Hàng trăm chiếc máy bay bị chôn chân dưới đất, hàng ngàn hành khách bị mắc kẹt trong mùa nghỉ lễ : Nước Nga vừa tránh được cơn ác mộng này trong gang tấc. Thế nhưng, giới quan sát cho rằng tại họa chỉ được tạm thời đẩy lùi, và các hăng hàng không Nga, bị tác hại nặng nề từ việc đồng rúp sụt giá, sắp tới đây sẽ phải thắt lưng buộc bụng triệt để nếu muốn sống c̣n.

Aeroflot: 90% doanh thu là bằng tiền rúp, trong lúc 60% chi phí lại
bằng ngoại tệ - REUTERS /L. MacGregor
Theo hăng tin Pháp AFP, t́nh trạng tại Nga quả là một biệt lệ : Trong khi trên toàn thế giới, tất cả các hăng hàng không đều thở phào nhẹ nhơm nhờ giá dầu sụt giảm, th́ tại Nga, do sự sụp giá của đồng rúp, hệ quả của một năm khủng hoảng trên vấn đề Ukraina và của đà tụt giá của giá dầu trên thị trường quốc tế, các công ty Nga đă phải gánh chịu đồng thời hai tai họa.
Trước hết, việc sức mua của các hộ gia đ́nh Nga bị suy thoái đă kéo theo một sự suy giảm mạnh của lượng khách sử dụng các đường bay quốc tế, vốn là loại mang lại lợi nhuận cao nhất cho các hăng hàng không Nga. Giá cả đă tăng 10% hai lần trong vỏn vẹn hai tháng đă làm nản ḷng khách hàng tiềm năng.
Ngoài ra, phần chi phí phải trả bằng ngoại tệ - nhất là tiền đi thuê máy bay – đă tăng lên gần gấp đôi, trong bối cảnh ngành hàng không Nga đặc biệt nhậy cảm với vấn đề này. Theo một nghiên cứu của Ngân Hàng Đức Deutsche Bank, tại hăng hàng không số một của Nga là Aeroflot chẳng hạn, 90% doanh thu là bằng tiền rúp, trong lúc 60% chi phí lại bằng ngoại tệ.
Oleg Panteleyev, Chủ biên trang web chuyên ngành hàng không AviaPort thẩm định : « T́nh h́nh cực kỳ nghiêm trọng… Vấn đề đang đặt ra rất hiển nhiên : do việc lượng khách sử dụng các tuyến bay ít đi là điều không thể tránh khỏi, các hăng cần phải trả lại các chiếc phi cơ đi thuê để giảm các chi phí phải thanh toán bằng ngoại tệ, đồng thời cũng phải giảm số lượng máy bay vận hành và các chuyến bay ».
Vấn đề là trong thời gian gần đây, các hăng hàng không Nga đă nương theo đà tăng trưởng b́nh quân từ 15% đến 20% của lượng khách dùng máy bay, để mạnh tay sắm thêm từ Boeing đến Airbus để đổi mới đội máy bay của họ có từ thời Liên Xô.
Từ nhiều tuần lễ qua, ngành hành không dân dụng Nga đă bắt đầu chao đảo. Hăng lớn thứ ba tại Nga là Utair, v́ không trả nổi một số khoản nợ, đă bị Ngân hàng Alfa kiện ra ṭa.
Qua ngày 21/12, đến lượt hăng đứng hàng thứ hai là Transaero, với đội máy bay hơn 100 chiếc, chủ yếu là Boeing, bị lung lay, đến mức mà hăng tin chính thức của Nhà nước Nga là TASS phải lên tiếng cầu cứu chính phủ và cảnh báo nguy cơ các chuyến bay bị đ́nh chỉ trước cuối năm, gợi lại thảm cảnh hàng ngàn du khách bị mắc kẹt như đă xẩy ra với các tour du lịch mùa hè vừa qua sau một loạt những vụ phá sản.
Như để chứng tỏ là ḿnh rất chăm lo cho cuộc sống người dân, chính quyền Nga đă lao vào giúp đỡ, trợ cấp cho các tuyến bay nội địa, bảo lănh các khoản vay của các công ty hàng không. Thứ tư 24/12 vừa qua, Transaero chẳng hạn đă được một khoản bảo lănh lên đến 9 tỷ rúp (140 triệu euro), trong lúc Ngân hàng Alfa được chỉ thị tạm hoăn việc kiện Utair cho đến ngày 12/01/2015 để tránh gây gián đoạn trong các chuyến bay nhân dịp lễ cuối năm.
Đối với các chuyên gia, đó chỉ là các biện pháp chữa cháy ngắn hạn, c̣n về lâu về dài, "các khoản tín dụng chỉ giúp thanh toán chi phí xăng dầu, sân bay và lương bổng, chứ không đủ để các hăng máy bay tồn tại », nhất là khi viễn ảnh 2015 vẫn u ám.
Đà suy sụp của các hăng hàng không Nga được cho là sẽ tiếp tục, và không loại trừ khả năng nhiều hăng sẽ phải đóng cửa, như đă từng xẩy ra vào những năm 2008-2009.
Trọng Nghĩa, rfi