Côn trùng có thể là vấn đề thường xảy ra tại bất cứ ngôi nhà nào. Đặc biệt, trong vài năm trở lại đây, các gia đình không chỉ phải đối mặt với những cái tên quen thuộc như chuột, gián, kiến… mà còn một loại bọ mang ký sinh trùng nguy hiểm khác: bọ xít hút máu người, tên gọi là
triatominae.
Loài bọ xít này có tên khoa học là
triatominae. Giới sinh học phân loại chúng ra thành 142 loài, gồm 14 loài phân bố tại khu vực châu Á, còn lại hiện diện tại miền Trung và Nam châu Mỹ. Vì chúng có xu hướng đốt trên mặt người, nên người Mỹ gọi loài bọ này là
“kissing bugs”. Tại Việt Nam, nó còn được biết đến với những cái tên như
bọ sát thủ hoặc
bọ xít ma. Chúng có chiều dài từ khoảng 1-3.5 cm, phần bụng rộng và dẹp, ở rìa thân có sọc màu vàng, thân có màu nâu rất đặc trưng.
Bọ xít hút máu phát triển rất mạnh mẽ vào mùa hè tại những nơi ẩm thấp, tối tăm và bẩn thỉu. Chúng đẻ trứng trên thành giường, tủ, dưới các đống gỗ hay ở khu vực ẩm thấp, tối tăm. Trứng bọ xít hút máu nhỏ, màu trắng ngà hay hồng nhạt, kích thước khoảng 1–1.5mm. Mỗi lứa, bọ xít cái đẻ 150–200 trứng. Sau khoảng 16–18 ngày, trứng sẽ nở ra bọ xít non. Nếu để một con bọ xít cái trong nhà khoảng 20 ngày, nơi đó sẽ trở thành ổ bọ xít với hàng trăm con.
Ban ngày, chúng thường ẩn nấp dưới giường, đệm, tủ hay các khe nứt, tối trong nhà. Đêm xuống là lúc chúng bắt đầu hoạt động, thời gian hoạt động mạnh nhất khoảng từ 1-3 giờ sáng . Đây là thời điểm mà con người và động vật đang ngủ sâu, khiến cho việc hút máu được thực hiện dễ dàng. Chúng cũng
bị thu hút đặc biệt bởi mùi amoniac, axit cacboxylic từ da, tóc hay mồ hôi động vật.
Theo các chuyên gia, các vết đốt thông thường của
bọ xít hút máu không gây quá nhiều nguy hiểm cho người bị đốt, chủ yếu là nổi nốt ngứa và sẽ lặn sau vài ngày. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, vết đốt này là trung gian lây truyền loại ký sinh trùng đặc biệt nguy hiểm:
Trypanosoma cruzi (T. cruzi) gây ra
bệnh tim và bệnh buồn ngủ Chagas.
Loại ký sinh trùng này tồn tại ở phân, nước tiểu của bọ xít thải ra và thường xâm nhập vào cơ thể qua vết đốt hoặc vết trầy xước trên da do ngứa gãi. Chúng có thể ẩn náu ở tim trong thời gian rất dài và là nguyên nhân gây tử vong cho khoảng từ 30.000 – 50.000 người mỗi năm.
Các triệu chứng biểu hiện là nổi phát ban, đau ở mỏi, sốt cao, buồn nôn, mất cảm giác ngon miệng. Trầm trọng hơn, người bị đốt có các biểu hiện như đau bụng, táo bón, nhịp tim bất thường, và thậm chí bị ngừng tim đột ngột.
Do hiện nay vẫn chưa có thuốc đặc hiệu điều trị những vết đốt của
bọ xít hút máu, cách tốt nhất khi bị đốt là nhanh chóng rửa sạch vết thương bằng xà phòng nhằm trung hòa axit do bọ xít tiết ra rồi nên nhanh đến trung tâm y tế gần nhất để được hỗ trợ.
Bạn cũng
tuyệt đối không nên đánh hay giết chết loài này bằng tay không bởi việc này có thể khiến cơ thể bạn vô tình nhiễm ký sinh trùng trong phân bọ xít mà không hề hay biết.
Để phòng tránh sự tấn công của
bọ xít hút máu, hãy thường xuyên vệ sinh, dọn dẹp nhà cửa khô ráo, sạch sẽ. Ngoài ra, chúng ta có thể sử dụng hóa chất như Fendona 10SC, ICON 10 WP để tiêu diệt bọ xít và ổ trứng của chúng. Đặc biệt, khi đi ngủ cần mắc màn cẩn thận để ngăn khả năng chúng tấn công vào ban đêm (Ở VN).
Trong nhiều trường hợp người bị cắn không hề biết là mình bị con vật này cắn vì không cảm thấy bị đau rát, và chỉ phát hiện ra sau khi vết cắn đã bị sưng to. Vì vậy khi thấy chúng xuất hiện trong nhà, bạn phải cảnh giác, tìm cách diệt chúng đi, và tốt nhất là hãy đến cơ sở y tế gần nhất để được góp ý thêm.