Sau cái chết của công dân da màu George Floyd, làn sóng biểu t́nh suốt hai tuần dường làm đảo lộn nước Mỹ. Tuy nhiên, có sự thay đổi lớn khi chính quyền và người dân đều tập trung vào việc cải tổ cảnh sát.
Suốt vài thập kỷ qua, nhiều người đă nỗ lực hướng sự chú ư của dư luận Mỹ vào vai tṛ của cảnh sát trong xă hội, cũng như t́nh trạng phân biệt chủng tộc trong hệ thống tư pháp h́nh sự. Tuy nhiên, măi tới khi h́nh ảnh George Floyd bị cảnh sát gh́ chết lan truyền trên mạng xă hội, vấn đề mới được dư luận đồng cảm và các lănh đạo chính trị lắng nghe.
Lưỡng đảng ở Mỹ đă đạt được sự đồng thuận hiếm hoi, rằng việc cải tổ lực lượng cảnh sát là hành động cần thiết để đáp ứng mong muốn của đông đảo công chúng hiện nay. Từ những quan chức thuộc đảng Cộng ḥa tại các bang bảo thủ như Texas, tới các bang chiến trường như Wisconsin, hay những nghị sĩ tại Washington, dường như đều cố gắng đáp ứng lời kêu gọi thay đổi.
Người biểu t́nh tuần hành về phía Nhà Trắng hôm 6/6. Ảnh: Reuters.
Các nghị sĩ Dân chủ hôm 8/6 công bố một dự luật cải tổ cảnh sát. Một ngày sau, phe Cộng ḥa tại Thượng viện và Hạ viện cho biết họ dự định đưa ra những đề xuất cải cách riêng.
Lănh đạo đảng Cộng ḥa tại Hạ viện Mỹ Kevin McCarthy c̣n bày tỏ sẵn sàng ủng hộ một số điều khoản trong dự luật của phe Dân chủ, như sử dụng ngân sách liên bang cho quá tŕnh huấn luyện cảnh sát, giúp loại bỏ dễ dàng hơn những sĩ quan bị cáo buộc sai phạm, hay ngăn cảnh sát chuyển công tác giữa các thành phố để thoát cáo buộc trong quá khứ.
"Tôi muốn hành động và thấy được rằng chúng ta có luật pháp. Đă đến lúc làm việc này. Đây là thời điểm phải t́m ra chúng ta có thể cùng nhau đi đến đâu", McCarthy trả lời tờ LA Times. Tại bang Texas, nơi Floyd trưởng thành, Thống đốc Greg Abbott dường như c̣n tiến xa hơn, khi liên hệ trực tiếp việc cải cách với vấn đề phân biệt chủng tộc.
"Tôi đă hứa với gia đ́nh Floyd rằng những cuộc thảo luận về con đường phía trước sẽ không do giới chính trị gia tiếp quản, mà được dẫn dắt bởi các thành viên gia đ́nh, những nạn nhân phải chịu đựng nỗi đau v́ nạn phân biệt chủng tộc tồn tại quá lâu tại bang Texas, cũng như đất nước này", Abbott phát biểu bên ngoài nơi tưởng niệm Floyd tại thành phố Houston, nói thêm rằng các hành động khác cũng đang được thực hiện nhằm đảm bảo không lặp lại sự việc tương tự.
Đảng Dân chủ lâu nay vẫn thúc đẩy cải tổ lực lượng cảnh sát. Họ từng phản đối tăng cường quân sự hóa lực lượng cảnh sát địa phương, đặc biệt sau các cuộc biểu t́nh hồi năm 2014 tại thành phố Ferguson, bang Missouri, v́ vụ cảnh sát bắn chết thiếu niên da màu 18 tuổi Michael Brown.
Mặc dù vậy, một số cải cách từng được thực hiện kể từ đó vẫn không giúp giảm tỷ lệ người không có vũ khí bị cảnh sát giết chết. Do đó, các nhà hoạt động hiện nay đang thúc đẩy những thay đổi đáng kể hơn. Các phong trào đ̣i "cắt ngân sách" hay "giải tán" lực lượng cảnh sát phản ánh một số đề xuất quyết liệt được thúc đẩy ở cấp cơ sở.
Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố "sẽ không cắt giảm ngân sách và giải tán cảnh sát". "Lực lượng cảnh sát giúp chúng ta sống trong yên b́nh. Đôi lúc bạn sẽ thấy những điều tồi tệ, nhưng tôi nghĩ 99% cảnh sát là những người tuyệt vời và họ đă làm được các công việc kỳ tích", ông cho hay.
Phe Cộng ḥa dường như c̣n cố t́m cách "chuyền bóng" những đề xuất bị giới chuyên gia đánh giá "điên rồ" này sang đảng Dân chủ. Nhưng hầu hết thành viên phe Dân chủ ở cấp quốc gia, bao gồm cựu phó tổng thống Mỹ Joe Biden, người sẽ chạy đua vào Nhà Trắng với Trump, cũng không ủng hộ việc cắt ngân sách của cảnh sát.
Trong cuộc phỏng vấn với CBS, Biden cho biết ông "hoàn toàn" tin có t́nh trạng phân biệt chủng tộc trong hệ thống thực thi pháp luật, nhưng điều này cũng xuất hiện trong nhiều lĩnh vực khác như nhà ở hay giáo dục. "Không phải tất cả sĩ quan hành pháp đều phân biệt chủng tộc. Một số người thực sự rất tốt", ông nói.
Cảnh sát trưởng thành phố Houston Art Acevedo giơ nắm tay biểu thị ḷng đoàn kết trong lễ đưa tang George Floyd tại bang Texas hôm 9/6. Ảnh: Reuters.
Dù đang t́m kiếm những phương án riêng, cả đảng Dân chủ và Cộng ḥa đều thể hiện nhất trí cải tổ lực lượng cảnh sát, bởi lư do rất rơ ràng rằng phần lớn công chúng Mỹ ủng hộ thay đổi. Trong những cuộc thăm ḍ hai tuần qua, các cử tri đều tỏ ra tin rằng chính sách của nước Mỹ đang có vấn đề.
Theo kết quả khảo sát mới đây của CNN/SSRS, 67% người Mỹ đánh giá hệ thống tư pháp h́nh sự nương tay cho người da trắng nhiều hơn da màu. Tỷ lệ tương tự nói rằng phân biệt chủng tộc là vấn đề lớn hiện nay của nước Mỹ, trong khi con số này hồi năm 2015, một năm sau cái chết của Brown, chỉ có 49%.
Trong cuộc thăm ḍ của Đại học Monmouth, 57% người Mỹ tin rằng cảnh sát có khả năng sử dụng vũ lực quá mức với người da màu nhiều hơn, trong khi tỷ lệ này năm 2016 là 34%.
"Trong suốt 35 năm tiến hành khảo sát, tôi chưa bao giờ chứng kiến quan điểm của mọi người thay đổi nhanh và sâu sắc đến vậy. Giờ đây, chúng ta là một quốc gia khác so với chỉ 30 ngày trước. Hệ quả về chính trị, kinh tế và xă hội của việc này không thể gói gọn trong một ḍng tweet", nhà tư vấn chính trị Frank Luntz, người chuyên thực hiện các cuộc thăm ḍ, cho hay.
Theo b́nh luận viên Abby Phillip của CNN, để hiểu được lư do của sự thay đổi, cũng như việc phe Cộng ḥa đang tỏ ra lắng nghe, cần nh́n vào các cuộc biểu t́nh trên toàn quốc. Không chỉ ở các thành phố lớn, người dân trong những thị trấn nhỏ cũng xuống đường.
Tại thị trấn Whitefish, bang Montana, nơi chủ yếu là người da trắng sinh sống, cuộc biểu t́nh "Mạng người da màu quan trọng" vẫn được tổ chức nhằm kêu gọi chấm dứt t́nh trạng bạo lực của cảnh sát. Cảnh tượng tương tự diễn ra tại Vidor, bang Texas, nơi người da trắng cũng lấn át. Cư dân thành phố đă quỳ gối trong im lặng để tưởng nhớ Floyd.
Thượng nghị sĩ Cộng ḥa Mitt Romney hôm 7/6 tham gia cuộc tuần hành hướng về Nhà Trắng, đồng thời kêu gọi chống lại nạn phân biệt chủng tộc và bạo lực. Cựu tổng thống Mỹ George W. Bush cũng lên tiếng về t́nh trạng bất công trong quá tŕnh giữ trật tự xă hội.
"Những người Mỹ da trắng có phải chịu áp lực giống như các gia đ́nh da màu hay không? Họ có phải lo sợ con cái ḿnh bị bắt chẳng v́ lư do ǵ ngoài màu da hay không? Câu trả lời là không. V́ vậy, họ không quan tâm đến vấn đề giống nhau", Karl Rove, cố vấn chính trị đứng sau thành công của cựu tổng thống Bush, cho hay.
"Tuy nhiên, tôi nghĩ mọi người đă kết nối với nhau nhiều hơn so với 10 hoặc 20 năm trước, giúp tạo ra sự thay đổi về vấn đề đảng phái ở mức độ nào đó", ông nói thêm.
VietBF@sưu tập
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
