Ứng dụng mua sắm Temu sắp đối diện với sự giám sát của Hoa Kỳ về vấn đề bảo mật thông tin cá nhân

[trungthuc]

Temu trong nền tảng thương mại điện tử TQ Pinduoduo đang mở rộng hoạt động nhanh chóng trên toàn thế giới, đặc biệt là tại thị trường ở Hoa Kỳ. Tuy nhiên, tương lai của Temu ở Hoa Kỳ vẫn còn bấp bênh do những sự lo ngại về an ninh và mức căng thẳng ngày càng gia tăng trong giao dịch thương mại giữa Hoa Thịnh Đốn và Bắc Kinh.

Hồi năm ngoái (2023), Pinduoduo đã tiếp tục tăng trưởng lớn mạnh với mức doanh thu trong 4 quý tăng cao so với cùng thời kỳ năm trước lần lượt là 58%, 66%, 93.9%, và 123%. Doanh thu hoạt động hàng năm của công ty này đạt 247,6 tỷ nhân dân tệ (khoảng 34,3 tỷ USD), tăng lên 90% so với năm trước đó.

Ứng dụng Shein trên App Store được phản chiếu trên logo của Temu, ở Hoa Thịnh Đốn, hôm 23/02/2023. (Ảnh: Stefani Reynolds/AFP qua Getty Images)

Cùng với Tencent và Alibaba, Pinduoduo hiện là một trong ba công ty Internet hàng đầu của TQ. Vào cuối tháng Mười Một năm 2023, Pinduoduo đã vượt qua Alibaba để trở thành cổ phiếu TQ lớn nhất ở Hoa Kỳ tính theo mức vốn giá trị thị trường.

Mức tăng trưởng cao của Pinduoduo chủ yếu là nhờ việc mở rộng hoạt động kinh doanh ở ngoại quốc, qua ứng dụng Temu. Kể từ khi ra mắt vào tháng 09/2022, Temu đã cho mở rộng đến 50 quốc gia và trở thành trang web bán lẻ được truy cập nhiều đứng thứ hai trên thế giới.

Những mức giảm giá sâu và sựtrải nghiệm mua sắm kết hợp với trò chơi đã đưa Temu trở thành một cái tên quen thuộc ở Hoa Kỳ. Theo hãng kỹ thuật The Information của Thung lũng Silicon, thị trường Hoa Kỳ hiện chiếm khoảng 60% tổng doanh số của Temu.

Chính sách giá cả săn mồi
Tính đến thời điểm hiện tại trong năm nay (03/2024), Temu đã chi ra rất nhiều tiền cho vấn đề quảng cáo ở Hoa Kỳ. Công ty này đã chạy sáu lần quảng cáo dài 30 giây hồi đầu tháng Hai trong trận đấu Super Bowl. Mỗi lần quảng cáo có giá khoảng 7 triệu USD, tương đương với 230,000 USD mỗi giây.

Theo SimilarWeb, vào ngày diễn ra sự kiện Super Bowl, số lượt truy cập toàn cầu vào trang web của Temu đã tăng gần ¼ so với ngày Chủ nhật trước đó, với 8,2 triệu lượt người truy cập vào trang web và ứng dụng này.

Tuy nhiên, Temu vẫn chưa có lãi. Ông Lưu Quân (David Liu), giám đốc tài chính của công ty này, đã nhiều lần nói rằng trọng tâm hàng đầu của Temu là mở rộng thị trường chứ không phải để kiếm lợi nhuận (?).

Các chuyên gia phân tích tại Goldman Sachs ước tính rằng sàn giao dịch của Temu bị lỗ trung bình là 7 USD/đơn mua hàng hồi năm ngoái.

Công ty mẹ của Temu, PDD Holdings, đã áp dụng chiến lược tương tự ở TQ khi đầu tiên cho sử dụng giá thấp để chiếm lĩnh thị trường rồi thu được lợi nhuận 6 năm sau đó.

Để một chiến lược săn mồi như vậy sẽ gặp thành công về lâu về dài, thì cần có một điều kiện tiên quyết: Công ty phải đủ mạnh về nguồn tài chính để có thể tồn tại trong "giai đoạn chịu thua lỗ".

Mối đe dọa về vấn đề bảo mật

Chính phủ Hoa Kỳ hiện đang quan tâm sâu sắc đến vấn đề bảo mật thông tin cá nhân riêng tư, nhấn mạnh đến các mối đe dọa từ các quốc gia đối địch.

Hôm 28/02, Tổng thống Joe Biden đã ký Sắc lệnh 14117 về việc "Ngăn chặn các Quốc gia Đáng lo ngại Truy cập vào Thông tin Nhạy cảm Hàng loạt của người Mỹ và Liên quan đến Chính phủ Hoa Kỳ".

Tòa Bạch Ốc đã nêu rõ trong thông cáo báo chí của họ, "Sắc lệnh của Tổng thống tập trung vào các thông tin cá nhân và nhạy cảm nhất của người Mỹ, bao gồm số liệu gene, sinh trắc học, sức khỏe cá nhân, định vị địa lý, tài chính, và một số loại thông tin nhận dạng cá nhân khac. Những tác nhân xấu có thể sử dụng số liệu này để theo dõi người Mỹ (bao gồm cả các quân nhân tại ngũ), dò xét cuộc sống cá nhân của họ, và chuyển thông tin đó sang các công ty môi giới mua bán thông tin số liệu khác và các cơ quan tình báo ngoại quốc. Nguồn tư liệu này có thể cho phép giám sát xâm nhập, lừa đảo, tống tiền, và các hành vi vi phạm quyền riêng tư khác".

Một ngày sau khi sắc lệnh này được ký ban hành, Hoa Kỳ bắt đầu cho điều tra xem liệu việc nhập cảng xe hơi của TQ có gây ra về rủi ro an ninh quốc gia hay không.

Tổng thống Biden cho biết trong một bản tuyên bố, "Những chiếc xe này được kết nối với điện thoại, với hệ thống định vị, với cơ sở hạ tầng quan trọng của chúng ta, và với các công ty chế tạo ra. Các phương tiện đi lại có xuất xứ từ TQ này sau khi được kết nối có thể thu thập các thông tin nhạy cảm về công dân và cơ sở hạ tầng của chúng ta rồi gửi số liệu này về Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa".

Ứng dụng TikTok cũng là một mối lo ngại về các nguy cơ đe dọa đến vấn đề bảo mật. Một đạo luật được giới thiệu tại Hạ viện gần đây đã xác định ba mối nguy hiểm tiềm ẩn của ứng dụng này. Đầu tiên, TikTok có thể đóng vai trò như một phương tiện trong một chiến dịch tuyên truyền độc hại của Bắc Kinh nhằm gây ảnh hưởng đến hệ thống chính trị của Hoa Kỳ. Thứ hai, TikTok có thể thu thập thông tin cá nhân của các công dân Hoa Kỳ. Cuối cùng, việc tải xuống ứng dụng TikTok có thể cho phép Bắc Kinh cài phần mềm độc hại vào điện thoại hoặc thiết bị của người tiêu dùng.

Ông Lâm Tông Nam (Tsung-Nan Lin), một giáo sư kỹ thuật điện tử tại Đại học Quốc lập Đài Loan (NTU) nói với giới báo chí hôm 27/03, Temu đặt ra các mối đe dọa về bảo mật tương tự như TikTok.

Theo ông Lâm, khi người dân mua sắm trên các nền tảng thương mại điện tử, thì họ sẽ cung cấp các thông tin cá nhân như tên, địa chỉ, số điện thoại di động, thông tin thẻ tín dụng, và số liệu về thói quen mua sắm của họ. Theo ông, nếu chỉ có một số ít người sử dụng nền tảng này, thì việc sử dụng có thể dẫn đến sự rò rỉ thông tin cá nhân. Tuy nhiên, nếu ngày càng nhiều người lại sử dụng Temu, sẽ cho phép nền tảng này thu thập thông tin cá nhân của họ, thì tình hình sẽ trở thành một vấn đề đe dọa đến an ninh quốc gia.

Ông Lâm cho biết, "Ngay cả khi số liệu của Temu được lưu trữ trên các máy chủ ở ngoại quốc, công ty mẹ của Temu ở TQ vẫn có thể truy cập vô được vì thuật toán của Temu được đặt tại đại lục. Vì vậy, chính quyền Bắc Kinh rất dễ dàng có được số liệu đó. Luật chống gián điệp của ĐCSTQ rộng đến mức bất cứ công dân TQ hoặc công ty TQ nào cũng có nghĩa vụ cung cấp cho chính quyền tất cả các thông tin mà họ cần, và thực sự không có cái gọi là công ty tư nhân ở TQ".

Hơn nữa, ông cho biết thêm rằng, nếu ứng dụng mua sắm trên điện thoại di động của quý vị có "cửa hậu" (backdoor), thì điều đó có thể sẽ dẫn đến việc bị rò rỉ thông tin nhiều hơn.

Ông Anders Corr, người sáng lập Corr Analytics Inc. và nhà xuất bản Tạp chí Rủi ro Chính trị, đã nêu trong một bài báo rằng, Temu dường như đã sẵn sàng thay thế Amazon, cho nên đòi hỏi Hoa Thịnh Đốn phải ra tay hành động nhanh chóng. Ông cảnh cáo rằng, việc trì hoãn can thiệp cho đến khi Temu đã có chỗ đứng vững chắc ở Hoa Kỳ có thể đặt ra những thách thức tương tự như những thách thức mà TikTok từng đặt ra.

Ông Corr, người cũng đóng góp bài viết cho giới báo chí, viết: "Temu có thể thúc đẩy các hoạt động tiếp thị lan truyền nhằm hạ gục đối thủ cạnh tranh bằng các sản phẩm có giá thành thấp hơn giá thị trường. Do đó, Temu có thể nhắm mục tiêu có chọn lọc vào các công ty sản xuất Hoa Kỳ, đẩy họ ra khỏi hoạt động kinh doanh bằng các sản phẩm giá thấp, rồi sau đó tăng giá lên mức giá độc quyền, hoặc sử dụng nguồn cung cho mục đích chính trị. Bắc Kinh đã từng viện đến sách lược đó trước đây".

Lỗ hổng trong luật thương mại
Có một quy định được miễn trừ trong luật thương mại của Hoa Kỳ được gọi là Miễn thuế Tối thiểu (De Minimis Tax Exemption) cho phép khách du lịch Hoa Kỳ mang quà lưu niệm về nhà mà không cần phải báo cáo với cục Quan thuế. Điều khoản này cho phép hàng hóa có giá trị dưới 800 USD vào Hoa Kỳ mà không cần phải kiểm tra hoặc chịu đánh thuế.

TQ có quy định chặt chẽ hơn nhiều. Đối với các mặt hàng được vận chuyển từ Hoa Kỳ đến TQ, chỉ những mặt hàng có giá trị dưới 7 USD mới không phải chịu thuế.

Giới phê bình cho rằng Temu và đối thủ cạnh tranh lớn hơn của Temu từ TQ, như Shein, đã lợi dụng các quy định tối thiểu nói trên để trốn tránh việc chi trả những khoản tiền thuế đáng kể, mang lại cho họ lợi thế không công bằng so với các công ty trong nước và cho phép họ né tránh luật cấm nhập cảng hàng hóa do vấn đề lao động cưỡng bức trong sản xuất.

Bà Kim Glas, Giám đốc điều hành của Hội đồng các Tổ chức Dệt may Quốc gia (NCTO), nói với Forbes trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 12/2023: "Các công ty bán lẻ lớn đang chịu tổn hại vì điều này"

Vấn đề này cũng đã thu hút sự chú ý của giới lập pháp Hoa Kỳ.

Hồi tháng Sáu năm ngoái, Dân biểu Earl Blumenauer (Dân Chủ-Oregon) và Dân biểu Neal Dunn (Cộng Hòa-Florida) cùng Thượng nghị sĩ Sherrod Brown (Dân Chủ-Ohio) và Thượng nghị sĩ Marco Rubio (Cộng Hòa-Florida) đã giới thiệu Đạo luật Công bằng và An ninh Nhập cảng để ngăn chặn các nền kinh tế phi thị trường khai thác ngưỡng đánh thuế tối thiểu và yêu cầu Cục Quan thuế và Bảo vệ Biên giới (CBP) thu thập thêm thông tin về các gói hàng thuộc diện tối thiểu miển đánh thuế này.

Theo bà Glas, liệu cuối cùng Quốc hội có thông qua đạo luật để bịt lỗ hổng này hay không "là một câu hỏi trị giá đến hàng tỷ USD".

Theo số liệu của CBP, có đến 1 tỷ gói hàng đã vào Hoa Kỳ thông qua lỗ hổng về miễn thuế tối thiểu trong năm 2023, tăng lên đáng kể so với 685 triệu gói hàng trong năm trước đó.