HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .
Cho dù không có vấn đề gì khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm gì để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .
I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN
Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung bình. Điều quan trọng là biết làm gì, làm thế nào để trị liệu, và khi nào thì cần tìm kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.
1) BÒ CẠP CẮN (SCORPION BITES)
Bò cạp là loại côn trùng nhiều chân có hình dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ngòi / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được tìm thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).
Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết bò cạp cắn:
1. Rửa vùng bị bò cạp cắn bằng xà phòng / xà bông và nước
2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị bò cạp cắn trong vòng 10 phút , nếu cần thiết thì lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .
3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng gì
2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)
Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này thì dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .
Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)
Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hãy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve
2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà phòng / xà bông và nước.
3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)
Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tròn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt bò" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .
CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh
Lâu nay người ta vẫn tin rằng, giấc ngủ ngon sẽ giúp con người dễ tập trung trong lao động, học tập, làm việc... tinh thần vui vẻ, tăng cường trí nhớ và tăng được cả sức đề kháng của cơ thể. Nếu bạn có giấc ngủ ngon, ngủ sâu sẽ thêm 2 lợi ích khá bất ngờ, đó là tránh được tình trạng tăng cân và già trước tuổi.
Hậu quả của thiếu ngủ
Công trình nghiên cứu của GS-TS Eve Van Cauter, trường đại học Chicago đã đưa ra những bằng chứng khá thuyết phục cho thấy: khi chúng ta ngủ, lượng huyết đường sau bữa điểm tâm
sẽ tăng hơn bình thường. Đồng thời, lượng insulin lại tiết ra chậm hơn, làm cho cơ thể có điều kiện tốt để biến lượng đường dư trong máu thành mỡ tích trữ khiến người ta có thể tăng cân...
Ngoài ra, thiếu ngủ còn làm tăng hàm lượng chất kích thích cortisol trong máu và chính hormone đặc trưng cho tình trạng stress này đã làm tăng hoạt tính của một enzym then chốt trong tiến trình tích mỡ.
Nghiên cứu sâu hơn, người ta phát hiện rằng, thiếu ngủ còn ảnh hưởng đến hệ thần kinh khiến con người cau có, da dẻ nhăn nhúm trông già trước tuổi và ảnh hưởng đến nông độ các hormone tuyến giáp trong máu có thể dẫn đến chứng bệnh cao huyết áp...
Nếu thiếu ngủ, bạn thường cảm thấy buồn ngủ sau những bữa trưa, hoặc đôi khi cảm thấy bực dọc, ngáp dài, mệt mỏi, khó chịu trong người hoặc không tập trung khi lao động, làm việc, học tập...
Mấy biện pháp giúp ngủ ngon
Khi lên giường nằm ngủ nhưng bạn vẫn cứ trăn trở, khó ngủ và cuối cùng đến gần sáng bạn mới chợp mắt được vài giờ. Xin mách bạn mấy bí quyết sau đây có thể giúp ích cho giấc ngủ bạn dễ dàng hơn.
- Cố gắng tập thói quen đi ngủ và thức dậy vào một giờ đều đặn.
- Âm thanh tốt nhất cho giấc ngủ là những bản nhạc nhẹ, êm dịu hay tiếng quạt phe phẩy.
- Đừng sử dụng phòng ngủ để làm việc khác như tập thể dục, xem ti vi...
- Trước khi đi ngủ, nên chọn một hoạt động thư giãn nhẹ nhàng như đọc sách, trò chuyện với người thân... tránh xem tivi đôi khi xem tivi nhiều khiến người ta khó ngủ.
- Trong vòng 3 tiếng trước khi đi ngủ, tránh uống cà phê, rượu.
- Tránh dùng những thức ăn có tính kích thích như quá chua, cay vào buổi tối. Bạn cũng không nên để bụng đói quá trước khi đi ngủ.
- Tập thể dục có tác dụng tốt nhưng đừng tập gần lúc đi ngủ vì đây là thời gian cơ thể cần thư giãn nhất.
- Có thể tập vào buổi chiều hoặc tối, cách xa giờ ngủ ít nhất 2 tiếng. Người tập thể dục đều đặn thường dễ ngủ và giấc ngủ sâu hơn.
Dưới đây là những bí quyết đơn giản nhưng hiệu quả và cần thiết mỗi ngày cho một cuộc sống khoẻ mạnh mà bạn có thể tham khảo.
Gan và bắp cải
Chất biotin có vai trò quan trọng trong quá tình hình thành và phát triểnn của tóc, lông, móng chân, móng tay và da. Nó cũng rất tốt cho những người đứng tuổi, đặc biệt là người bị xơ vữa động mạch và
huyết áp cao. Qua nhiều công trình nghiên cứu, các nhà khoa học đã khẳng định: trong gan chứa rất nhiều chất biotin. Ngoài ra, biotin còn có trong các loại rau, hoa quả. Đáng kể nhất là ở đậu nành, lạc, đậu Hà lan, đậu đỗ, bắp cải. Có thể nói rằng gan và bắp cải là hai loại thực phẩm sẵn có, rẻ, thông dụng nhất trong bữa ăn hàng ngày, lại giàu biotin nhất. Các nhà khoa học khuyên nên lạm dụng, đặc biệt là với những người có tuổi. Tốt nhất chỉ nên ăn gan rán và nướng.
Mỗi ngày một quả táo
Ngạn ngữ phương Tây có câu: "Ăn mỗi ngày một quả táo sẽ không bao giờ phải đến bác sĩ". Các nhà khoa học Phần Lan đã nghiên cứu suốt 25 năm để cùng đi đến kết luận rằng, hợp chất xêtôn trong táo tác dụng kháng lại tình trạng di căn của bệnh ung thư đồng thời giảm tới 50% nguy cơ bệnh tim mạch.
Gạo
Gạo không chỉ đơn thuần là một món ăn hàng ngày, mà còn là một trong những bí quyết trường thọ của người Nhật. Các chuyên gia dinh dưỡng khẳng định rằng gạo và các món chế biến từ gạo của người Nhật có chứa nhiều chất bổ dưỡng cần thiết vừa đủ cho cơ thể, không gây nên sự dư thừa chất (sự dư thừa chất chính là căn nguyên của chứng bệnh cao huyết áp và những bệnh về tim mạch). Ngoài ra, gạo rất giàu khoáng chất, giúp cơ thể đốt cháy lượng mỡ dư thừa trong các tế bào. Ước tính, lượng chất béo có trong 150g gạo còn ít hơn trong 5 lát bánh mì, trong khi đó lượng đạm tương đương với 1/2 cốc sữa tươi, canxi bằng một quả cà chua, ngoài ra còn có tác loại vitamin thuộc nhóm B và E...
Sau hơn 10 năm nghiên cứu trên 9.000 người tự nguyện, các chuyên gia thuộc Trung tâm nghiên cứu về bệnh ung thư của Nhật đưa ra kết luận: những người uống từ 9-10 tách trà xanh mỗi ngày sẽ sống lâu hơn người uống ít hơn 3 tách/ngày từ 5-7 năm và khả năng mắc các chứng bệnh về ung thư giảm 25-30%. Người Nhật cho rằng, trà xanh là "khắc tinh" của bệnh ung thư và u ác tính.
Giáo sư Tren Xikum thuộc Viện nghiên cứu trà ở Trung Quốc nhận định: trà nói chung, và đặc biệt là trà xanh là phương tiện rất hữu hiệu chống lại sự nhiễm phóng xạ. Nếu bạn thường xuyên ngồi trước màn hình tivi thì trà xanh sẽ như một bức tường ngăn chặn tác hại của bức xạ từ màn hình. Trà xanh giúp cơ thể phân huỷ nhanh lượng cholesterol và chất béo trong máu. Nếu uống trà xanh đều đặn sẽ tránh được nguy cơ nhiễm mỡ gan, làm chậm quá trình lão hoá cơ thể, tăng tính đàn hồi của các động tĩnh mạch. Trà xanh là một loại nước uống có hoạt tính sinh học cao giúp cơ thể người kháng vi rút rất mạnh. Khác với trà đen, lượng khoáng chất ở trà xanh hầu như không bị mất đi trong quá trình chế biến, và một trong số những khoáng chất đó là kẽm rất cần cho những phụ nữ mang thai.
Tuy nhiên, trà xanh cũng có một số tác hại nhất định. Nếu uống trà đậm nhiều lần trong ngày sẽ ảnh hưởng xấu đến quá trình trao đổi chất trong cơ thể, lượng urê trong có thể không đào thải hết ra ngoài, lâu dần sẽ tích tụ lại, hình thành những tinh thể hình kim, tác nhân gây ra căn bệnh gút quái ác. Đặc biệt, những người mắc bệnh viêm khớp, phong thấp sẽ cảm thấy dễ chịu hơn nếu chấm dứt uống trà xanh và cafe hàng ngày.
Ngoài ra, chất cafein, teophylin, teobromin (có sẵn trong các loại trà, đặc biệt là trà xanh) là những chất kích thích không có lợi cho tim mạch. Lạm dụng trà và cafe thái quá sẽ dẫn đến tình trạng mất ngủ thường xuyên, cơ thể mỏi mệt, biếng ăn.
Các bác sĩ Ấn Độ khuyến cáo không uống trà trước bữa ăn, nhất là trà nóng. Điều này sẽ làm giảm dịch vị tiết ra trong miệng, khiến ta ăn không thấy ngon miệng.
Có thể uống trà xanh đều đặn hàng ngày sau bữa ăn, mỗi lần pha khoảng hai thìa cà phê trà với nước sôi, sau khoảng 10-15 phút mới uống là tốt nhất.
Hỏi: Tủ thuốc gia đình nên có những thứ thuốc nào?
Đáp: Tủ thuốc gia đình thật cần thiết, mỗi gia đình đều có. Sau đây là những thứ cần trong một tủ thuốc gia đình:
1. Thuốc thông thường mua tự do như thuốc giảm đau và sốt như Tylenol, Advil hay Motrin, thuốc ho như Robitussin DM, thuốc sổ mũi nghẹt mũi như Dimetapp hay Triaminic, thuốc đau bao tử như Maalox, Mylanta, Pepcid, Tagamet...
2. Thuốc sát trùng như Betadine để rửa vết thương mà không bị xót. Băng gauze vô trùng (sterile gauze) nhiều cỡ (có ở các nhà thuốc lớn như SavOn). Băng dán nhiều cỡ. Thuốc mỡ sát trùng như Bacitracin hay triple antibiotics ointment.
3. Thuốc trị ngứa như Calamine lotion hay Cortisone 10. Thuốc dị ứng như Benadryl
4. Thuốc mua theo toa phải giữ trong lọ với ngày hết hạn cùng tên thuốc và liều sử dụng rõ ràng. Không nên dời thuốc qua lọ khác.
Không cần phải trữ sẵn trụ sinh. Trụ sinh nước thường hết hạn trong vòng 2 tuần lễ, nên vất đi sau khi dùng đủ.
Tủ thuốc phải để chỗ trên cao, khô và thoáng, được khóa cẩn thận để trẻ em không mở được. Đa số thuốc không cần phải để tủ lạnh trừ thuốc trụ sinh nước.
Nên kiểm soát tủ thuốc mỗi 3 tháng và loại bỏ thuốc hết hạn. Thuốc không nhớ chữa bệnh gì nên hỏi bác sĩ. Trước khi đi khám bệnh, nên ghi rõ tên thuốc đang dùng và báo cho BS biết.
Nên ghi sẵn số điện thoại của Poison Control Center dán lên điện thoại. Cơ quan này sẽ cho bạn biết phải làm gì khi con em uống lầm thuốc.
Hỏi: Tôi rất ngạc nhiên nghe nói ăn cam thảo có thể bị cao máu, yếu, mệt, giảm ham muốn và rối loạn chất khoáng. Tôi ăn rất nhiều kẹo cam thảo đỏ mùi dâuTwizzlers, vậy có sao không?
Đáp: Không cần phải lo lắng quá. Những triệu chứng kể trên do chất glycyrrhizin gây ra, một chất chứa trong kẹo cam thảo đen, không có trong kẹo "cam thảo" đỏ. Tuy cam thảo đen có chứa chất này nhưng lâu lâu ăn vài miếng cũng chẳng hại gì. Ăn hằng ngày có thể bị rối loạn kích thích tố và mất chất potassium rất quan trọng nếu đang uống thuốc lợi tiểu, trợ tim digoxin hay chất prednisone.
Những trẻ em thông minh hơn
sẽ có tuổi thọ cao hơn
NEW YORK (Reuters) - Theo kết quả của mội cuộc khảo cứu mới, những trẻ em càng thông minh thì sẽ có nhiều triển vọng sống lâu hơn.
Cuộc khảo cứu - đã theo dõi những người cao niên mà thời thơ ấu có chỉ số thông minh IQ vào cỡ được coi là “có nhiều năng khiếu” (gifted) - nhận thấy rằng chỉ số IQ thời niên thiếu của họ càng cao thì khi trưởng thành họ càng có tuổi thọ cao hơn. Sự ưu việt về tuổi thọ đạt tới cao điểm khi những người này có thỉ số IQ thời niên thiếu lên tới 163 - đây là chỉ số thông minh rất ít người đạt tới.
Chỉ số IQ trung bình trong dân chúng là 100, những trẻ em nào có chỉ số cao hơn 130 thì được coi là “có nhiều năng khiếu.”
Hai Bác Sĩ Laurie T. Martin và Laura D. Kubzansky thuộc Trường Y Tế Công Cộng Harvard (Harvard School of Public Health) đã tường trình những kết quả của cuộc khảo cứu này trong đặc san y khoa American Journal of Epidemiology
Tuy không thể biết rõ những nguyên nhân về sự liên quan giữa chỉ số IQ và tuổi thọ, nhưng có vẻ như sự liên quan này không phải chỉ vì những người tham gia cuộc khảo sát có lợi tức và địa vị xã hội cao hơn. Khi ở tuổi niên thiếu, những người tham gia cuộc khảo cứu này thuộc những gia đình sung túc và đa số là người da trắng. Tuy nhiên, chỉ số IQ thời niên thiếu của họ vẫn còn là một yếu tố đáng kể liên quan tới tuổi thọ của họ.
Tương tự như vậy, trong một cuộc khảo sát trước đây về những người Mỹ có những chỉ số thông minh thời trẻ khác nhau và lợi tức gia đình khác nhau, Bác Sĩ Martin thấy rằng chỉ số IQ có liên quan tới những vấn đề sức khỏe mà không tùy thuộc vào những yếu tố xã hội và kinh tế.
Bà nói điều này ngụ ý rằng chỉ số IQ cũng ảnh hưởng tới tuổi thọ của những người thuộc những gia đình có lợi tức thấp.
Cuộc khảo sát mới nhất nói trên căn cứ vào những dữ kiện của 862 người đàn ông và đàn bà được theo dõi từ thời niên thiếu của họ, bắt đầu từ năm 1922. Tất cả những người tham gia cuộc nghiên cứu có chỉ số IQ thời niên thiếu từ 135 trở lên, với con số trung bình là 151.
Các nhà nghiên cứu thấy rằng nguy cơ tử vong của những người tham gia, ở một thời điểm nào đó, giảm xuống khi chỉ số IQ thời trẻ của họ cao hơn; thí dụ, những người có chỉ số IQ thời trẻ ở mức 150 thì nguy cơ tử vong của họ ở thời điểm nào đó giảm 44% so với những người có chỉ số IQ thời trẻ ở mức 135.
Tuy không biết rõ tại sao riêng yếu tố chỉ số IQ thời trẻ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe suốt đời của một con người, hai Bác Sĩ Martin và Kubzansky vạch ra vài điểm mà họ cho rằng có thể liên quan. Chẳng hạn như những người trẻ tuổi thông minh hơn sẽ có nhiều khả thể thực hành lối sống lành mạnh, có những thói quen lành mạnh, như tập thể dục thường xuyên, trong khi họ tránh những điều có hại cho sức khỏe như hút thuốc lá. Những người này khi trưởng thành cũng có nhiều khả thể tìm được những việc làm lương cao hơn, có những địa vị cao hơn trong xã hội, để được hưởng nhiều lợi điểm hơn những người có chỉ số thông minh thời trẻ thấp.
Nói một cách đại cương, Bác Sĩ Martin ghi nhận rằng chỉ số IQ phản ảnh “một loạt những tài năng,” như suy luận, sắp đặt kế hoạch, và sự giao tiếp trong xã hội; những điều này ảnh hưởng tới sự giữ gìn sức khỏe của họ - từ chuyện họ có thể truyền đạt rõ ràng với bác sĩ của mình cho tới chuyện đối phó với một hệ thống săn sóc y tế phức tạp.
Theo Bác Sĩ Martin, sự hiểu biết chính xác về sự liên quan giữa chỉ số IQ và tuổi thọ sẽ có thể giúp cải thiện sức khỏe và dịch vụ săn sóc y tế cho mọi người. (n.m.)
Tránh Ngáy Khi Ngủ
Để hạn chế tật ngáy, không nên uống rượu ít nhất 4 giờ trước khi đi ngủ vì rượu có thể gây hẹp đường hô hấp trên, khiến chứng ngáy nặng hơn, thậm chí gây ngừng thở khi ngủ. Ngoài ra, cần tránh ăn vặt 3 giờ trước khi đi ngủ vì điều này làm tăng tiết nước bọt, gây trở ngại cho hô hấp.
Sau đây là một số gợi ý khác do Viện Hàn lâm Tai Mũi Họng Mỹ đưa ra nhằm khắc phục chứng ngáy:
- Có một nếp sống lành mạnh, năng vận động: Những người có cơ bắp săn chắc thường ít khi ngáy. Vì vậy, nếu bạn bảo đảm cho mình có một thân hình gọn gàng, khỏe mạnh (kể cả các cơ bắp ở lưỡi và cổ) thì đường hô hấp trên sẽ thông, không phát ra tiếng ngáy.
- Giữ cân nặng ở mức lý tưởng: Những người thừa cân thường có cần cổ to và dày, khiến đường hô hấp trở nên hẹp, gây ra ngáy.
- Tránh dùng thuốc an thần, thuốc ngủ và kháng histamin trước khi ngủ: Việc dùng nhiều những thuốc này sẽ làm cơ bắp bị thư giãn quá mức, khiến các ống khí quản xẹp xuống, hẹp lại, dễ tạo ra tiếng ngáy.
- Đi ngủ theo giờ giấc đều đặn: Những người hay bị rối loạn giấc ngủ hoặc thiếu ngủ thường rất dễ ngáy. Nếu bạn tập được thói quen đi ngủ theo giờ giấc đều đặn, cơ thể sẽ không lâm vào tình trạng quá mệt mỏi và giúp khỏi ngáy.
Nên ngủ ở tư thế nằm nghiêng: Ở tư thế nằm ngửa, hàm dưới có khuynh hướng trễ xuống làm bạn há miệng và dễ ngáy. Nếu bạn có thói quen lúc đầu nằm nghiêng rồi lại xoay sang nằm ngửa thì chỉ có cách nhờ "bà xã" hay ai đó xoay bạn nằm nghiêng trở lại. Nếu không nhờ ai được, bạn có thể đính một chiếc tất vào sau cổ áo, lấy một trái bóng tennis luồn vào tất rồi túm lại để nó làm vật cản, giúp bạn khỏi xoay ngửa ra.
- Nâng đầu lên khoảng 13 cm khi ngủ: Bạn có thể thực hiện việc này bằng cách chèn nhiều gối ở đầu giường. Việc nằm ngủ ở tư thế đầu cao sẽ giúp không khí lưu thông qua mũi, đường hô hấp trên và cổ họng được dễ dàng hơn.
- Tăng độ ẩm cho không khí phòng ngủ: Các nghiên cứu cho thấy, không khí khô có khuynh hướng gây âm rung ở cuống họng hơn so với trường hợp không khí có đủ độ ẩm. Một máy điều hòa độ ẩm có thể giúp miệng và họng của bạn đỡ bị khô khi ngủ.
Nếu thực hiện các mẹo vặt trên đây mà vẫn tiếp tục ngáy, bạn nên đến khám bác sĩ vì đây là dấu hiệu đường hô hấp gặp trở ngại. Bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân gây ngáy (chẳng hạn chứng ngưng thở khi ngủ) và quyết định cách điều trị.
1. Nho đỏ (hay tím sẫm)
Có tác dụng bổ tim và sát trùng đường tiểu. Việc uống 1 ly nước ép nho đỏ hay tím sẫm nguyên chất mỗi ngày sẽ rất tốt cho chức năng tim. Nước ép nho đỏ vừa ảnh hưởng trực tiếp lên phản ứng đông máu vừa làm tăng nồng độ các chất kháng oxy hóa và làm giảm các gốc tự do trong hệ tim mạch. So với nước ép bưởi, cam, cà chua và táo, nước ép nho đỏ có hoạt tính kháng oxy hóa mạnh gấp 3 lần.
2. Nước ép quả nam việt quất (Cranberry juice)
Giúp sát trùng đường tiểu. Dùng một ly nước ép quả nam việt quất hay 30 g trái khô mỗi ngày sẽ giúp thanh toán các chứng này. Các hoạt chất trong quả nam việt quất có tác dụng ngăn cản vi khuẩn xâm phạm lớp niêm mạc lót hệ thống ống dẫn đường tiểu.
3. Những loại quả có màu tím và mọng
Việt quất (Blueberries) có màu tím như sim, tốt cho những ai bị nổi gân (tĩnh mạch) xanh dưới da. Theo bác sĩ Luis Navarro, Giám đốc Trung tâm Trị liệu Tĩnh mạch ở New York, việt quất tốt cho hệ tuần hoàn vì chứa các chất flavonoid. Đó là những hoạt chất giúp cho thành tĩnh mạch thêm vững chắc và các mao quản bớt rạn nứt. Các sắc tố có tên proanthocyanidin và anthocyanidin (đem lại màu xanh tím đặc trưng cho các loại trái này) giúp tăng cường tính bền chắc cho hệ thống mạch máu.
Đối với người già, các nhà khoa học khuyên ăn nhiều rau xanh để tránh thoái hoá điểm vàng (nguyên nhân gây mù loà không thể hồi phục). Lutein (hoạt chất chủ yếu trong các loại rau lá xanh đậm) rất có lợi cho mắt vì có tác dụng như một màng lọc ánh sáng, giúp mắt không bị các tia nắng làm tổn thương. Nó cũng có tính kháng oxy hóa, tránh cho mắt khỏi các tổn thương do quá trình lão hóa. Cơ thể không có khả năng sản xuất lutein nên con người phải ăn nhiều thực phẩm giàu chất này hoặc bổ sung bằng thuốc.
Còn những người hay bị đau nửa đầu nên tránh các sản phẩm từ sữa, chocolate, trứng, các loại quả có múi, tép, thịt, lúa mì, các quả hạch, lạc, cà chua, hành tây, bắp, táo và chuối. Theo bác sĩ Neal Barnard (tác giả cuốn Thức ăn chống đau), với chứng đau nửa đầu, có khi chính những thức ăn được xem là "thủ phạm" gây đau kể trên lại làm bệnh nhân bớt nhức đầu. Chẳng hạn, chất caffeine có thể khiến một số người nhức đầu khi uống vào, nhưng một số người khác đang nhức đầu nếu uống vào sẽ bớt hẳn. Các thức ăn giàu tinh bột như bánh mì nướng, bánh quy và khoai tây cũng có thể làm giảm nhức đầu hay buồn nôn, thậm chí rút ngắn hẳn cơn đau nửa đầu.
Thói Quen Không Tốt Cho Giấc Ngủ
Những tư thế nằm sai sẽ khiến bạn ngủ không sâu, hoặc khó thở hay đau lưng.
Gập cong người: Tư thế ngủ không thoải mái này thường được đáp lại bằng những dấu hiệu không tốt ở lưng đối với phụ nữ và phổ biến nhất là ở độ tuổi ba mươi. Gập cong người trong suốt cả một đêm sẽ gây nên bệnh đau lưng. Theo như ý kiến của một số chuyên gia về phẫu thuật chỉnh hình thì nên ngủ ở tư thế nằm duỗi thẳng lưng, kê một chiếc gối ở phía dưới đầu gối chân nhằm làm cho phần lưng áp vào mặt phẳng đệm tối đa.
Mở cửa sổ: Ngủ trong một căn phòng lạnh sẽ làm cho cơ thể của bạn có phản ứng cong lại để tránh cái lạnh. Và tư thế như vậy sẽ không tốt cho xương sống. Tốt nhất là bật điều hòa lên hoặc đắp chăn lại. Đừng mở cửa sổ khi đang ngủ và cần hiểu rằng làm như vậy để tránh được những chất gây ô nhiễm trong bầu không khí và tránh được những chất gây dị ứng bên ngoài.
Ngủ úp mặt: Thông thường dễ gây ra hiện tượng tức thở khi ngủ mà nguyên nhân chung xuất phát từ chứng mất ngủ. Ngủ trong tư thế úp mặt thường tạo nên những giấc ngủ không liên tục bởi vì nó làm ảnh hưởng đến nhịp thở và không tốt cho tim .
Trang điểm và mùi thơm khi ngủ: Một nguyên nhân không tốt cho giấc ngủ đó là những mỹ phẩm dùng cho vùng mắt, hóa chất chuốt mi làm sưng bọng mắt và đôi khi gây viêm da
Vùng mắt là vùng nhạy cảm, nên được giữ gìn để duy trì một giấc ngủ tốt. Bên cạnh đó, sử dụng quá nhiều nước hoa khi ngủ sẽ làm tăng khả năng của bệnh viêm mũi và hen suyễn.
Mùi sơn phòng: Mùi sơn và mùi vecni ở những căn hộ mới xây sửa là một hợp chất dễ bay hơi, ở thời kỳ đầu mới sử dụng, nó dễ hòa trộn vào không khí gây ảnh hưởng tới mắt, da và hơi thở. Tốt nhất là mở hết các cửa sổ trong ba tuần đầu tiên mới sơn nhà và ngủ ở một căn phòng khác thoáng mát hơn.
Thời gian ở cữ: Đây là cơ hội cho các bà mẹ có được những giấc ngủ dài hơn là cần phải làm việc, nó cũng giống như một người cần phải ăn thật nhiều để bù lại sức khỏe. Nhưng trái lại, ngủ quá nhiều dễ gây ra trạng thái mất thăng bằng và đứng không vững. Theo một số nghiên cứu cho rằng trung bình người phụ nữ ngủ nhiều hơn đàn ông ít nhất là mười lăm phút. Tốt nhất cho các bà mẹ mới sinh là nên có những giấc ngủ điều độ.
Đặt hoa trong phòng ngủ: Những đóa hoa thơm ngát là nguyên nhân gây ra hiện tượng dị ứng. Có một số loài hoa thường thụ phấn nhờ gió nên phấn hoa trong không khí dễ làm bạn bị chảy nước mắt và nước mũi gây cảm giác khó chịu. Nếu bạn hay có thói quen trang trí hoa trong phòng thì nên chọn những loại hoa có mùi thơm nhẹ, những loại hoa có chức năng thụ phấn nhờ sâu bọ như hoa tulip chẳng hạn.
Để vật cưng lên giường ngủ: Nếu như súc vật mà bạn nuôi có bọ thì sao đây, hoặc giả như nước bọt và lông của chúng làm cả nhà bị dị ứng. Đó là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh dị ứng và hen suyễn. Những súc vật nhỏ làm đồ chơi cho trẻ em cũng có không ít bụi, nên có hệ thống máy lọc không khí trong nhà nếu bạn nuôi súc vật để giải phóng cho cơ thể và môi trường trong nhà khỏi bị ô nhiễm
Bật đèn khi ngủ: Đây là thói quen kỳ lạ và nó thường làm giảm khả năng tuổi trẻ và sức khỏe của cơ thể do không có giấc ngủ sâu. Nếu bạn không bỏ được thói quen này thì hãy để ánh sáng lờ mờ khi đi ngủ cũng rất tốt.
Làm sạch phòng ngủ mỗi ngày: Nên làm sạch phòng ngủ một lần một ngày vào buổi sáng. Một số chất tẩy uế và chất làm thơm mát không khí có chứa rất nhiều hóa chất vì chúng gây kích thích cho da, mũi, cổ họng và phổi trong khi ngủ
Sinh Tố B5 - Thần Dược Trị Nhức Mỏi
Nếu bạn thường bị nhức mỏi, sưng khớp xương, mỏi lưng, mỏi vai... mà mọi thứ thuốc khác đều chữa không hết, hãy thử với sinh tố B5.
Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần một viên sinh tố B5 (100 mg) kèm theo một viên sinh tố B-complex 100 mg (B-100), bạn sẽ bắt đầu cảm thấy hết nhức mỏi sau 2-4 tuần. Việc tiếp tục uống đều mỗi ngày sẽ giúp bệnh không trở lại. Theo tài liệu của bác sĩ Mary E., chuyên gia sinh tố trị liệu tại Arkansas, liều lượng này có hiệu quả rất khả quan trên 75% tổng số bệnh nhân được điều trị.
Ngoài ra, các thuốc khác như dầu cá (cod liver oil), Niacin, các sinh tố A, C, E cũng có công dụng tương đối khả quan.
Muốn xoa dịu nhức đầu, nhức răng, đau lưng..., hãy uống thuốc aspirin với một tách cà phê. Cà phê sẽ giúp thuốc có công hiệu nhanh hơn khoảng 35% thời gian.
Khi một em nhỏ bị sốt, cha mẹ em cần lấy nhiệt độ để có một ý niệm về tình trạng nặng nhẹ của bệnh. Dùng tay sờ trán em rồi ước lượng nhiệt độ là một phương cách không chính xác, đôi khi làm ta hiểu lầm về bệnh trạng của em.
Khác với thời xa xưa ở Việt Nam khi mà dụng cụ đo độ chỉ là một cái nhiệt kế thủy ngân, ngày nay ở Mỹ, chúng ta có rất nhiều chọn lựa, do đó dễ gây ra nhầm lẫn và bối rối cho cha mẹ. Từ năm 2001, Hàn Lâm Viện Nhi Khoa Hoa Kỳ khuyên không nên dùng nhiệt kế thủy ngân nữa vì chất thủy ngân có thể gây hại cho em bé cũng như không tốt cho môi trường sống của chúng ta. Sau đây là một danh sách những loại nhiệt kế đo độ và cách dùng cũng như nên dùng cho tuổi nào.
Các loại nhiệt kế
Có rất nhiều loại nhiệt kế với các mẫu mã khác nhau. Nhưng tựu trung, thường thấy những loại nhiệt kế như sau:
1. Nhiệt kế điện tử (digital thermometer)
Loại nhiệt kế này có thểdùngđể đo nhiệt độ ở miệng, nách hay hậu môn. Thường loại này có một que nhỏ trong có một bộ phận điện tử chạybằng pin ghi nhận nhiệt độ và làm hiện lên một cái khungtrên thân chiếc nhiệt kế. Để que này vào nách, miệng hay hậu môn em bé. Sau chừng 30 giây, ta sẽ nghe tiếng bíp nhỏ và nhiệt độ hiện lên. Nên dùng thêm bao plastic bao que này để tránh lây bệnh từ người này qua người kia. Nhiệt kế điện tử dễ dùng và lấy nhiệt độ rất nhanh và chính xác hơn nhiệt kế thủy tinh. Tuy nhiên, nếu bạn mua thứ rẻ tiền thì nên thử lại trước khi dùng vì để lâu pin có thể đã hết và nhiệt kế không còn chính xác nữa.
2. Nhiệt kế điện tử hình núm vú (digital pacifier thermometer)
Loại này có phần ghi nhận nhiệt độ trong núm vú, dành để dùng cho các em nhỏ từ 3 tháng tới 3, 4 tuổi, nhất là những em thường ngậm núm vú. Cho núm vú vào miệng cho em ngậm chặt, không di chuyển. Khoảng 3 phút sau, nhiệt độ của em sẽ hiện lên ở phần trước núm vú. Nhiệt kế này thường cho kết quả thấp hơnnhiệt độ thực, vì vậy bác sĩ thường khuyên cộng thêm nửa độ để có nhiệt độ chính xác.
3. Nhiệt kế điện tử đo ở tai (digital ear thermometer)
Loại này dùng tia hồng ngoại (infrared) đo nhiệt độ nơi ống tai ngoài của đứa bé. Nhiệt kế này cũng chính xác như nhiệt kế đo ở hậu môn và rất nhanh, chỉ trong vòng 2 giây đã đo xong và báo hiệu bằng tiếng bíp. Tuy nhiên, Hàn Lâm Viện Nhi Khoa Hoa Kỳ khuyên không nên dùng nhiệt kế này cho trẻ em dưới 3 tháng vì ống tai ngoài trẻ còn quá nhỏ, không vừa với đầu đo của máy. Có thể dùng nơi trẻ em trên 3 tháng nếu đầu đo của nhiệt kế vừa ống tai trẻ.
4. Nhiệt kế dải nhựa (temperature strip)
Loại nhiệt kế này là một miếng nhựa với những túi chứa thủy tinh lỏng có thể đổi mầu theo nhiệt độ. Loại này rất dễ dùng, chỉ cần dán lên trán em bé, chờ cho nhiệt kế đổi mầu và đọc nhiệt độ ghi trên đó, nhưng lại không chính xác. Có thể dùng loại nhiệt kế này xem em bé có sốt không, nhất là khi sốt cao hơn 102 độ. Sau đó muốn có nhiệt độ chính xác hơn, cần đo bằng nhiệt kế điện tử hay thủy tinh.
5. Nhiệt kế thủy tinh không chứa thủy ngân (mercury free)
Là một ống dài có que ở đầu chứa một chất mầu đỏ có thể “nở” ra khi nhiệt độ lên cao. Khi chất này dừng ở đâu, nơi đó là nhiệt độ em bé. Nên để nhiệt kế ở nách hay hậu môn khoảng 3 phút. Loại này đo độ chính xác nhưng hơi khó nhìn. Khi cầm nhiệt kế phải xoay đúng hướng mới nhìn thấy vệt đỏ.
Cách lấy thân nhiệt
Trẻ em các lứa tuổi cần được lấy thân nhiệt khác nhau như sau:
1. Trẻ sơ sinh:
Trẻ dưới 3 tháng nóng sốt hoặc gây gổ khó chịu, là lúc nên lấy thân nhiệt. Nên dùng nhiệt kế điện tử hay thủy tinh (không chứa thủy ngân) đo nhiệt độ ở nách trẻ. Nếu nóng trên 99 độ F, nên đo thêm một lần nữa ở hậu môn vì nhiệt độ này chính xác hơn. Nếu nhiệt độ hậu môn cao hơn 100.5 độ F, nên gọi bác sĩ.
2. Trẻ 3 tháng tới 4 tuổi:
Có thể dùng nhiệt kế điện tử hay thủy tinh đo ở hậu môn hoặc nhiệt kế điện tử loại núm vú. Cũng có thể dùng nhiệt kế đo ở tai nếu em bé trên 3 tháng.
3. Trẻ 5 tuổi hay hơn:
Đa số các em tuổi này có thể ngậm nhiệt kế trong miệng, dưới lưỡi trong 3 phút. Nhiệt độ này cũng rất chính xác nên một khi trẻ tới tuổi này nên lấy nhiệt độ trong miệng.
Không bao giờ rời em bé đang ngậm nhiệt kế trong miệng hay đang có nhiệt kế trong nách hay hậu môn. Không nên cho trẻ tự nhét nhiệt kế vào người. Cần giữ nhiệt kế ngay nách, miệng hay hậu môn của em trong suốt thời gian lấy nhiệt độ.
Khi nào cần gọi bác sĩ?
Cha mẹ nào cũng rất lo sợ khi thấy con bị sốt. Tuy nhiên, không phải lần nào sốt cũng là mắc bệnh hiểm nghèo mà ngược lại, đa số các em đều vượt qua cơn sốt dễ dàng. Nhiệt độ tăng một cách vừa phải có thể đang giúp cơ thể trẻ kháng cự nhiễm trùng, đa số là siêu vi khuẩn như bệnh cảm, cúm... Nếu em bé chơi được, vui vẻ, ăn được..., có lẽ không cần lo lắng quá. Không nên cho uống thuốc hạ nhiệt quá thường xuyên, khi nhiệt độ mới lên một ít, khoảng 99, 100 độ F. Cho uống thuốc khi nhiệt độ cao, khoảng trên 101.5 độ F, hoặc khi em bé quấy khóc, khó chịu.
Ngược lại, nếu em bé rất khó chịu, ói mửa, không ăn được, hoặc kêu nhức đầu hay đau bụng nhiều, bạn nên gọi cho bác sĩ của em hoặc tới phòng cấp cứu, urgent care để được khám ngay. Cũng nên gọi bác sĩ khi nhiệt độ không hạ xuống sau khi uống thuốc hoặc em bé làm kinh.
Các phương pháp này thường không dựa trên một nghiên cứu và khảo sát khoa học nào nhưng cũng mang đến cho các cặp vợ chồng một hy vọng nào đó. Tỷ lệ thành công những phương pháp này thường thường là 50/50 tức là bằng với “thiên nhiên”. Đó là những phương pháp như sau:
1.Ăn kiêng kiểu nào đó (thí dụ ăn thức ăn mặn được cho là dễ sinh con trai hơn).
2.Giao hợp dựa theo “lịch cổ của Tầu” vào một thời điểm nào đó thì dễ sinh trai hay gái hơn.
3.Tách rời tinh trùng bằng lực ly tâm. Tinh trùng Y sẽ tạo ra con trai và tinh trùng X sẽ tạo ra con gái. Tuy nhiên phương pháp này không hiệu quả trong việc “lựa” tinh trùng cho lắm nên cũng không chắc ăn gì cả.
Phương pháp mới
Phương pháp mới dùng để lựa tinh trùng hiệu quả hơn là MicroSort được thực hiện và phát triển vào những năm đầu thập niên 90 tại Viện Di Truyền và Thụ Tinh Trong Ống Nghiệm (Genetics &IVF Institute) ở Fairfax, Virginia. Hiện cơ quan mở thêm một trung tâm nữa ở Laguna Hills, California.
Phương pháp này vẫn còn trong giai đoạn thử nghiệm và những cặp vợ chồng áp dụng phương pháp đều nằm trong một chương trình được cơ quan Kiểm Soát Thuốc và Thực Phẩm FDA kiểm soát. Công tyGenetics & IVF Intitute đã có một tỶ lệ thành
công rất đáng kể: 91% trong trường hợp sinh con gái và 76% cho các bà muốn sinh con trai. Các bà muốn sinh con gái bằng phương pháp này sẽ có cơ may gấp 9 lần tự nhiên.
Còn các bà muốn sinh con trai thì cơ may chỉ tăng gấp 3 lần mà thôi.
Phương pháp MicroSort dựa trên dữ kiện tinh trùng X thường lớn hơn tinh trùng Y. Tinh dịch của người đàn ông được “nhuộm” một chất đặc biệt. Nhìn dưới tia laser, các tinh trùng X sẽ “sáng” hơn tinh trùng Y vì chúng lớn hơn. Sau đó, máy sẽ lựa ra 2 loại tinh trùng khác biệt theo độ sáng. Những “mẻ” tinh trùng này lại được kiểm soát lại bằng phân tích DNA để chắc chắn là chúng chứa phần lớn tinh trùng X hay Y. Và chúng sẽ được cho thụ tinh nhân tạo bằng cách bơm vào tử cung người đàn bà hoặc cho thụ tinh trong ống nghiệm.
Nhưng cả phương pháp này cũng không chắc ăn bằng phương pháp gọi là “định phái trước khi cho đặt vào tử cung”. Trong phương pháp này, bác sĩ sẽ cho thụ tinh trong ống nghiệm tạo ra nhiều phôi thai. Sau đó, một tế bào sẽ được lấy ra từ mỗi phôi thai để phân tích xem là trai hay gái. Phôi nào có phái tính đúng ý muốn sẽ được đặt vào tử cung người đàn bà. Dùng phương pháp này thì thật là chắc ăn là sinh con trai hay gái đúng ý muốn. Tuy nhiên, lại tạo ra một vấn đề đạo đức vì các phôi thai không đúng ý muốn phải được phá hủy.
Vấn đề đạo đức
Cho tới nay, 86% những cặp dùng phương pháp MicroSort tìm con trai hay con gái để “cân bằng” gia đình nhiều hơn là vì một nguyên nhân có tính cách y khoa. Và đây chính là nguyên nhân gây ra tranh cãi về vấn đề đạo đức.
Nước Anh có đạo luật cấm “lựa giống” nếu không vì lý do y khoa. Và cơ quan American Society for Reproductive Medicine tức Hội các Bác Sĩ Chuyên Khoa Hiếm Muộn đã không đồng ý với việc “lựa giống” cho đến gần đây.
Hội đã thay đổi quan điểm và nay tán thành phương pháp Micrsort vì cho rằng đây là một kỹ thuật khoa
học có thể giúp các cặp vợ chồng muốn sinh con theo ý muốn mà không phải theo những phương pháp không khoa học từ trước tới giờ. Ngoài ra, nếu không dùng phương pháp nào, nhiều cặp vợ chồng cũng sẽ tiếp tục sanh con cho đến khi họ có được một đứa con theo ý muốn. Đây cũng là một việc làm nhiều người e ngại.
Tốn kém
Hiện nay, thực hiện MicroSort tốn khoảng 2500 đô la cộng thêm chi phí thụ tinh nhân tạo khoảng 200 đô la (nếu vì lý do y khoa sẽ được miễn phí).“Định phái trước khi đặt vào tử cung” tốn $10.000 hay hơn mỗi lần vì phải dùng thụ tinh trong ống nghiệm. Nếu dùng MicroSort và thụ tinh trong ống nghiệm, chi phí cũng sẽ rất cao. Dùng thụ tinh nhân tạo (bơm tinh trùng vào tử cung) có cơ may thụ thai 15% tới 20% trong khi thụ tinh trong ống nghiệm có cơ may thụ thai là 25%.
Lời khuyên trước khi dùng phương pháp MicroSort
Hội các Bác Sĩ Chuyên Khoa Hiếm Muộn khuyên các cặp vợ chồng muốn sinh con theo ý muốn không vì lý do y khoa nên:
1.Biết là có thể bị thất bại.
2. Có thể chấp nhận đứa bé sinh ra không đúng ý muốn (nếu thất bại) mà không hất hủi nó.
3. Không có những mong đợi hão huyền về đứa con mong muốn.
4. Gia nhập vào chương trình khảo sát về sự an toàn và hiệu quả các phương pháp “lựa giống”.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. Vì một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hãy ghé thăm chúng tôi, hãy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
