Mai Khôi, thông tín viên RFA
2011-08-01
Thành Phố HCM mất tên trong cuộc biểu t́nh chống Trung Quốc lần thứ 8 vào hôm Chủ nhật ngày 24 tháng 7 vừa qua.
AFP photo
Những miếng dán chống Trung Quốc được phân phối bởi những người biểu t́nh tại Hà Nội. Ảnh chụp vào ngày 20 tháng 7 năm 2011
Trong khi tại Hà Nội có ít nhất 300 người chống TQ xâm chiếm lănh hải trên biển Đông th́ người dân tại Tp HCM lại im hơi, lặng tiếng! Đó là thắc mắc của nhiều người con dân Việt khắp nơi từ trong nước đến hải ngoại, thông tín viên Mai Khôi có cuộc trao đổi với một số bạn trẻ tại Thành phố HCM để t́m hiểu thêm về sự im lặng trong ngày 23/7 vừa qua tại thành phố này.
Nỗi sợ công an
Trong lần biểu t́nh mới nhất này khi tại Hà nội hàng trăm người đă xuống đường với khí thế rất cao. Nhiều khuôn mặt trí thức của những lần biểu t́nh trước lại xuất hiện bên cạnh những khuôn mặt rất trẻ và người dân thủ đô cũng không ngần ngại ǵ ḥa vào đám đông để nói lên tiếng nói của ḿnh.
Trong khi đó Sài G̣n tĩnh lặng như không có ǵ đang xảy ra ngoài Bắc. Tất cả những khuôn mặt của cuộc biểu t́nh lần đầu tiên không thấy xuất hiện và cũng không có một động thái nào cho thấy người biểu t́nh bị âm thầm ngăn cản do các cơ quan an ninh thành phố.
Họa sĩ Bách Việt cho biết nhận xét của anh về về hai lần biểu t́nh vừa qua mà anh được tham gia, anh nhớ lại:
"Để tham gia th́ thật sự diễn ra ở Saigon này th́ đúng là có hai lần, hai lần là ḿnh được thể hiện, mọi người được đi ra biểu t́nh. C̣n những lần khác th́ coi như là chỉ tụ tập ở đó và ngồi đó thôi, và không làm được ǵ cả bởi v́ lực lương an ninh đông quá!
Cái lần đầu tiên, là lần mà ḿnh cảm thấy điều đó hạnh phúc nhất, bởi v́ mục đích th́ có thể là ḿnh không ngại, nhưng mục đích của bản thân cá nhân ḿnh th́ ḿnh cảm thấy điều đó rất tuyệt vời!"
Người ta c̣n nhớ công an đă đàn áp người biểu t́nh trong lần thứ hai khá mạnh mẽ. Các h́nh ảnh này xuất hiện trên các trang mạng xă hội đă khiến cho những cuộc biểu t́nh sau đó không thể thực hiện. Nguyên do nào làm cho mọi người không c̣n hăng hái xuống đường nữa được họa sĩ Bách Việt chia sẻ:
Quan trọng là ḿnh phải không c̣n sợ sệt ǵ về cái chuyện công an nữa, bởi v́ công an họ cũng chỉ là người VN, vậy tại sao phải sợ họ khi ḿnh thể hiện ḷng yêu nước của ḿnh.
Họa sĩ Bách Việt
"Bởi v́ từ ngày xưa đến giờ, từ cái ngày nào tôi cũng không rơ lắm, nhưng dân VN ḿnh mang một nỗi sợ, một nỗi sợ công an. Sợ lắm! Sợ không biết như thế nào nữa, ngày xưa người ta hù dọa mấy đứa con nít, ví dụ như là khi nó khóc, nó cười hay nó quậy phá ǵ đó là hù dọa bằng cách có ông kẹ ổng bắt, nhưng hôm nay người ta chỉ cần nói là công an bắt là nó sẽ nín!
Đó là h́nh ảnh ông công an là ông kẹ, nên cái nỗi sợ của mỗi người khi bước ra ngoài là cái tiếng nói của ḿnh là đường như là không thể, không thể!
Nên lần đầu tiên cho tôi cái cảm giác là tôi có thể bước ra ngoài đường và thể hiện cái tinh thần của bản thân, la lên được tiếng nói của bản thân tôi, cái sự tự do mà tôi thấy, và lúc đó tôi thấy tôi hạnh phúc. Thật sự tôi đă lật đổ được nỗi sợ.
Và tôi nghĩ rằng nếu như tất cả mọi người c̣n mang cái nỗi sợ đó th́ coi như là im lặng và sự mất mát về một tấm địa lớn th́ chuyện đó sẽ xẩy ra. Quan trọng là ḿnh phải không c̣n sợ sệt ǵ về cái chuyện công an nữa, bởi v́ công an họ cũng chỉ là người VN, mà họ làm việc cho chính quyền VN, vậy tại sao phải sợ họ khi ḿnh thể hiện ḷng yêu nước của ḿnh."
Mất chỗ dựa tinh thần
Cuộc biểu t́nh thành công nhất là lần đầu tiên v́ những khuôn mặt trí thức nổi tiếng đă chung vai sát cánh với thanh niên như một chỗ dựa vững chắc để họ tập thói quen sinh hoạt chính trị đó là: tuyên bố chính kiến của ḿnh bằng cách tham gia biểu t́nh. Những khuôn mặt như Lê Hiều Đằng, Huỳnh Tấn Mẫm, Giáo sư Tương lai hay cụ Nguyễn Đ́nh Đầu là sức bật cho người trẻ thành phố:

TS Nguyễn Quang A mặc áo với biểu tượng chống Trung Quốc tại Hà Nội hôm 19 tháng Bảy, 2011. AFP photo
"Những người đó là những người lớn tuổi họ có tiếng nói của họ. Cái lần đầu tiên tham gia cuộc biểu t́nh th́ cũng có những đồng chí lăo thành cách mạng như nhà thơ Đỗ Trung Quân, ông Lê Hiến Đằng…là những người ngày trước đă từng xuống đường biểu t́nh phản đối, và cũng là những người đă từng nằm trong bộ máy của nhà nước, sau này về hưu rồi là những người lớn tuổi, họ có tiếng nói của họ, mà khi họ bước ra và cất lên tiếng nói của họ th́ tất cả những người ở chung quanh họ hưởng ứng và họ tham gia theo.
Nhưng sau những lần những người đó hoàn toàn không xuất hiện nữa, không biết v́ lư do ǵ, có thể bị cô lập hay v́ một lư do ǵ đó mà họ không thể bước ra được v́ vậy tại Tp HCM thiếu đội ngũ đó, thiếu đội ngũ những người lớn tuổi. Thứ nhất thiếu những người cầm kịch, là những người đă phát lên tiếng nói.
Có thể nói là tuổi cao để cho họ nể, họ không dùng biện pháp trấn áp, thực sự rất thiếu! Thiếu rất là nhiều! Chỉ có được ngày đầu thôi, ngày thứ hai th́ v́ sự bức xúc quá nên anh em cũng hô hào lên cho kịp nước kịp thời, nhưng những lần sau th́ sự trấn áp càng ngày càng lớn, và sự cô lập diễn ra càng cao. Những thành phần nhân sĩ trí thức bị cô lập lại tất cả nên anh em khi bước ra đó th́ thiếu!"
Đối với bạn Lan Phương th́ khác, bạn cho rằng khi người ta chưa chuẩn bị kỹ th́ người ta chờ đợi nmột dịp khác thuận tiện hơn mà thôi:
"Mỗi nơi có một văn hóa của nó, nhưng mà nếu nói đo nồng độ về sự nồng nhiệt của họ theo cuộc biểu t́nh th́ làm sao mà em có thể phân biệt được, chỉ hiểu là cứ khi nào thuận lợi th́ người ta làm thôi. Cũng giống như Saigon khi thuận lợi th́ cũng có vài ba trăm người xuống đường và không thuận lợi th́ chỉ vài chục người."
Với nhà văn trẻ Thiên Sơn th́ anh thừa nhận các cuộc biểu t́nh tại Hà Nội khí thế hơn Sài g̣n rất nhiều, anh chia sẻ:
"Em nghĩ là HN có nhiều nhà trí thức quan tâm đến vận mệnh đất nước, vấn đề thời sự, về xă hội của dân tộc mạnh hơn. Và sự hiện diện của những nhà trí thức tại HN giai đoạn vừa rồi là khá nhiều, và mạnh hơn ở Sài G̣n."
Do thiếu một nhóm trí thức yêu nước, có ḷng đứng ra tập họp thanh niên để biểu t́nh ôn ḥa như tại Hà Nội th́ Sài g̣n phải làm sao để góp tiếng với người dân Thủ đô? Có phải không c̣n phương cách nào khác hay không? Họa sĩ Bách Việt cho biết:
"Nếu mà nói bó tay th́ không bó tay đâu nhưng mà cũng phải chờ c̣n chờ đến bao giờ th́ không biết được."
Em nghĩ là HN có nhiều nhà trí thức quan tâm đến vận mệnh đất nước, vấn đề thời sự, về xă hội của dân tộc mạnh hơn. Và sự hiện diện của những nhà trí thức tại HN giai đoạn vừa rồi là khá nhiều, và mạnh hơn ở Sài G̣n.
Nhà văn trẻ Thiên Sơn
Các cuộc biểu t́nh chắc chắn sẽ c̣n diễn ra vào mỗi sáng Chúa Nhật tại Hà Nội. Trước vận mệnh đất nước đang lung lay th́ người Hà thành có cơ hội hơn Sài G̣n v́ dù sao nơi đó cũng là nơi truyền thống của sĩ phu Bắc Hà.
Nhiều trí thức nghi ngờ rằng Sài g̣n không thắp lên được ngọn đuốc của ḷng yêu nước đến từng con tim của người trẻ hôm nay bởi thú vui chơi và sự cạnh tranh ghê gớm trong từng môi trường xă hội đă khiến nhiều người trẻ Sài g̣n tê liệt ư thức chính trị và chỉ nhắm tới một hướng duy nhất là làm sao kiếm được thật nhiều tiền.
Hy vọng rằng nhận xét này không đúng sự thật, nếu không th́ thật là tai họa v́ thanh niên vẫn là niềm kỳ vọng to lớn của quốc gia.
RFA