RUSSIA Nguyên nhân Wagner ngừng tấn công Moscow đã được tiết lộ

[Gibbs]

Nước Nga vừa trải qua một cơn biến động lịch sử mà diễn biến của nó nhanh chóng đến không ngờ, chỉ 36 tiếng đồng hồ khi đội quân đánh thuê Wagner do Prigozhin cầm đầu đã tiến hành một cuộc hành quân. Từ chiến trường Ukraine, nơi đội quân này có nhiệm vụ tấn công xâm lược, Prigozhin đã dẫn đoàn quân này cấp tốc trở ngược về Moscow để hỏi tội, để đòi trả thù Bộ Quốc phòng Nga. Tiếng la hét của Prigozhin trên đường hành quân, thề sẽ trả thù cho những binh lính của mình mà theo Prigozhin là do Bộ Quốc Phòng Nga đã giết hại bằng cách bắn vào doanh trại của Wagner, làm cả thế giới sửng sốt và chú ý.

Trong quá trình hành quân về Thủ đô với quãng đường hơn 800 km trong một ngày, lực lượng Wagner đã đi như vào chốn không người, bắn rụng 6 trực thăng và một máy bay chiến đấu, kéo theo hơn vài chục mạng phi công và binh lính Nga.

Các cơ quan tình báo Nga đã đe dọa sẽ làm hại gia đình của các lãnh đạo Wagner trước khi Yevgeny Prigozhin ngừng tiến công Moscow, theo các nguồn tin an ninh của Anh.
Người ta cũng đánh giá rằng, lực lượng lính đánh thuê chỉ có 8.000 chiến binh thay vì 25.000 như đã được tuyên bố, và quân Wagner có khả năng phải đối mặt với thất bại nếu cố gắng tấn công thủ đô Nga.


Vladimir Putin hiện cố gắng sáp nhập các binh sĩ của Tập đoàn Wagner vào quân đội Nga và loại bỏ các cựu lãnh đạo của tổ chức này, theo thông tin chi tiết được chia sẻ với báo Telegraph.
Phân tích đưa ra manh mối về bí ẩn tại sao Prigozhin, lãnh đạo Tập đoàn Wagner, đã hủy bỏ cuộc tuần hành nổi loạn của mình ở Moscow hôm thứ Bảy, chỉ vài giờ trước khi đến thủ đô.
Vẫn còn suy đoán về nội dung thỏa thuận chính thức đã được ký kết, nếu có. Điện Kremlin cho biết hôm thứ Bảy, rằng Prigozhin sẽ tới Belarus để đổi lấy sự tha thứ cho tội phản quốc.
Prigozhin không có bình luận nào về đề xuất này. Hiện vẫn chưa rõ liệu Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu sẽ bị giáng chức hay sa thải như Prigozhin yêu cầu.
Hôm Chủ Nhật, nghị sĩ Nga Andrey Gurulyov, một nhà tuyên truyền nổi tiếng của Điện Kremlin, cho biết, "không có lựa chọn nào" ngoài việc xử tử Prigozhin và một nhân vật cấp cao khác của Wagner.
Putin đã không xuất hiện trước công chúng kể từ khi phát biểu trước toàn quốc hôm sáng thứ Bảy 24/6, nhưng một cuộc phỏng vấn được ghi âm trước được quay vào đầu tuần, đã được phát trên truyền hình nhà nước Nga vào ngày Chủ nhật 25/6.
Trong cuộc phỏng vấn, Putin bày tỏ sự tin tưởng vào việc thực hiện các kế hoạch mà ông vẫn gọi là “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraine.
Các báo cáo cho biết, rằng Hoa Kỳ đã biết về một cuộc binh biến có thể xảy ra của Wagner vài ngày trước khi nó xảy ra, báo Washington Post trích dẫn lời một quan chức nói rằng, họ biết "có điều gì đó xảy ra".
Các nhân vật ở Washington DC được cho là đã lo ngại rằng Putin có thể mất quyền kiểm soát kho vũ khí hạt nhân của mình, nếu có một cuộc đảo chính toàn diện chống lại Điện Kremlin.
Bộ Quốc phòng Nga cho biết, Ukraine lợi dụng sự hỗn loạn do nỗ lực đảo chính của Prigozhin để đẩy mạnh các cuộc tấn công xung quanh Bakhmut ở vùng Donbas. Hôm Chủ nhật, quân đội Ukraine cho biết họ đã tấn công.
Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba nói: “Bất kỳ sự hỗn loạn nào đằng sau chiến tuyến của kẻ thù đều có lợi cho chúng tôi".
Bộ Quốc phòng Anh cũng cho biết, Ukraine đã gia tăng các cuộc tấn công trong vài ngày qua và đã tinh chỉnh chiến thuật của họ trước các tuyến phòng thủ "được chuẩn bị kỹ lưỡng" của Nga.
“Các đơn vị Ukraine đang đạt được các tiến bộ chiến thuật chậm rãi nhưng ổn định ở các khu vực quan trọng”, cơ quan này cho biết trong cuộc họp báo tình báo buổi sáng.
Ukraine đã phát động cuộc phản công nhằm vào tiền tuyến của Nga vào khoảng ba tuần trước, nhưng bước tiến còn rất chậm.
Các nhà phân tích nói rằng, sự xao nhãng do âm mưu đảo chính của Prigozhin có thể đã làm suy yếu tiền tuyến của Nga.
Điện Kremlin không rút bất kỳ đơn vị nào về để bảo vệ Matxcơva trước các chiến binh Wagner, nhưng Prigozhin đã kêu gọi các binh sĩ quân đội chính quy Nga đào ngũ.
'Vì vậy, điều này đặt ra câu hỏi sâu sắc'
Hôm Chủ nhật, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken nói rằng, cuộc nổi dậy vũ trang ở Nga đã bộc lộ "những rạn nứt thực sự" trong chính quyền của Putin sau khi Putin buộc phải ký một thỏa thuận ân xá.
Ông Blinken nói với CBS News rằng, diễn biến này đánh dấu “một thách thức trực tiếp đối với chính quyền của Putin. Vì vậy, điều này đặt ra những câu hỏi sâu sắc, nó cho thấy những rạn nứt thực sự”.
Tác động của cuộc binh biến Wagner trên chiến trường ở Ukraine vẫn còn chưa rõ ràng. Ukraine cho biết, cuộc phản công của họ được thực hiện vào cuối tuần qua, đã có được một số kết quả.
Điện Kremlin cho biết, những binh sĩ Wagner không tham gia binh biến sẽ được đưa vào lực lượng phòng vệ Nga, đồng thời tuyên bố rằng, những người lính không tham gia binh biến sẽ không bị truy tố.
Trong khi đó, các thành viên của đội quân cựu tù nhân Nga đưa ra những lời đe dọa chống lại Prigozhin, cho rằng ông ta đã phản bội họ bằng cách từ bỏ âm mưu đảo chính Điện Kremlin.
Một đoạn video do các chiến binh cựu tù nhân đăng tải trực tuyến, cáo buộc Prigozhin là "hèn nhát", nói rằng những người ủng hộ ông đã "bị lật kèo" và hiện đang phải đối mặt với sự trừng phạt.
Các chiến binh Wagner giận dữ cáo buộc Prigozhin là hèn nhát và đã phản bội họ. Ảnh chụp màn hình
Trong đoạn video trên có thể nghe thấy một trong những người lính Storm-Z nói rằng, Prigozhin "đã hứa hẹn mọi thứ" với họ và sau đó "đã bẻ lái sang hướng khác".

Thủ lĩnh quân sự Nga Yevgeny Prigozhin đã xuất hiện trở lại lần đầu tiên kể từ khi từ bỏ cuộc binh biến vũ trang của mình vào tối thứ Bảy, đưa ra một tuyên bố dài 11 phút đầy thách thức, trong đó ông bảo vệ cuộc nổi dậy của Wagner, tuyên bố rằng “xã hội đòi hỏi điều đó”.
Trong tuyên bố này, Prigozhin phủ nhận nhóm lính đánh thuê Wagner của ông đã tìm cách lật đổ Vladimir Putin và nói rằng, cuộc nổi dậy cho thấy có "những vấn đề nghiêm trọng về an ninh trên toàn bộ lãnh thổ của đất nước chúng ta".
“Mục tiêu của chúng tôi không phải là lật đổ chế độ”, Prigozhin nói trong bản ghi âm được tải lên trang Telegram của Tập đoàn Concord của ông.

Một hình ảnh do Wagner chia sẻ, cho thấy một đoàn xe quân sự được cho là đã bị không kích trên đường tới Moscow.
“Chúng tôi dừng lại vào thời điểm đó, khi việc phải đổ nhiều máu là rõ ràng”, Prigozhin tiếp tục, mô tả tiến độ của đoàn xe quân sự đã tiến đến khoảng cách gần so với Moscow. “Đó là lý do tại sao chúng tôi tin rằng việc trình diễn những gì chúng tôi dự định làm là đủ. Quyết định rút lui của chúng tôi có hai yếu tố: Chúng tôi không muốn làm người Nga phải đổ máu. Thứ hai, chúng tôi đã tuần hành để thể hiện sự phản đối của mình”.

Prigozhin một lần nữa cáo buộc, Bộ Quốc phòng Nga đã nhắm bắn vào quân đội của ông bằng pháo binh, gọi đó là "ngòi nổ khiến chúng tôi phải rút lui ngay lập tức".
Ông nói: “Mục tiêu của cuộc tuần hành là không cho phép [Bộ Quốc phòng] phá hủy tập đoàn quân sự tư nhân Wagner và buộc tội các quan chức đã phạm nhiều sai sót do hành động thiếu chuyên nghiệp của họ. Xã hội đòi hỏi điều đó”.
Prigozhin thừa nhận, binh lính của ông đã giết các phi công Nga trong cuộc nổi dậy, nói rằng họ "được yêu cầu thực hiện các cuộc tấn công chống lại lực lượng không quân, rất tiếc là không quân lại tấn công quân lính của chúng tôi bằng bom và tên lửa".

Ông cũng tuyên bố rằng, cuộc xâm lược của binh sĩ Wagner vào Nga là một "lớp học cao cấp" về cách thức mà Moscow lẽ ra phải thực hiện cuộc xâm lược Ukraine vào ngày 24 tháng 2 năm 2022, khi đã không đạt được mục tiêu chiếm Kyiv.

Trong một bài phát biểu trên truyền hình vào đêm khuya không hẹn trước lúc cuối ngày thứ Hai 26/6, Putin lộ rõ vẻ tức giận khi nói: “Bất kỳ hành vi tống tiền hay cách nào gây rối loạn cho nước Nga đều sẽ thất bại… Tôi đã thực hiện các bước đi để tránh đổ máu quy mô lớn”.
Trong lần xuất hiện trước công chúng đầu tiên kể từ khi Prigozhin từ bỏ cuộc binh biến vũ trang vào tối thứ Bảy, tổng thống Nga cảm ơn các chiến binh và chỉ huy của Wagner, những người mà ông nói đã rút lui để tránh đổ máu.
Dù không nhắc đích danh Prigozhin, ông Putin cho biết, những người tổ chức cuộc nổi dậy đã "phản bội đất nước, phản bội nhân dân của họ". Ông nói rằng, kẻ thù của Nga “muốn binh lính Nga giết lẫn nhau, giết quân nhân và dân thường, để cuối cùng nước Nga sẽ thua, và xã hội của chúng ta sẽ chia rẽ, nghẹt thở trong nội chiến đẫm máu”.
Ông cũng xác nhận các báo cáo rằng các phi công Nga đã thiệt mạng trong cuộc binh biến thất bại, và bày tỏ lòng kính trọng đối với những người đã khuất. Ông nói: “Lòng dũng cảm và sự hy sinh quên mình của các anh hùng phi công hy sinh đã cứu nước Nga khỏi những hậu quả tàn khốc bi thảm".
Một số kênh Telegram của Nga theo dõi hoạt động quân sự của Nga, bao gồm blog Rybar với hơn một triệu người đăng ký, báo cáo hôm thứ Bảy rằng, 13 phi công Nga đã thiệt mạng trong cuộc binh biến kéo dài một ngày khi máy bay của họ bị bắn hạ.
Tổng thống Nga dường như gợi ý rằng, nhóm Wagner vẫn sẽ bị giải thể, khi nói rằng các chiến binh của nhóm này có quyền lựa chọn ký hợp đồng với Bộ Quốc phòng hoặc chuyển đến Belarus nếu họ muốn, như một phần của thỏa thuận được đàm phán với lãnh đạo Belarus Alexander Lukashenko.
Điện Kremlin trước đây nói rằng, họ bảo đảm cho Prigozhin đến Belarus một cách an toàn nhưng câu nói này của Putin chỉ ra rằng, các chiến binh Wagner khác có thể theo Prigozhin đến Belarus.
Putin nói tiếp: “Phần lớn các chỉ huy và chiến binh của Wagner là những người yêu nước".
Ngay sau bài phát biểu của Putin, Điện Kremlin công bố một đoạn video cho thấy Tổng thống Nga đã gặp người đứng đầu cơ quan an ninh nội địa chính của Nga, bao gồm cả bộ trưởng quốc phòng Sergei Shoigu, người mà Prigozhin thề sẽ loại bỏ trong cuộc nổi loạn của ông.
Sự xuất hiện đột xuất của Putin diễn ra chỉ vài giờ sau khi Prigozhin đưa ra một tuyên bố dài 11 phút đầy thách thức, trong đó ông bảo vệ cuộc nổi dậy của Wagner và phủ nhận rằng ông đã tìm cách lật đổ Tổng thống Nga.
Prigozhin cho biết, cuộc nổi dậy cho thấy rằng có "những vấn đề nghiêm trọng về an ninh trên toàn bộ lãnh thổ của đất nước chúng tôi" và rằng "xã hội yêu cầu điều đó" vì những thất bại của giới lãnh đạo quân sự Nga trong cuộc xâm lược Ukraine.
“Mục tiêu của chúng tôi không phải là lật đổ chế độ”, Prigozhin nói trong bản ghi âm được tải lên trang Telegram của Tập đoàn Concord của ông. Đó là tuyên bố đầu tiên của ông kể từ 6h30 tối thứ Bảy, khi ông rời thành phố Rostov cùng với quân lính Wagner của mình.
Prigozhin nói tiếp: “Chúng tôi dừng lại vào thời điểm đó, khi rõ ràng là sẽ phải đổ nhiều máu”, khi mô tả tiến trình của một đoàn xe quân sự đã tiến đến rất gần Matxcơva. “Đó là lý do tại sao chúng tôi tin rằng việc trình diễn những gì chúng tôi dự định làm là đủ rồi. Quyết định rút lui của chúng tôi có hai yếu tố: Chúng tôi không muốn làm người Nga phải đổ máu. Thứ hai, chúng tôi đã tuần hành để thể hiện sự phản đối của mình”.
Trong tuyên bố, Prigozhin không xác nhận nơi ở của ông, và cũng không cho biết liệu ông có định chuyển đến sống lưu vong ở Belarus hay không.
Có tin đồn rằng Prigozhin đã được phát hiện tại khách sạn Green City ở Minsk hôm thứ Hai, theo kênh tin tức Brief của Nga. Một nhân viên tiếp tân tại khách sạn này được Guardian liên lạc, cho biết, cô “không thể chia sẻ bất kỳ thông tin nào” về những người khách tại đây.
Prigozhin cho biết, quân lính của ông sẽ chống lại việc bị gộp vào Bộ Quốc phòng Nga, sẽ không ký hợp đồng và Wagner thậm chí có thể được phép tiếp tục hoạt động ở Belarus, một diễn biến có thể làm tăng nguy cơ tấn công ở phía bắc Ukraine.
“Lukashenko đã chìa tay giúp đỡ và đề nghị tìm giải pháp cho công việc tiếp theo của [Wagner] trong khu vực tài phán hợp pháp”, Prigozhin nói, nhưng không cung cấp thêm chi tiết.
Verstka, trang web tin tức độc lập của Nga, hôm thứ Hai cho biết, họ đã xác định được một số địa điểm ở Belarus mà Wagner có thể được phép sử dụng để tái lập các trại huấn luyện và thiết lập các hoạt động quân sự.
Đây sẽ là một bước ngoặt bất thường đối với Prigozhin - nhà lãnh đạo bán quân sự mà Putin cáo buộc là “đâm sau lưng” chỉ hai ngày trước. Mặc dù Điện Kremlin bảo đảm cho Prigozhin đến Belarus an toàn, nhưng truyền thông nhà nước Nga vào sáng thứ Hai đưa tin rằng, Prigozhin vẫn đang bị điều tra vì đã kích động một cuộc nổi dậy vũ trang.
Nếu bây giờ Prigozhin được phép duy trì quyền kiểm soát Tập đoàn Wagner và tránh phải ngồi tù, điều đó cho thấy Prigozhin vẫn có ảnh hưởng trong Điện Kremlin và vẫn được coi là tài sản quý giá, mặc dù ông đã đưa nước Nga đến bờ vực nội chiến hồi cuối tuần này.
Các nhà phân tích nói rằng, mâu thuẫn vừa qua là một trường hợp bất thường của các loại kình địch được phép phát triển dưới thời Putin, nhưng thường được giải quyết khi Putin đưa ra phán quyết cuối cùng.
“Tôi không nghĩ rằng đây là một nỗ lực nhằm thay thế Putin”, Rob Lee, một chuyên gia về quân đội Nga ở Mỹ, nói trước khi Prigozhin xuất hiện trở lại. “Tôi nghĩ về cơ bản đây là một tranh chấp bè phái giữa hai nhân vật quan trọng của Nga, nhưng tranh chấp này đã trở thành một thách thức đối với Putin, và đó là sự bất thường của việc này”.
Joe Biden cho biết, Mỹ không ủng hộ bất kỳ bên nào trong cuộc nổi dậy sau khi một số quan chức và nhà tuyên truyền Nga cho rằng Washington đã tìm cách khai thác sự chia rẽ trong chính phủ Nga.
“Chúng tôi đã nói rõ rằng chúng tôi không tham gia vào vụ việc. Chúng tôi không liên quan gì đến việc này”, Biden nói trong những bình luận đầu tiên về cuộc binh biến bị hủy bỏ.
Prigozhin không từ bỏ mối thù với Bộ quốc phòng Nga khi một lần nữa cáo buộc quân đội Nga bắn pháo vào binh lính của mình, gọi đó là "ngòi nổ khiến chúng tôi phải chuyển đi ngay lập tức".
Ông nói: “Mục tiêu của cuộc tuần hành là không cho phép [Bộ quốc phòng Nga] phá hủy công ty quân sự tư nhân Wagner và buộc tội các quan chức đã phạm nhiều sai sót do hành động thiếu chuyên nghiệp của họ. Xã hội đòi hỏi điều đó”.
Prigozhin thừa nhận rằng, binh lính của ông đã giết các phi công Nga trong cuộc nổi dậy, nói rằng họ "rất tiếc vì họ được yêu cầu thực hiện các đợt bắn phá máy bay, nhưng không quân Nga lại tấn công lực lượng của chúng tôi bằng bom và tên lửa". Cảnh quay cho thấy, quân đội Wagner bắn hạ một chiếc máy bay Il-22 và một số máy bay trực thăng.
Prigozhin cũng tuyên bố, cuộc xâm lược của lực lượng Wagner vào Nga là một "lớp học cao cấp" về cách Matxcơva lẽ ra phải thực hiện cuộc xâm lược Ukraine vào ngày 24 tháng 2 năm 2022, vốn không đạt được mục tiêu chiếm Kyiv. “Nếu những người lính đánh thuê từ Wagner thực hiện việc tấn công, có lẽ ‘chiến dịch đặc biệt’ sẽ kéo dài chỉ một ngày”, ông đề cập đến cuộc xâm lược.
Các thành viên của chính phủ Nga cố gắng giữ bình tĩnh hôm thứ Hai, khi các biện pháp khẩn cấp đã bị hủy bỏ và cảm giác bình tĩnh dù còn khó chịu đã quay trở lại các thành phố lớn.
Phát biểu tại một cuộc họp chính phủ được truyền hình trực tiếp, ông Mikhail Mishustin, Thủ tướng Nga, cho biết, Nga đã phải đối mặt với "thách thức đối với sự ổn định của mình" và người dân phải đoàn kết với Putin.
“Việc đoàn kết toàn xã hội là đặc biệt quan trọng; chúng ta cần hành động cùng nhau, như một đội nhóm và duy trì sự thống nhất của tất cả các lực lượng, tập hợp xung quanh Tổng thống”, ông nói.
Trước đó, hôm thứ Hai, Shoigu xuất hiện trở lại trong một đoạn video, cho thấy, ông “thăm sở chỉ huy tiền phương của một trong những đội hình của nhóm quân 'phía Tây'". Trong video, Shoigu ngồi trên xe và đến một sở chỉ huy; tại đó, ông lắng nghe báo cáo từ các sĩ quan và xem bản đồ chiến trường.
Tuy nhiên, video đã được phát mà không có âm thanh và không rõ nó được quay khi nào và ở đâu.
Các quan chức thành phố Matxcơva, khu vực Matxcơva và khu vực Voronezh tuyên bố, họ sẽ chấm dứt các chế độ chống khủng bố được đưa ra vào thứ Sáu, lúc mà xung đột quy mô lớn giữa lính đánh thuê và quân đội chính quy có thể xảy ra.
Các cơ quan thực thi pháp luật Nga đã ra lệnh sơ tán các địa điểm văn hóa lớn, bao gồm Bảo tàng Pushkin và các trung tâm văn hóa GES-2, Công viên Gorky, hủy bỏ các sự kiện văn hóa và âm nhạc, đồng thời ban hành lệnh cấm toàn diện đối với các sự kiện công cộng.
Quân đội Nga cũng đang dỡ bỏ các chướng ngại vật và sửa chữa những con đường bị chặn bằng bẫy chống tăng, được thiết lập để ngăn chặn đoàn xe Wagner. Thứ hai ngày 26/6, được chính phủ tuyên bố là một ngày nghỉ lễ để giảm số lượng người tụ tập trên đường phố.

Điện Kremlin hôm thứ Ba 27/6 nói họ không đồng ý với cái mà họ gọi là ý kiến của “các chuyên gia giả hiệu” cho rằng cuộc binh biến vũ trang dở dang của nhóm lính đánh thuê Wagner vào cuối tuần qua đã làm lung lay vị thế của Tổng thống Vladimir Putin.
Điện Kremlin miêu tả nhà lãnh đạo Nga, người đã nắm các chức vụ tổng thống hoặc thủ tướng kể từ năm 1999, là đã hành động thận trọng để tránh “tình huống xấu nhất” bằng cách dành thời gian cho các cuộc đàm phán để đạt được một thỏa thuận chấm dứt cuộc binh biến mà không gây đổ máu nhiều hơn.
Một số phi công trực thăng Nga đã thiệt mạng hôm 24/6 sau khi được lệnh giao chiến với một đoàn xe của lính đánh thuê hướng tới Moscow và họ đã bị bắn hạ. Nhưng các bên đã tránh được việc cuộc binh biến leo thang hơn nữa và thành một cuộc xung đột rộng lớn hơn.
Người phát ngôn Điện Kremlin, Dmitry Peskov, nói với các phóng viên rằng cuộc binh biến cho thấy xã hội Nga đã đoàn kết như thế nào xung quanh ông Putin khi các bên trở nên liều lĩnh.
“Mức độ đoàn kết của công chúng... xung quanh tổng thống là rất cao. Những sự kiện này cho thấy xã hội xung quanh tổng thống được đoàn kết như thế nào”.
Khi được hỏi liệu vị thế của nhà lãnh đạo Nga có bị “lung lay” bởi các sự kiện kịch tính hay không, ông Peskov nói:
“Chúng tôi không nghĩ như vậy. Hiện nay có rất nhiều cơn cuồng loạn cực kỳ cảm tính giữa các chuyên gia, những người giả hiệu là có chuyên môn, các nhà khoa học chính trị và các chính trị gia giả mạo. Chúng cũng đang lan truyền qua một số phương tiện truyền thông mới và trên Internet v.v… Nó không liên quan gì với thực tế cả”.
Ông Peskov nói Điện Kremlin không có thông tin về tung tích của ông Yevgeny Prigozhin, thủ lĩnh của nhóm lính đánh thuê Wagner, người đã lãnh đạo cuộc binh biến ngắn ngủi để phản đối điều mà ông cho là có sự điều hành kém cỏi về các hoạt động quân sự ở Ukraine.
Theo các điều khoản của một thỏa thuận chấm dứt cuộc binh biến, ông Prigozhin được phép chuyển đến Belarus, và các chiến binh của ông có cơ hội ký hợp đồng với các lực lượng vũ trang chính quy của Nga hoặc chuyển đến Belarus cùng ông.
Ông Peskov nói thỏa thuận chấm dứt cuộc binh biến đang được thực hiện và Putin luôn giữ lời.

Các nhà chức trách Nga hôm thứ Ba 27/6 cho biết họ đã khép lại một cuộc điều tra hình sự về cuộc nổi dậy vũ trang do viên chỉ huy lính đánh thuê Yevgeny Prigozhin cầm đầu, không có cáo buộc nào đối với ông hoặc bất kỳ người tham gia nào khác.
Cơ quan An ninh Liên bang Nga, FSB, nói cuộc điều tra của họ cho thấy những người tham gia vào cuộc binh biến “đã ngừng các hoạt động nhằm mục đích phạm tội”, vì vậy không cần tiếp tục điều tra về vụ án.
Thông báo này là bước ngoặt mới nhất trong một loạt các sự kiện đáng kinh ngạc trong những ngày gần đây, đã tạo ra mối đe dọa nghiêm trọng nhất tính đến nay đối với quyền lực của Tổng thống Vladimir Putin trong bối cảnh có cuộc chiến kéo dài 16 tháng ở Ukraine.
Cuối tuần qua, Điện Kremlin đã cam kết không truy tố ông Prigozhin và các chiến binh của ông sau khi ông dừng cuộc nổi dậy vào thứ Bảy 24/6, mặc dù ông Putin đã gọi họ là những kẻ tạo phản.
Tội danh tổ chức một cuộc binh biến vũ trang có thể bị phạt tới 20 năm tù. Việc ông Prigozhin thoát khỏi bị truy tố đặt ra một sự tương phản hoàn toàn với cách Điện Kremlin đã đối xử với những người tổ chức các cuộc biểu tình chống chính phủ ở Nga.
Nhiều nhân vật đối lập ở Nga đã nhận án tù dài hạn và đang thụ án tại các nhà tù hình sự khét tiếng về các điều kiện khắc nghiệt.
Cho đến hôm 27/6, tung tích của ông Prigozhin vẫn là điều bí ẩn. Điện Kremlin cho hay ông sẽ sống lưu vong ở nước láng giềng Belarus, nhưng cả ông và chính quyền Belarus đều chưa xác nhận điều đó.
Một dự án giám sát quân sự độc lập của Belarus - Belaruski Hajun - cho biết một chiếc máy bay phản lực thương mại mà ông Prigozhin được cho là sử dụng đã hạ cánh gần Minsk vào sáng 27/6.
Nhóm truyền thông của ông Prigozhin, 62 tuổi, và là người đứng đầu của nhà thầu quân sự tư nhân Wagner, không trả lời ngay lập tức khi AP đề nghị đưa ra bình luận.
Tổng thống chuyên quyền Alexander Lukashenko của Belarus, một đồng minh thân cận của ông Putin, người đã dàn xếp một thỏa thuận với ông Prigozhin để ngăn chặn cuộc nổi dậy, không đề cập đến số phận của ông Prigozhin trong một bài phát biểu hôm 27/6.
Ông Lukashenko, người đã cai trị Belarus bằng bàn tay sắt trong 29 năm, không ngừng đàn áp những người bất đồng chính kiến và dựa vào các khoản trợ cấp và hỗ trợ chính trị của Nga, miêu tả cuộc nổi dậy là diễn biến mới nhất trong cuộc đụng độ giữa ông Prigozhin và Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu. Mối thù cá nhân âm ỉ từ lâu của họ đã có lúc bùng lên, và ông Prigozhin nói rằng cuộc nổi dậy nhằm lật đổ ông Shoigu chứ không phải ông Putin.
Ông Lukashenko coi cuộc nổi dậy của Wagner là một mối đe dọa đáng kể, nói rằng ông đã đặt các lực lượng vũ trang của Belarus vào thế sẵn sàng chiến đấu khi cuộc binh biến diễn ra.
Giống như ông Putin, ông diễn dịch rằng cuộc chiến xảy ra ở Ukraine là vì có mối đe dọa hiện hữu đối với Nga, ông nói: “Nếu nước Nga sụp đổ, tất cả chúng ta sẽ chết dưới đống đổ nát”.
Trong một bài phát biểu trên truyền hình toàn quốc vào tối 26/6, ông Putin một lần nữa chỉ trích những người tổ chức cuộc nổi dậy là những kẻ phản bội đã làm lợi cho chính phủ Ukraine và các đồng minh của họ. Mặc dù chỉ trích ông Prigozhin, nhưng ông Putin ca ngợi công việc của các chỉ huy Wagner.
Theo một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington, điều đó “có thể là một nỗ lực để giữ chân họ” phục vụ cho hoạt động của Nga ở Ukraine, bởi vì Moscow cần “nhân lực được đào tạo và hiệu quả” khi họ phải đối mặt với giai đoạn đầu của một cuộc phản công của Ukraine.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh lưu ý rằng sự rạn nứt giữa ông Putin và ông Prigozhin có khả năng không thể sửa chữa được và việc đưa thủ lĩnh Wagner và những người trung thành với ông tới Belarus như một nơi trú ẩn an toàn rõ ràng có thể là một cái bẫy.
Cuộc nổi dậy ngắn ngủi của ông Prigozhin vào cuối tuần qua đã khiến giới lãnh đạo Nga lo lắng.
Ông Putin tìm cách thể hiện sự ổn định trong bài phát biểu của mình, chỉ trích “những người tổ chức” cuộc nổi dậy mà không nêu tên ông Prigozhin. Ông cũng ca ngợi sự đoàn kết của Nga khi đối mặt với cuộc khủng hoảng, cũng như các chiến binh Wagner bình thường khác vì đã không để tình hình biến thành “cuộc đổ máu lớn”.

Một máy bay phản lực thương mại có liên quan đến chỉ huy lính đánh thuê Nga Yevgeny Prigozhin bay từ Nga tới Belarus hôm thứ Ba 27/6 sau một cuộc binh biến đã giáng đòn mạnh nhất vào chính quyền của Tổng thống Vladimir Putin kể từ khi ông lên nắm quyền hơn 23 năm trước.
Dịch vụ theo dõi các chuyến bay Flightradar24 cho thấy chiếc máy bay thương gia Embraer Legacy 600 xuất hiện ở khu vực Rostov lúc 02h32, giờ chuẩn quốc tế GMT, và bắt đầu hạ cánh lúc 04h20 GMT gần Minsk.
Mã nhận dạng của chiếc máy bay khớp với mã nhận dạng của một máy bay phản lực mà Hoa Kỳ xác định là có liên quan đến hãng Autolex Transport, Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài của Hoa Kỳ xác định hãng này có dính dáng tới ông Prigozhin.
Theo một thỏa thuận do nhà lãnh đạo Belarus Alexander Lukashenko làm trung gian hôm 24/6 nhằm ngăn chặn một cuộc binh biến do các chiến binh đánh thuê của ông Prigozhin gây ra, ông Prigozhin sẽ chuyển đến Belarus.
Trong một bài phát biểu trước quốc dân vào tối 26/6, ông Putin nói rằng những người lãnh đạo của “cuộc binh biến vũ trang”, theo cách dùng từ của ông, đã phản bội đất nước và nhân dân Nga, ông cảm ơn quân đội, các cơ quan công luật và các dịch vụ đặc biệt đã chống lại những kẻ nổi loạn.
Người đứng đầu Điện Kremlin 70 tuổi cho biết ông đã ra lệnh cho các lực lượng Nga phải tránh đổ máu và cảm ơn những người lính đánh thuê Wagner đã lùi bước ngay trước ngưỡng cửa của “cuộc nổi loạn vũ trang” và đổ máu hôm 24/6.
“Cuộc hành quân vì công lý” của ông Prigozhin, mà ông nói là nhằm giải quyết sòng phẳng với các quan chức cấp cao trong quân đội của ông Putin, những người mà ông cho là phản quốc và tham nhũng, đã làm tăng nguy cơ rối loạn ở Nga đồng thời làm suy yếu danh tiếng của ông Putin với tư cách là nhà lãnh đạo không có đối thủ.
Ông Putin tuyên bố hôm 24/6 sẽ dập tắt cuộc binh biến, so sánh nó với tình trạng hỗn loạn thời chiến đã dẫn đến các cuộc cách mạng năm 1917 và sau đó là nội chiến, đồng thời trừng phạt những kẻ chịu trách nhiệm.
Nhưng chỉ vài giờ sau, cuộc binh biến kết thúc khi Điện Kremlin cho biết các cáo buộc hình sự đối với những kẻ nổi loạn sẽ được bãi bỏ để đổi lấy việc họ quay trở lại doanh trại, bao gồm việc ông Prigozhin chuyển đến Belarus.
Phát biểu từ Điện Kremlin hôm 26/6, ông Putin tuyên bố sẽ giữ lời hứa cho phép các chiến binh Wagner rời Belarus, mặc dù ông không đề cập đến tên ông Prigozhin.
“Bạn có cơ hội tiếp tục phục vụ nước Nga bằng cách ký hợp đồng với Bộ Quốc phòng hoặc các cơ quan thực thi pháp luật khác, hoặc trở về với gia đình và bạn bè của mình”, ông Putin nói.
“Bất cứ ai muốn đều có thể đến Belarus. Lời hứa của tôi sẽ được thực hiện”.
Truyền hình nhà nước cho thấy ông Putin đang tổ chức một cuộc họp đêm khuya với các quan chức quân sự và an ninh hàng đầu, bao gồm cả Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu, tâm điểm trong cơn thịnh nộ của ông Prigozhin.
Ông Prigozhin hôm 26/6 nói rằng cuộc binh biến kéo dài một ngày không nhằm mục đích lật đổ chính phủ Nga mà chỉ để phản đối điều mà ông nói là việc tiến hành cuộc chiến ở Ukraine không có hiệu quả.
“Chúng tôi không có mục tiêu lật đổ chế độ hiện tại và chính phủ được bầu hợp pháp”, ông nói trong một tin nhắn thoại dài 11 phút được phát trên ứng dụng nhắn tin Telegram.
Cơ quan An ninh Liên bang Nga cho biết họ đã bãi bỏ một vụ án hình sự nhằm vào ông Prigozhin vì tội nổi loạn có vũ trang, trong khi Bộ Quốc phòng cho biết tập đoàn Wagner đang chuẩn bị bàn giao các thiết bị quân sự hạng nặng của họ cho quân đội.

Binh lính mất tinh thần, chỉ huy chia rẽ, nội bộ lục đục, lực lượng suy yếu là những hậu quả mà đội quân xâm lược của Nga ở Ukraine sẽ gánh chịu sau hành vi tạo phản bất thành của lực lượng lính đánh thuê Wagner do ông Yevgeny Prigozhin đứng đầu, các nhà quan sát nhận định.
Cuộc nổi loạn ngắn ngủi của đội quân Wagner hôm 24/6 đã chiếm được trụ sở của Quân khu phía Nam ở thành phố Rostov-on-Don. Sau đó, đoàn quân của ông Prigozhin đã tiến về thủ đô Moscow nhưng cuối cùng đã lui binh khi chỉ còn cách hơn 200km sau khi ông Prizoghin đạt được thỏa thuận ‘tránh đổ máu’ với sự trung gian của Tổng thống Belarus Alyaksandr Lukashenko.
‘Quân Nga suy yếu’
Mặc dù cuộc nổi loạn chỉ diễn ra ngắn ngủi, nhưng hậu quả của nó có thể sẽ rất sâu sắc, với những hậu quả nghiêm trọng đối với cuộc xâm lược Ukraine vốn đang rệu rã, ông Peter Dickinson, biên tập viên của chương trình Cảnh báo Ukraine của Hội đồng Đại Tây Dương (Atlantic Council), nhận định trong một bài phân tích đăng trên trang nhà của Hội đồng.
Theo phân tích của chuyên gia này thì hậu quả thực tế rõ ràng nhất của là vị thế của quân Nga đang chiến đấu ở Ukraine bị suy yếu khi mà hơn 20.000 lính Wagner được cho là đã rút khỏi Ukraine để tham gia binh biến, tức khoảng 5% toàn bộ lực lượng xâm lược Nga. Điều quan trọng là đây là những đơn vị chiến đấu hiệu quả nhất của quân Nga và đứng sau hầu hết các bước tiến mà quân Nga đạt được trên chiến trường trong năm qua.
Mặc dù nhiều chiến binh Wagner cũng có thể trở lại tiền tuyến và có thể được đưa vào quân đội chính quy Nga tùy thuộc vào bản chất chính xác của thỏa thuận mà ông Prigozhin đạt được, tuy nhiên các đồng đội và chỉ huy mới của họ sẽ nhìn họ với cặp mắt nghi ngờ cực độ và sẽ tìm cách hạn chế hoạt động của họ trên chiến trường.
“Cho dù có chuyện gì sẽ xảy ra đi nữa, việc đoàn quân Wagner dẫn đầu cuộc xâm lược của Nga ở Ukraine dường như đã chấm dứt,” ông Dickinson phân tích.
Bên cạnh đó, cuộc nổi dậy cũng đã cho thấy bản thân nước Nga không thể tự vệ như thế nào. Quân Wagner phải mất gần một năm mới chiếm được Bakhmut, một thành phố nhỏ của Ukraine nhưng chỉ mất vài giờ đã chiếm được thành phố Rostov-on-Don vốn lớn hơn Bakhmut gần 20 lần. Khả năng phòng thủ kém cỏi của Nga càng bị phơi bày trước đà tiến không hề gặp trở ngại của đạo quân thiết giáp của ông Prigozhin.
Giờ đây, ông Putin phải khẩn trương thực hiện các bước để ngăn chặn một lãnh chúa đầy tham vọng khác hoặc quân Ukraine phát động chiến dịch bên trong lãnh thổ Nga. Ông ta sẽ đào đâu ra quân và trang bị cho việc này? “Khi mà phần lớn quân đội Nga hiện đang triển khai ở Ukraine. Nga sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc giảm quân ở Ukraine để đối phó các vấn đề an ninh nghiêm trọng bên trong đất nước,” phân tích gia này lập luận.
Bộ máy quân sự và an ninh rộng lớn của Nga giờ đây cũng sẽ phải truy tìm những kẻ phản loạn, việc này chắc chắn sẽ khiến họ xao nhãng và mất đi nguồn lực tập trung cho chiến trường Ukraine, cũng theo lời ông Dickinson viết trên Atlantic Council.
Đấu đá nội bộ giữa các phe phái đã làm suy yếu quân Nga trong suốt cuộc xâm lược ở Ukraine, và xu hướng này giờ đây sẽ càng tồi tệ hơn khi chính quyền Nga tìm cách xử lý các cảnh sát trưởng, quan chức địa phương và chỉ huy quân sự vốn chỉ đứng nhìn hoặc kín đáo ủng hộ hành vi phản loạn của Wagner.
Cuộc nổi loạn đã đặt ra một số câu hỏi cơ bản về khả năng lãnh đạo của ông Putin. Người ta đã không thấy ông đâu trong những giờ đầu tiên của cuộc khủng hoảng, và ông ta chỉ xuất hiện vào sáng hôm sau trong một bài phát biểu ngắn trên tivi trước quốc dân. Ông Putin dường như cũng đã bị gạt ra ngoài trong các cuộc đàm phán với Prigozhin và để cho nhà độc tài Belarus, Tổng thống Alyaksandr Lukashenko, cầm trịch.
Cuộc tạo phản đã làm mất mặt Tổng thống Nga Vladimir Putin công khai, khiến ông trông yếu hơn bất kỳ thời điểm nào trong suốt thời gian cầm quyền 23 năm qua, ông viết.
‘Mất tinh thần’
Theo ông Dickinson tác động quan trọng nhất của cuộc binh biến có thể là nhuệ khí của quân Nga. Nhuệ khí đi xuống đã là vấn đề nghiêm trọng đối với đạo quân xâm lược của ông Putin, với một loạt các video trên mạng xã hội trong nửa đầu năm 2023 cho thấy sự bất mãn lan rộng của quân Nga về việc dùng biển người để tấn công và tổn thất thảm khốc. “Tinh thần chiến đấu giờ đây sẽ càng suy sụp hơn nữa khi binh lính Nga đặt nghi vấn về lòng trung thành của các tư lệnh của họ và toàn bộ chính nghĩa của cuộc xâm lược,” ông viết.
Trước thềm cuộc binh biến, ông Prigozhin đã cho đăng một bài phát biểu video mà trong đó ông cáo buộc Điện Kremlin cố tình đánh lừa công chúng Nga để biện minh cho cuộc chiến ở Ukraine. Thủ lĩnh Wagner, vốn được nhiều người ở Nga coi là một trong số ít các nhà bình luận đáng tin cậy ở đất nước này, đã bác bỏ các nội dung chủ chốt trong lời tuyên truyền của Điện Kremlin – rằng cuộc xâm lược ngăn chặn cuộc tấn công sắp xảy ra của Ukraine do NATO hậu thuẫn nhằm vào miền đông Ukraine và bán đảo Crimea. Ông Prigozhin cũng trực tiếp bác bỏ cáo buộc của Nga rằng quân Ukraine đã ném bom Donbas trong 8 năm trước cuộc xâm lược toàn diện. Thay vào đó, ông Prigozhin đổ lỗi cho tham vọng cá nhân của Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu và các nhà tài phiệt Nga là nguyên nhân gây ra cuộc chiến.
“Những phát biểu như vậy chắc chắn sẽ làm suy yếu tinh thần chiến đấu của quân Nga và khiến nhiều người đặt câu hỏi là họ đang chiến đấu vì cái gì ở Ukraine?” ông Dickinson phân tích. “Điều này từ lâu đã là một vấn đề đối với chính quyền Nga, vốn đã hết sức vất vả để nói rõ mục tiêu chiến tranh của họ sau những tuyên bố không có căn cứ về ‘phát xít Ukraine’ và ‘phương Tây đế quốc’.”
“Lời phát biểu hùng hồn của ông Prigozhin đã vạch trần những lời dối trá dùng để biện minh cho cuộc xâm lược và sẽ tiếp tục làm gia tăng bất mãn trong quân Nga đang chiến đấu và bỏ mạng trên chiến trường,” ông viết.
Cuộc binh biến Wagner cũng phơi bày sự chia rẽ sâu sắc trong giới quân sự và an ninh Nga, cho thấy mức độ trung thành thấp đáng kể với chế độ Putin, cũng theo nhận định của chuyên gia này. Ông chỉ ra khả năng ông Prigozhin có được sự ủng hộ từ bên trong quân đội Nga, vì ông ta đã có thể chiếm được Rostov-on-Don một cách dễ dàng. Binh đoàn thiết giáp của Wagner sau đó đã hành quân hàng trăm cây số giữa lòng nước Nga mà không gặp phải bất kỳ sự kháng cự đáng kể nào.
“Nếu binh lính và các chỉ huy Nga không sẵn sàng bảo vệ đất nước của họ, tại sao quân đội được triển khai đến Ukraine phải hy sinh vì một lý do đáng ngờ đến vậy? Nếu ông Prigozhin và đội quân của ông ta có thể không bị trừng trị sau khi tuyên chiến với nhà nước Nga, thì tại sao những người lính Nga động viên lại phải phải tuân theo mệnh lệnh cấp trên để đi vào chỗ chết ở Ukraine?” ông lập luận.
‘Nội bộ lộn xộn’
Trao đổi với VOA từ Ba Lan, ông Phan Châu Thành, một nhà quan sát theo dõi sát sao chiến sự ở Ukraine từ những ngày đầu, nhận định rằng hành động ‘gần như dâng trụ sở quân khu miền Nam cho quân nổi loạn’ của quân Nga trú đóng ở đó cho thấy nội bộ quân Nga đang lục đục đến mức nào.
“Nó cho thấy quân Nga bây giờ hoặc là thiếu người, bởi vì không có lực lượng nào đủ sức ngăn cản Wagner, hoặc là không muốn đánh nhau với Wagner và thậm chí là ủng hộ Wagner,” ông Thành nói với VOA.
Ông nhận định rằng trước việc Tổng thống Putin buộc phải thỏa hiệp với ‘một kẻ đầu trộm đuôi cướp như Prigozhin’ để dẹp binh biến thì một số tướng lĩnh Nga ‘sẽ bất mãn’.
“Họ sẽ bắt đầu nghi ngờ sự lãnh đạo tối cao của ông Putin: liệu ông ấy có đủ khả năng thuần phục các tướng lãnh hay không,” ông Thành nói.
Ông dự đoán nếu như thỏa thuận đòi ông Putin phải để cho Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu và Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov ra đi và đưa người khác lên lãnh đạo cuộc chiến ở Ukraine thì về lâu dài ‘chỉ huy của quân Nga sẽ rất lộn xộn’.
“Nếu thượng tầng thay đổi thì lính tráng bên dưới sẽ hỗn loạn, họ sẽ không biết chuyện gì xảy ra. Đi đánh trận mà thay tướng giữa chừng là một trong những điều tệ hại trong quân sự vì thay đổi toàn bộ hệ thống mệnh lệnh,” ông phân tích.
‘Wagner mất vai trò’
Khác với nhà phân tích Peter Dickinson, ông Phan Châu Thành cho rằng bây giờ cho dù lực lượng Nga mất đi đạo quân Wagner cho cuộc chiến ở Ukraine ‘cũng không sao’.
“Wagner là lực lượng chỉ dùng để tấn công, để đánh chiếm, chứ không phải lực lượng để phòng thủ một điểm vì họ không có kỷ luật,” ông giải thích và cho rằng do quân Nga hiện đang không tấn công nữa mà đang trên thế phòng thủ trước quân Ukraine nên ‘sự tham gia của Wagner cũng không có ích lợi gì lắm’.
Về khả năng quân đội Nga sẽ rối loạn nếu tiếp nhận đội quân Wagner vốn vô kỷ luật và có sự thù địch với quân chính quy Nga, ông Thành cho rằng quân đội Nga ‘sẽ chia nhỏ Wagner ra và nhét vào các đơn vị của họ’ thì họ sẽ ‘kiểm soát được Wagner’.
Trước tình hình này, theo ông Thành, nếu quân Ukraine có thể tạo ra một chiến thắng vang dội như ở Kherson hay Kharkiv trước đây thì ‘quân Nga sẽ tan rã hoàn toàn’
“Lúc này quân Nga đang rất hoang mang. Bây giờ mà Ukraine đánh mạnh, chỉ cần Nga vỡ trận một chỗ thì sẽ xảy ra hiệu ứng domino rất nhanh, họ sẽ không còn tinh thần chiến đấu nữa,” ông nói.
Tuy nhiên, ông cho rằng phía Ukraine đang gặp khó khăn là ‘không quân yếu hơn Nga rất nhiều’ và ‘đang đối mặt với rất nhiều mìn do quân Nga rải ở mặt trận’.
“Quân Ukraine đang thiếu các phương tiện gỡ mìn nhanh chóng để tạo điều kiện cho quân của họ tiến lên,” ông nói thêm.
Nguồn: VOA

Các nguồn tin trong cuộc thông báo với CNN rằng giới chức tình báo Hoa Kỳ đã có thể thu thập thông tin rất chi tiết và chính xác về các kế hoạch của ông Yevgeny Prigozhin, thủ lĩnh Wagner, trước cuộc nổi loạn ngắn ngủi của ông, bao gồm cả địa điểm và cách Wagner lập kế hoạch tiến quân. Tuy nhiên, thông tin tình báo này đã được giữ bí mật và chỉ được chia sẻ với một số đồng minh được chọn, bao gồm giới chức cao cấp của Anh Quốc, chứ không phải ở cấp độ NATO rộng lớn hơn. Các nguồn tin này nói họ không biết chính xác khi nào ông Prigozhin sẽ hành động. Nhưng có vẻ như ông đã quyết định xúc tiến kế hoạch sau tuyên bố ngày 10 tháng 6 của Bộ Quốc phòng Nga rằng tất cả các công ty quân sự tư nhân, bao gồm cả Wagner, sẽ bị buộc phải ký hợp đồng với quân đội Nga bắt đầu từ tháng 7 và về cơ bản sẽ bị Bộ Quốc phòng Nga chiếm dụng. Thông tin tình báo này bí mật đến mức Hoa Kỳ chỉ thông báo cho giới chức chính quyền cấp cao nhất cũng như các thành viên Gang of Eight của Quốc hội, những người có quyền tiếp cận với các vấn đề tình báo nhạy cảm nhất. Các nguồn tin nêu rõ bí mật xung quanh thông tin tình báo này là lý do tại sao một số viên chức cao cấp của châu Âu và thậm chí cả các giới chức cao cấp trong chính phủ Hoa Kỳ đã bất ngờ trước cuộc tấn công của ông Prigozhin vào hôm thứ Sáu, 23 tháng 6, và tốc độ tiến quân của Wagner vào Rostov-on-Don và hướng tới Moscow vào sáng hôm thứ Bảy, 24 tháng 6.

Tập đoàn Wagner của Yevgeny Prigozhin được nhà nước Nga tài trợ hoàn toàn 100%, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết hôm 27/6.
Công ty quân sự tư nhân bị cáo buộc đã nhận hơn 86 tỷ rúp (1 tỷ USD) từ ngân sách nhà nước Nga trong khoảng thời gian từ tháng 5 năm 2022 đến tháng 5 năm 2023, ông Putin cho biết trong một bài phát biểu được ghi âm trước các quân nhân.
Nhà hàng và công ty cung cấp thực phẩm Concord, cũng thuộc sở hữu của Prigozhin, đã kiếm được 80 tỷ rúp (940 triệu USD) để cung cấp cho quân đội, ông Putin nói thêm.
"Tôi hy vọng rằng không ai lấy cắp bất cứ thứ gì, hoặc ít nhất là không ăn cắp nhiều, nhưng chúng tôi sẽ giải quyết vấn đề đó", ông Putin nói khi chỉ trích công việc kinh doanh của lãnh chúa Wagner.

Ngày 27-6, theo Hãng tin Reuters, Tổng thống Belarus ông Lukashenko ca ngợi trùm Wagner là một nhân vật "quả cảm", người đã bị tác động bởi cái chết của những binh sĩ dưới quyền tại Ukraine.

"Ông ấy bị áp lực và ảnh hưởng bởi cái chết của những binh sĩ ở Ukraine", ông Lukashenko nói, đồng thời cho biết ông Prigozhin đã đến thành phố Rostov-on-Don ở miền Nam nước Nga trong trạng thái "gần như phát điên".

Theo tổng thống Belarus, ông Prigozhin rất tức giận trước tình trạng tham nhũng và kém cỏi của giới lãnh đạo quân đội Nga.

Ông Lukashenko tiết lộ cuộc gọi giữa hai người chứa nhiều từ tục tĩu "gấp 10 lần" so với bình thường.

"Chúng tôi muốn công lý! Họ muốn bóp cổ chúng tôi! Chúng tôi sẽ tới Matxcơva!", ông nhắc lại lời ông Prigozhin.

"Tôi nói: Ông sẽ bị nghiền nát như một con bọ khi mới đi được nửa đường", ông đáp lại.

Ông Lukashenko cũng nói đầu ngày 24-6, tức ngày Wagner nổi loạn, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhờ ông giúp đỡ. Theo ông Putin, ông Prigozhin lúc đó không nhận bất kỳ cuộc gọi nào và ông Lukashenko đã khuyên ông Putin không nên "vội vàng" giết những kẻ nổi loạn.

Ngày 26-6, trùm Wagner làm rõ rằng ông chưa bao giờ có kế hoạch lật đổ chính phủ của ông Putin, nhưng ông muốn Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu và Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov bị sa thải.

"Không ai trao cho ông Shoigu hay Gerasimov đâu", ông Lukashenko nói với ông Prigozhin.

Theo thỏa thuận do ông Lukashenko làm trung gian, trùm Wagner Prigozhin đã từ bỏ cuộc "tuần hành vì công lý" ngày 24-6, để đổi lấy việc đi lưu vong an toàn ở Belarus.

Các chiến binh của tập đoàn Wagner - những người đã dẫn đầu phần lớn chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine - cũng được ân xá và được lựa chọn đi theo Prigozhin tới Belarus, hoặc gia nhập lực lượng an ninh Nga, hoặc đơn giản là về nhà.

Wagner sẽ không canh giữ vũ khí hạt nhân

Cuối ngày 27-6, ông Lukashenko cũng xác nhận ông Prigozhin đang ở Belarus và nước này sẽ hưởng lợi từ kinh nghiệm chiến đấu của Wagner.

Cũng trong ngày 27-6, ông Lukashenko cho biết hầu hết vũ khí hạt nhân chiến thuật mà Nga dự định bố trí ở Belarus đã vào vị trí.

“Về vũ khí hạt nhân, hầu hết chúng đã được đưa đến Belarus, tôi sẽ không nói có bao nhiêu", ông Lukashenko cho biết.

Tổng thống Belarus cũng phủ nhận rằng lực lượng Wagner đang được dùng để bảo vệ vũ khí hạt nhân. “Người Nga và Belarus đang canh giữ nó… Wagner sẽ không canh giữ vũ khí hạt nhân. Đây là nhiệm vụ của chúng tôi", ông Lukashenko khẳng định.