì lõn thoát khỏi VN!

Quá khứ đã chứng minh việc này, và vụ này không phải là lần đầu và cũng không có nghĩa là lần chót!

Good luck. He needs it!

Bravo, anh Dũng!
Ủng hộ hết mình...
Đam mê là chính, còn lợi nhuận chỉ là chuyện nhỏ....
KEEP UP YOUR EXCELLENT WORK!