Chính phủ Mỹ sắp mở cửa. Nhưng điều kiện mà Tổng thống Trump nêu ra về việc xây bức tường biên giới không bao gồm trong đó. Ông cho rằng bức tường biên giới sẽ được xây trong 2 năm. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng, thời gian thực tế sẽ lâu hơn rất nhiều.
Tổng thống Trump tuyên bố, bức tường biên giới Mỹ-Mexico – giải pháp cho cuộc khủng hoảng nhập cư bất hợp pháp ở biên giới phía nam nước Mỹ - có thể hoàn thành trong ṿng 2 năm. Tuy nhiên, theo các chuyên gia xây dựng, nhiều khả năng nó sẽ mất nhiều năm hơn thế.
“Cuộc chiến” về ngân sách cho bức tường biên giới đă dẫn đến t́nh trạng chính phủ Mỹ đóng cửa lâu nhất trong lịch sử nước Mỹ. Những nỗ lực mới nhất để chính phủ mở cửa trở lại cũng đă thất bại trong cuộc bỏ phiếu tại Thượng viện ngày 24/1.
Những cuộc tranh luận gay gắt ở Quốc hội hiện nay vẫn tập trung vào viêc liệu ngân sách để các cơ quan liên bang hoạt động trở lại có bao gồm cả hàng tỷ USD tiền tường biên giới hay không. Phe Dân chủ vẫn cứng rắn phản đối việc cấp bất cứ khoản tiền nào cho bức tường này và kêu gọi Tổng thống Trump mở cửa trở lại chính phủ để tiếp tục thảo luận về an ninh biên giới.
Ông Trump đề xuất 5,7 tỷ USD để xây bức tường biên giới từ trước khi chính phủ đóng cửa. Ông cũng từng dọa sẽ tuyên bố t́nh trạng khẩn cấp quốc gia để có tiền cho dự án này mà không cần Quốc hội thông qua.
2 năm hay 11 năm?
Tuy nhiên, một chuyên gia gần đây ước tính rằng có thể mất tới 11 năm với 11.000 công nhân để xây hàng rào biên giới bằng thép 1.600km, độ dài mà ông Trump đă kêu gọi nhiều lần trong suốt chiến dịch tranh cử.
Ed Zarenski, một nhà phân tích kinh tế xây dựng, với kinh nghiệm 30 năm làm việc dự trù chi phi cho các dự án xây, nói rằng kết quả mà ông t́m ra là dựa trên công thức ước tính tổng chi phí các loại vật liệu liên quan, như bê tông, thép và đường xá phục vụ cho công tŕnh. Theo ông, chi phí cho toàn bộ dự án có thể là 22 tỷ USD, tuy nhiên, con số này cũng chưa bao gồm các yếu tố như lạm phát, chi phí nơi ở của công nhân và thu hồi đất.
Việc tăng thêm nhân công có thể sẽ giúp giảm bớt thời gian xây dựng. Tuy nhiên, việc t́m được các công nhân có sẵn, nguồn vật liệu có sẵn để phân bổ trên hàng chục công trường dọc biên giới là điều phi thực tế. “Lao động sẵn có là một vấn đề không hề nhỏ”, ông Zarenski nói.
Bà Caroline Clevenger, một chuyên gia về quản lư và kỹ thuật xây dựng tại Đại học Colorado, nói để đạt được mục tiêu bức tường trong thời gian như ông Trump nói, tốc độ xây dựng phải là 3,2km mỗi tuần.
Bà cũng đề cập tới một dự án hàng rào khác đă được xây dựng ở El Paso, Texas năm 2009. Các báo cáo ở thời điểm đó cho thấy, hàng rào có độ dài chỉ 45km này có chi phí 170 triệu USD (tương đương 200 triệu USD hiện nay) với khoảng 1.100 công nhân. Hàng rào này chỉ cao gần 6 mét, thấp đáng kể so với một số hàng rào cao tới 9 mét được xây dựng thay thế kể từ khi ông Trump đắc cử.
Bà Clevenger cũng đánh giá, công tác hậu cần cho công nhân và vật liệu xây dựng trên các công trường trải dọc biên giới khi xây bức tưởng mới cũng sẽ là trở ngại lớn, khiến dự án không thể hoàn thành trong thời gian “chớp nhoáng”.
“Bạn có thể đưa người tới đó, bạn có thể đảm bảo chỗ ở cho họ. Nhưng đây không phải giống như chúng ta đang sản xuất sản phẩm trong một nhà máy”, bà Clevenger nói.
Bức tường bê tông hay rào chắn thép?
Theo lá thư đề ngày 6/1 từ Văn pḥng Quản lư và Ngân sách, khoản tiền 5,7 tỷ USD mà ông Trump đang kêu gọi chỉ đủ để xây 1 phần bức tường biên giới: khoảng 376 km hàng rào bằng thép mới.
Tuy nhiên, trong một tuyên bố đầu tháng này, ông Trump nói rằng: “Chúng ta không thể để có khoảng trống [trên bức tường biên giới]. V́ nếu có các khoảng trống, họ [những người nhập cư bất hợp pháp] và các băng nhóm [tội phạm-ND] có thể sẽ đi qua đó và chúng ta không thể để điều đó xảy ra”.
Trong khi đó, những tuyên bố của ông Trump liên quan tới bức tường biên giới đă có nhiều thay đổi từ chiến dịch tranh cử của ông cho tới nay.
“Rơ ràng tôi chưa bao giờ có ư nói là Mexico sẽ phải trả hóa đơn”, ông Trump nói ngày 10/1 trong chuyến thăm gần biên giới Mỹ-Mexico tại Texas. Tuyên bố này khác xa với những ǵ ông đă mạnh miệng hứa năm 2016.
Những cam kết của ông Trump trong chiến dịch tranh cử năm 2016 là Mexico sẽ phải trả tiền cho bức tường biên giới ngay cả khi giới chức Mexico bác bỏ những tuyên bố này. Khi đó ông tuyên bố sẽ t́m cách để buộc Mexico phải trả 5-10 tỷ USD để tránh bị Mỹ cắt các nguồn quỹ khác cho nước này.
Cấu trúc của bức tường biên giới cũng có vẻ như đă thay đổi. Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump được cho là đă mô tả về bức tường biên giới bằng bê tông. Tuy nhiên, các đoạn bức tường biên giới được xây dựng năm 2017 (sau khi ông Trump nhậm chức Tổng thống) lại không phải bằng bê tông.
Tháng 12/2018, ông Trump tuyên bố trên Twitter rằng “chúng ta sẽ không xây bức tường bê tông, chúng ta sẽ xây những tấm chắn bằng thép, và mọi thứ sẽ diễn ra nhanh chóng”.
Tuy nhiên, ngày 31/12, ông lại khẳng định “một bức tường hoàn toàn bằng bê tông sẽ không bao giờ được hủy bỏ”. “Một số khu vực sẽ hoàn toàn là bê tông, nhưng một số chuyên gia tại Cơ quan tuần tra biên giới lại muốn bức tường có thể nh́n xuyên qua được”, ông Trump nói.
Trong một số tuyên bố gần đây trên Twitter ông Trump thường đề cập tới “bức tường hoặc rào chắn thép” chứ không phải một loại cụ thể./.