Trong nhân gian, Duyên thường được hiểu theo nghĩa tốt. Nợ được hiểu theo nghĩa xấu. Nghiệp thiện tạo ra Duyên (tốt), nghiệp bất thiện tạo ra Nợ (xấu). Theo Phật Giáo th́ Duyên chỉ là điều kiện phụ cho nhân. Thí dụ nhân nhẫn nại do Duyên nghịch cảnh, trong đó Duyên xấu (nợ) nhưng nhân lại tốt (nghiệp thiện). Ngược lại, nhân ngă mạn do Duyên được khen ngợi, trong đó Duyên tốt nhưng nhân lại xấu (nghiệp bất thiện). Nhân tạo nghiệp, quả thành Duyên cho nhân khác. Cho nên, cần quan sát để thấy rơ nhân (thái độ nhận thức và hành vi) là chính, c̣n Duyên hay nợ là phụ không nên xem trọng. Theo Tổ Đạt- ma có 4 cách sống tuỳ duyên thuận Pháp đó là:
• Tùy duyên hạnh: Sống bằng ḷng với quả tốt do nhân lành đời trước đă tạo.
• Báo oán hạnh: Sống nhẫn nại với quả xấu do nhân bất thiện đời trước đă làm.
• Xứng pháp hạnh: Sống thuận pháp tức dù hoàn cảnh nào cũng thường chánh niệm tỉnh giác, rơ biết thực tại.
• Vô sở cầu hạnh: Sống tri túc thiểu dục, không mong cầu thoả măn ḷng tham muốn.
VietBF©sưu tập
|