Dù Mỹ không giành phần thắng trong chiến tranh Iraq nhưng hồi kết của cuộc chiến này mang lại thắng lợi to lớn cho bản thân Tổng thống Obama, đồng thời đem đến cho Iran cơ hội thực hiện tham vọng lớn của ḿnh.
Ông chủ Nhà Trắng ca khúc khải hoàn
Ngày 12/12, sau cuộc hội đàm tại Nhà Trắng với Thủ tướng Iraq Nouri al-Maliki, Tổng thống Mỹ Obama tuyên bố chấm dứt cuộc chiến tranh gây nhiều tranh căi, hao người tốn của, kéo dài gần 9 năm qua tại Iraq và coi đây là giây phút lịch sử mở đầu chương mới trong quan hệ giữa Mỹ với Iraq.
Khi ông Obama bắt đầu nhiệm kỳ của ḿnh vào tháng 1/2009, Mỹ có gần 150.000 quân ở Iraq. Con số đó về sau giảm xuống c̣n 8.000 và số căn cứ quân sự Mỹ ở Iraq giảm từ 505 xuống c̣n 5. Sau khi Mỹ rút hết quân về nước vào cuối năm nay, sự hiện diện của nước này ở Iraq sẽ chỉ thông qua Đại sứ quán Mỹ ở Baghdad, với các nhà ngoại giao, các cố vấn quân sự và các nhà thầu.
“Sau gần 9 năm, cuộc chiến tranh Iraq đă kết thúc. Chúng tôi ở đây để đánh dấu sự kết thúc của cuộc chiến này, mở ra một trang mới trong lịch sử hai nước”, Tổng thống Obama nhấn mạnh.
Như vậy, với việc rút toàn bộ quân đội Mỹ khỏi Iraq, Tổng thống Obama đă thực hiện đúng lời hứa tuyên bố trước cử tri trong thời gian vận động tranh cử hồi năm 2008 rằng ông sẽ t́m cách kết thúc sớm cuộc chiến tranh Iraq.
Điều này có thể giúp cho ông Obama và đảng Dân chủ có được thêm những lá phiếu quư giá của cử tri trong năm bầu cử 2012 bởi chấm dứt một chiến dịch quân sự tốn kém nhất kể từ sau chiến tranh thế giới thứ 2 là phù hợp với nguyện vọng của hầu hết công chúng.
Theo kết quả khảo sát, có tới 70% người Mỹ cho rằng cuộc chiến Iraq không đáng để thanh niên Mỹ phải hy sinh, chưa nói tới chuyện nó là một nguyên nhân dẫn tới sự suy giảm kinh tế và làm xói ṃn vị thế của Mỹ trên trường quốc tế.

Ông Obama thắng lớn sau động thái rút quân của Mỹ. Ảnh: Reuters.
“Đa số Mỹ đều mệt mởi với cuộc chiến Iraq. Họ chỉ muốn Washington nhanh chóng chấm dứt mọi sự dính líu với Baghdad. Do đó, động thái rút lui của ông Obama chắc chắn sẽ gây ấn tượng mạnh với các cử tri”, Giáo sư Thomas Schwartz thuộc ĐH Vanderbilt ở Nashville nhận định.
Quả thực, theo kết quả thăm ḍ mới nhất của AP-GfK, tỷ lệ ủng hộ Tổng thống đă tăng từ 50% hồi tháng 10 lên 55% sau khi ông tuyên bố chấm dứt cuộc chiến Iraq.
Bên cạnh đó, ông Obama c̣n rất biết cách lấy ḷng cử tri khi xúc động tuyên bố kết thúc cuộc chiến trước binh lính và gia đ́nh họ tại Fort Bragg, Bắc Carolina. Tránh đề cập tới hai từ chiến thắng, ông gọi sứ mệnh của Mỹ nhằm hướng tới một Iraq tự lực là một thành tựu phi thường.
“Đó là một thành tích phi thường mà chúng ta đạt được trong thời gian gần 9 năm. Và hôm nay, chúng ta tưởng nhớ lại tất cả những ǵ các bạn đă làm để đạt được thành tích đó”, Tổng thống Obama xúc động nói.
Cal Jillson, một giáo sư khoa học chính trị cho rằng: “Người Mỹ mong muốn sự dũng cảm của quân đội phải được ca ngợi cho dù họ có nghĩ ǵ về bản thân cuộc chiến tranh đó và ông Obama đă hiểu được điều này. Đó là điều quan trọng nhất”.
Không chỉ vậy, ông chủ Nhà Trắng cũng khéo léo nhấn mạnh đến tầm quan trọng của bản thân khi nhấn mạnh: “Kết thúc một cuộc chiến tranh bao giờ cũng khó khăn hơn phát động nó”.
Theo Giáo sư Cal Jillson, Tổng thống Obama muốn nhắc khéo cử tri rằng, chính ông là người chấm dứt cuộc chiến này và đưa người lính Mỹ cuối cùng trở về nhà bởi thực tế ông Bush là người đàm phán với Iraq về thỏa thuận lấy ngày 31/12/2011 là hạn chót kết thúc chiến tranh song chính ông Obama đă đẩy thời hạn này lên sớm hơn khi ông nhậm chức.
Cũng chính v́ lẽ đó, giới phân tích cho rằng, ông Obama hoàn toàn có thể tự tin trước bất cứ tuyên bố chỉ trích nào của phe Cộng ḥa về động thái rút quân này. Theo Giáo sư Thomas Schwartz, Tổng thống Obama có thể nhắc nhở các nghị sĩ Cộng ḥa về một thực tế rằng, chính người tiền nhiệm, chứ không phải ông là người đưa ra quyết định rút quân này.
Hơn nữa, nếu t́nh h́nh an ninh tại Iraq ngày càng trở nên tồi tệ và dẫn đến một cuộc nội chiến như nhiều người dự đoán th́ ông Obama cũng không có lư ǵ phải lo ngại. Khi đó, ông Obama có thể hùng hồn tuyên bố rằng, mọi chuyện đă không đến mức như này nếu chính quyền tiền nhiệm không nghe lời can ngăn của ông từ năm 2002, khi ông c̣n là một thượng nghị sĩ.
Như vậy, bất kể câu chuyện tại Iraq có xoay chuyển theo t́nh huống nào th́ cũng sẽ không thể làm suy giảm uy tín của ông Obama bởi thực tế, trong vấn đề này, ông là người “vừa được ăn vừa được nói”.
Tehran thắng lớn
Vui mừng không kém Tổng thống Obama trước động thái rút quân khỏi Iraq của Mỹ là chính quyền Iran.
Sự hiện diện quân sự gần 9 năm qua của Mỹ tại Iraq làm cho các nước vùng Vịnh có cảm giác an toàn. Nay, theo lời Giám đốc Trung tâm nghiên cứu vùng Vịnh Abdulaziz Sager, không nghi ngờ ǵ, việc Mỹ rút quân chắc chắn sẽ tạo ra khoảng trống cho nhiều tham vọng nổi lên và ảnh hưởng của láng giềng Iran là thấy rơ.

Mỹ rút quân khỏi Iraq, để lại cho Iran khoảng trống rất lớn. Ảnh: campaigniran.
Iran không đe dọa trực tiếp Iraq mà Tehran có thể lợi dụng vị thế mới này để thách thức những đối thủ tại vùng Vịnh chủ yếu do các Chính phủ của người Hồi giáo ḍng Sunni lănh đạo.
Người Iran, cũng giống như đại đa số người Iraq, chủ yếu là người Shiite và mối quan hệ giữa hai cộng đồng là khá mật thiết. Với thế lực Shiite chiếm đa số, chính quyền Iraq gần đây có nhiều quyết sách thuận ḷng Iran, trong đó phải kể đến thái độ ủng hộ của Chính phủ al-Maliki đối với chính quyền Syria của Tổng Assad mà phe đối lập Iraq cho là đồng minh thân cận của Iran.
Thậm chí, có những cáo buộc rằng chính quyền của ông al-Maliki giống như cánh tay nối dài của chính quyền người Shiite của Iran bởi chính vị Thủ tướng đương nhiệm của Iraq cũng từng sống lưu vong tại Tehran từ năm 1982 tới tận năm 1990.
Do vậy sau khi Mỹ rút quân, chắc chắn ảnh hưởng của Iran đối với Iraq cũng như khu vực sẽ tăng lên đáng kể.
Trà My
(DVO/tổng hợp)