Bắc Kinh đang chọn giải pháp nới lỏng các biện pháp kiểm tra chất lượng hàng xuất khẩu với cả trăm công ty công nghệ sinh học, đă kư hợp đồng với gần như toàn thế giới, trong khi đó ngày càng có nhiều nước đ̣i trả lại những lô hàng vô dụng mua của nước này, do thế giới đang trong trạng thái vừa rất cần vừa rất hoài nghi về mức độ chính xác của các bộ dụng cụ xét nghiệm virus corona « made in China ».
Ảnh minh họa : Lấy sinh phẩm cho xét nghiệm virus gây bệnh Covid-19 tại Congo, châu Phi. ALEXIS HUGUET / AFP
Theo tiết lộ của tờ báo tài chính Nhật Bản, Nikkei Asian Review ngày 29/04/2020, kể từ đầu tuần, các tập đoàn công nghệ sinh học của Trung Quốc không c̣n phải đi qua cửa ải của cơ quan quản lư dược phẩm National Medical Products Administration (NMPA), hậu thân của Cục Quản lư Dược phẩm và Thực Phẩm (CFDA), trước khi xuất khẩu hàng ra thế giới bên ngoài.
Quyết định mới được áp dụng cho tất cả các sản phẩm y tế xuất khẩu : từ khẩu trang, máy trợ thở, găng hay đồ bảo hộ cũng như các bộ xét nghiệm virus corona của Trung Quốc. Chủ trương của Bắc Kinh khiến giới phân tích vừa ngạc nhiên vừa lo ngại vào lúc ngày càng có nhiều quốc gia trên thế giới chỉ trích hàng Trung Quốc kém chất lượng.
Gần đây nhất, hôm 27/04/2020 Hội Đồng Nghiên Cứu Y Khoa Ấn Độ thông báo trả lại 650.000 bộ xét nghiệm mua của hai tập đoàn công nghệ sinh học Trung Quốc, do có mức độ chính xác quá thấp. New Delhi vốn kỳ vọng nhiều vào các chiến dịch xét nghiệm hàng loạt nhằm kiểm soát t́nh h́nh dịch bệnh tại nước đông dân thứ nh́ thế giới và cũng là nơi lệnh phong tỏa không được áp dụng nghiêm ngặt.
Trước Ấn Độ, Philippines từng chê hàng Trung Quốc có mức độ chính xác chưa đầy 40 %, nhưng sau đó Manila đă rút lại lời phê b́nh này.
Tại châu Âu, Tây Ban Nha là nạn nhân đầu tiên của những lô xét nghiệm virus corona kém chất lượng của Trung Quốc. Là nước có số nạn nhân Covid-19 cao thứ nh́ tại châu Âu, tháng 3/2020, Tây Ban Nha đánh giá 340.000 bộ dụng cụ xét nghiệm mua của tập đoàn Bioeasy, trụ sở tại Thâm Quyến là « vô dụng » với độ chính xác là chưa đầy 30 %. Kế tới, Anh Quốc đă trả giá đắt khi mua bán với Trung Quốc. Báo New York Times hôm 17/04/2020 tiết lộ chính quyền của thủ tướng Johnson đă chi ra 20 triệu đô la để mua vào 2 triệu bộ xét nghiệm của Trung Quốc. Có điều khi hàng đến tay, các pḥng thí nghiệm uy tín của vương quốc Anh nhận thấy rằng, toàn bộ 2 triệu lô xét nghiệm đó không đáp ứng các chuẩn mực y tế như trong hợp đồng. Giáo sư Peter Openshaw, Đại học Imperial College of London nhận định là do chịu áp lực chính trị quá lớn, chính phủ Anh đă quá « hấp tấp ». Thậm chí vẫn theo báo New York Times, chính phủ Anh đang đ̣i Trung Quốc hoàn lại số tiền nói trên.
Tất cả các chỉ trích về hàng kém chất lượng của Trung Quốc dường như không làm Bắc Kinh nao núng. Trung Quốc tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu trang thiết bị y tế. Một mặt, các giới chức ngoại giao Trung Quốc- điển h́nh là đại sứ Trung Quốc tại Ấn Độ - cảnh báo là các đối tác chỉ nên mua hàng của những công ty có giấy chứng nhận của Bắc Kinh, đồng thời chỉ trích khách hàng không biết sử dụng các sản phẩm của Trung Quốc.
Sau cùng, việc Trung Quốc nới lỏng các biện pháp kiểm tra chất lượng dược phẩm và trang thiết bị y tế xuất khẩu có thể do Bắc Kinh thừa biết đang ở thế thượng phong : các bộ xét nghiệm SARS-CoV2 là yếu tố quyết định cho phép thế giới dỡ bỏ các biện pháp phong tỏa. Từ Hoa Kỳ đến Ấn Độ, hay những nền công nghiệp lớn của châu Á là Nhật Bản, Hàn Quốc cho đến các quốc gia kém phát triển như Philippines hay Iran đều đang có nhu cầu rất lớn về các bộ xét nghiệm.
Trước mắt chỉ một ḿnh Trung Quốc mới có sức sản xuất hàng loạt, cung ứng « hàng trăm ngàn » bộ xét nghiệm một ngày, như ghi nhận của báo South China Morning Post và « hơn một trăm tập đoàn công nghệ sinh học Trung Quốc đă có những bước chuẩn bị từ cuối tháng Giêng vừa qua ».
Giờ đây đơn đặt hàng của những công ty này đang « đầy ắp », nhân viên làm việc 7 ngày trên 7 và 24 giờ một ngày. Trong bối cảnh đó, cho dù cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navaro, cách nay hai ngày trên đài truyền h́nh Fox News, có trực tiếp tố cáo Bắc Kinh lợi dụng đại dịch để bán các bộ xét nghiệm « giả » và « kém chất lượng », nhưng vào lúc quốc tế cần có từ 3 đến 4 triệu bộ xét nghiệm một ngày để bảo đảm làm chủ được đà lây nhiễm của virus corona, Bắc Kinh vẫn đang áp đặt luật chơi với phần c̣n lại của thế giới.