T́nh h́nh trước 1954
Từ sau Thế chiến Thứ Hai, thời Tổng Thống Truman (1945-1953) tới nay đă được 75 năm. Ông thuộc đảng Dân Chủ và là Tổng Thống thứ 33 của Hoa Kỳ. Thời Truman mặc dù Thế chiến đă chấm dứt nhưng Hoa Kỳ chưa yên, vẫn phải giải quyết cuộc chiến Trung Hoa rồi sau đó sang Chiến tranh Cao Ly (1950-1953).
Quân Nhật đầu hàng đồng minh năm 1945, Hoa Kỳ đứng ra ḥa giải Mao – Tưởng nhưng người Mỹ luôn bị phía CS Nga đánh lừa, họ ngấm ngầm giúp Mao Trạch Đông và cuối cùng đă nhuộm nước Tầu đỏ ḷm ḷm. Ngày 1 tháng 10 năm 1949, Mao tuyên bố thành lập Cộng Ḥa Nhân Dân Trung Hoa, thủ đô là Bắc B́nh, nay đổi là Bắc Kinh. Cuối năm 1949 Tưởng Giới Thạch và khoảng 2 triệu người Quốc Dân Đảng chạy khỏi Đại lục tới đảo Đài Loan.
Dư luận Mỹ chỉ trích, lên án Tổng thống Truman đă để mất Trung Hoa vào tay Cộng Sản. Thượng nghị sĩ Joe McCarthy cho rằng việc ngăn chận CS Tầu cần phải viện trợ nhiều hơn và có lẽ phải dùng cả không lực. Người ta bắt đầu hỏi ai đă làm mất Trung Hoa? tỷ lệ ủng hộ Truman từ 70% xuống c̣n 35%. Bộ trưởng ngoại giao của Truman bị coi là thằng hèn, Tướng George Marshall, bộ trưởng ngoại giao tiền nhiệm bị coi là tên phản bội.
Thượng nghị sĩ Cộng Ḥa Peter Beinart nói nhiều thập niên sau, Lyndon Johnson hồi đó là Thượng nghị sĩ Texas cho rằng Truman đă không tṛn trách nhiệm để mất Trung Hoa, khi Johnson lên làm Tổng thống (1963) ông đă cố không đi vào vết xe đổ của quá khứ.
Ngày 29-8-1949, Nga Sô có bom nguyên tử, họ không c̣n sợ Mỹ và công khai gây chiến tranh Cao Ly năm 1950.
Người Mỹ hay nản chí và không có kế hoạch lâu dài như phía CS, họ nhường Đông Âu cho Nga năm 1944, 45 để nhờ Nga đánh quân Nhật, khi Thế chiến chấm dứt trong khi CS Nga lên kế hoạch chiếm nước Tầu th́ họ chỉ mong được hưởng nhàn. Năm 1949 Mao Trạch Đông tuyên bố thành lập Cộng Ḥa Nhân Dân Trung Hoa và năm sau bắt đầu giúp Việt Minh thành lập các sư đoàn chính qui. 304, 318, 312, 316, 320 và sư đoàn 351 vũ khí nặng. Bấy giờ người Mỹ nghĩ rằng CS đang tiến bước mạnh và nếu không ngăn chận chúng sẽ tràn ngập thế giới. (1)
Sau này năm 1985 cựu Tổng thống Nixon nói (2) Xô Viết không phải gửi quân nhưng đă thống trị được 9 nước kể từ 1974, Nixon cảm phục Liên xô không đem quân qua, chỉ đứng ngoài giật giây mà đă chiếm được nhiều nước. Cuộc chiến tranh Quốc – Cộng 1946-1949 cho thấy Nga không đem quân vào, trong khi Mỹ đă đưa vào 50,000 quân mà vẫn thất bại.
Cựu Đại Tướng Eisenhower, Thượng nghị sĩ, Ứng cử viên Cộng Ḥa tranh cử Tổng Thống ngày 4/11/1952, ông đại thắng Landslide Victory với Ứng cử viên Dân Chủ Stevenson tỷ lệ 442/89, hơn đối thủ 7 triệu phiếu phổ thông, hồi ấy chỉ có 48 tiểu bang với 531 phiếu cử tri đoàn, ai được 266 phiếu Cử tri đoàn sẽ đắc cử.
Eisenhower là Tổng Thống Mỹ thứ 34, tháng 7 năm 1953 đă giải quyết được cuộc chiến Triều Tiên. Cao Ly vừa im tiếng súng th́ cuộc chiến Đông Dương lại vào giai đoạn quyết liệt. Năm 1953 Mỹ gánh một nửa chiến phí Đông Dương, năm 1954 th́ 78% chiến phí tại đây là của Mỹ (3)
Năm 1949 TT Truman (Dân Chủ) đă bỏ Trung Hoa và nay 1954 TT Eisenhower (Cộng Ḥa ) không cứu Điện Biên Phủ, bỏ miền Bắc
Tại ĐBP Ngày giao chiến đầu tiên 13-3-1954 căn cứ Béatrice sụp đổ trước trận pháo kích dữ dội của 40 khẩu pháo. T́nh h́nh quân sự ĐBP ngày một xấu, sau ngày 26-3-1954, khu ḷng chảo chỉ c̣n tiếp tế tăng viện bằng thả dù quân lính cũng như lương thực, đạn dược. Địch quá mạnh, Việt Minh tập trung hầu hết lực lượng chính qui tại đây khoảng 6 sư doàn, 63,000 ngàn chủ lực quân. Pháp cũng như Mỹ đều đă thấy nguy cơ ĐBP sẽ thất thủ, giữa năm 1953 Trung Cộng kư đ́nh chiến Triều Tiên rồi quay về giúp Việt Minh đánh Pháp, viện trợ quân sự của họ tăng vọt.
Nay ĐBP chỉ liên lạc với hậu cần bằng máy bay trong khi không quân Pháp quá yếu, toàn chiến trường Đông Dương chỉ có khoàng 200 máy bay (4). Từ cuối tháng 3-1954, Ṭa Bạch Ốc đă nghiên cứu kế hoạch cứu nguy ĐBP bằng oanh tạc ồ ạt với khoảng gần 100 oanh tạc cơ hạng nặng B-29, mỗi chiếc mang 9 tấn bom cùng với 400 máy bay chiến đấu hộ tống. Kế hoạch này lấy mật danh Kên Kên
TT Eisenhower muốn hỏi ư kiến Quốc hội v́ rút kinh nghiệm chính phủ Truman tham chiến tại Triều Tiên không đưa ra Quốc hội đă bị chỉ trích. Ngày thứ bẩy 3-4-1954, tám vị Trưởng khối đại diện Quốc hội được chính phủ mời tới Bộ ngoại giao để hội thảo bí mật với Bộ trưởng Foster Dulles, TTMT Radford, một số cố vấn để xin Quốc hội cho phép Hành Pháp xử dụng Không quân, Hải quân tại Đông Dương.
Cuộc tranh luận sôi nổi, ông Trưởng khối thiểu số Thượng viện Lyndon B. Johnson đ̣i hỏi phải có liên minh các nước. Cả tám vị dân cử cho Hành pháp biết Quốc hội ủng hộ chiến dịch “Kên Kên” dưới ba điều kiện.
1- Lập liên minh các nước tự do ở Đông nam Á, Phi Luật Tân và Liên Hiệp Anh.
2- Pháp phải nhanh trả độc lập cho các nước Đông Dương
3- Pháp phải ở lại tiếp tục chiến đấu.
Những lư do trên đă hủy hoại mọi cơ hội cứu ĐBP v́ không c̣n đủ thời giờ đi t́m đồng minh thành lập “Mặt trận thống nhất” để được chấp thuận kế hoạch “Kên Kên” trong khi ĐBP ngày càng nguy ngập. Màn bi kịch cuối cùng là cuộc họp của Tổng Thống Eisenhower, Đô đốc TTMT Radford, một số viên chức cao cấp ngày 29-4 tại Hoa Thịnh Đốn, họ duyệt lại toàn bộ t́nh h́nh một lần nữa. TT Eisenhower quyết định không giúp Pháp, ĐBP thất thủ ngày 7-5-1954.
Hậu quả của Việc Hoa Kỳ không thực hiện được kế hoạch Kên Kên đă ám ảnh theo đuổi chính phủ Eisenhower một cách kỳ lạ ngay cả sau khi ngoại trưởng Dulles qua đời năm 1959 (5). Người Mỹ hối tiếc đă không thực hiện chiến dịch Kên Kên để cho Việt Minh, phía CS thắng lớn thay đổi cả một khúc quanh lịch sử.
Trong phần kết luận cuốn ĐBP Bernard Fall nhận định ĐBP đóng vai tṛ chiến lược quan trọng đối với Hoa Kỳ, nó cũng là thời điểm Quân đội CSVN thành h́nh để trở thành lực lượng CS quan trọng CS tại ĐNÁ. Sau này t́nh thế đă khiên Mỹ phải can thiệp vào miền nam VN những năm 1965, 1966…mà họ đă tránh hồi 1954. Hậu quả mà Mỹ đă phải gánh chịu v́ tránh can thiệp ĐBP mà họ sợ sa lầy năm 1954 để rồi sau đó mười năm phải đối đầu một cuộc chiến khác đẫm máu hơn (6)
TT Eisenhower có quyền oanh tạc cứu nguy ĐBP mà không cần sự chấp thuận của Quốc hội, gần đây hai nhà sử gia Logevall, Ted Morgan cũng đồng quan điểm trong hai cuốn sách lớn viết về ĐBP và cuộc chiến Đông Dương lần thứ I
Bernard Fall nói
“Có lẽ ngày 3-4-1954, Johnson đă làm một quyết định quan trọng đầu tiên của ông về VN mà chính ông không biết”
( Hell In A Very Small Place trang trang 308)
“Perhaps without realizing it, Lyndon B. Johnson, on April 3, 1954, had made his first crucial decision on Viet-nam”
Ư kiến của Thượng nghị sĩ Johnson (đ̣i phải lập liên minh) được bẩy vị dân cử khác nghe theo, người ta coi như ông là người đă ngăn cản Hành pháp thực hiện chiến dịch Kên kên cứu nguy ĐBP.
Trong giai đoạn này, hai đảng Cộng Ḥa, Dân Chủ có khuynh hướng hợp tác, và truyền thông Mỹ chưa đóng vai tṛ ǵ trong cuộc chiến, nhưng chỉ một thập niên sau t́nh h́nh hoàn toàn thay đổi.
Thập niên 60
Ngày 8-11-1960 Ứng cử viên Dân Chủ Kennedy thắng Phó TT Nixon Cộng Ḥa với số phiếu Phổ thông rất sít sao (112,827) và hơn Nixon 84 phiếu Cử tri đoàn (303/219), ông là Tổng Thống Mỹ thứ 35.
Kennedy làm Tổng thống chưa hết một nhiệm kỳ th́ bị ám sát ngày 22/11/1963, đúng ba tuần sau ngày đảo chính TT Ngô Đ́nh Diệm 1/1/1963. Phó TT Johnson lên thay, là Tổng Thống thứ 36 của Hoa Kỳ. Tại cuộc bầu cử Tổng Thống 3/11/1964 Johnson Đại thắng Goldwater (Cộng Ḥa) với tỷ lệ 486/52, hơn đối thủ 16 triệu phiếu Phổ thông.
Thời TT Kennedy và TT Johnson những năm đầu thập niên 60 chỉ có chiến tranh du kích v́ Thủ Tướng Nga Khrushchev chủ trương sống chung ḥa b́nh với Mỹ. Nhưng năm 1964 Khrushchev bị hạ bệ, Brezhnev lên thay, Nga đổi chính sách, chủ trương gây hấn Mỹ và tăng quân viện giúp CSBV rất nhiều. Tháng 4-1954 Việt Minh đưa hầu hết Chủ lực quân của họ vào khu ḷng chảo, một cơ hội thuận lợi cho các oanh tạc cơ hạng nặng của Mỹ tiêu diệt hết các sư đoàn chính qui địch trong khi quân Pháp tại ĐBP chỉ vào khoảng 5% toàn bộ lực lượng tại Đông Dương.
Chính Johnson đă bỏ lỡ cơ hội cứu Đông Dương năm 1954 để nay 1964, 65….Việt Minh đă lớn mạnh, ông trở thành thành Tổng Thống Hoa Kỳ phải đương đầu với một cuộc chiến lớn và đẫm máu hơn nhiều. Những năm 1964, 65, 66.. CSBV đă cho xâm nhập nhiều sư đoàn chính qui vào miền Nam khiến t́nh h́nh ngày một nguy khốn, TT Johnson phải đưa quân sang giúp VNCH từ năm 1965. Năm 1965 quân Mỹ tại miền Nam tăng lên 184,300 người, năm 1966 lên 385,300 người, năm 1967 lên 485,600 người, năm 1968 lên 536,100 người.
Theo thăm ḍ của viện Gallup từ 1965 cho tới tháng 11-1966, người dân ủng hộ cuộc chiến, tỷ lệ ủng hộ từ 61% tới 51%, năm 1967 tỷ lệ giảm chút ít, nhưng sang năm 1968, sau trận Mậu Thân tháng 2, tháng 3 tới cuối năm 1968 tỷ lệ giảm mạnh từ 40 tới 35%, các năm sau c̣n giảm nhiều hơn nữa (7). Suốt cuộc chiến tranh Đông Dương thời TT Johnson từ 1963-1968, truyền thông Mỹ nhất là các nhà làm phim chiến tranh được tự do sang miền Nam quay những cảnh máu chẩy thịt rơi về nước chiếu thoải mái. Giáo sư Marshall McLuhan, GS người Canada đă nói về Truyền thông trong chiến tranh Việt Nam như sau:
“Truyền h́nh đă mang những cảnh chiến tranh tàn bạo tới căn pḥng khách ấm cúng. Việt Nam thua từ trong những căn pḥng ấm cúng ở Hoa Kỳ chứ không phải tại mặt trận bên Việt Nam”
Vietnamwar.net- The Media: Vietnam war.
Lần đầu tiên chính phủ cho phép truyền thông báo chí được tự do kể lại cuộc chiến mà không bị kiểm duyệt. Những h́nh ảnh ghê rợn đă cho người dân thấy từ đầu chí cuối mà họ chưa thấy bao giờ. Nay người ta cho rằng chính truyền thông đă khơi dậy phong trào phản chiến. Trong cuộc chiến tranh Triều tiên năm 1950 chỉ có 9% dân Mỹ có TV, nhưng đến năm 1966 số người xử dụng TV đă tăng lên 93%, người dân Mỹ theo dơi tin tức từ truyền h́nh hơn là từ những nguồn thông tin khác.
Theo thăm ḍ của viện Louis Harris thực hiện năm 1979, khoảng 60% cựu chiến binh cho rằng truyền h́nh không nói đúng sự thật, những bản tin về Mỹ Lai khiến quần chúng có cái nh́n xấu về người cựu chiến binh. Nhân dân khinh rẻ bọn lính chiến trở về, coi họ như bọn ác ôn giết cả trẻ con, ngay cả gia đ́nh, bạn bè không muốn nói chuyện chiến tranh với ho, cựu chiến binh bị coi như cá mè một lứa với bọn sát nhân, x́ ke, vô lại…
Theo lời kể của các phóng viên họ đă chuẩn bị trước sẽ đi quay phim ở đâu, quay những cảnh nào, quan sát cái ǵ, cái ǵ cần và không cần quay, hỏi câu ǵ, phỏng vấn những ai. Những h́nh ảnh, tin tức thu lượm được khi đem về Mỹ phải đem sửa chữa lại để phục vụ cho một bài tường thuật có mục đích phóng đại và bóp méo sự thật để thu hút nhiều khán thính giả, bán được nhiều tiền nếu cần bịa thêm những chuyện láo khoét để có nhiều người theo dơi. Hồi ấy có hai đài chính, nổi tiếng là CBS, NBC.
Walter Cronkite giám đốc đài CBS người có uy tín nhất nước Mỹ (the most trusted man in America). Trong một chương tŕnh đặc biệt, Cronkite phát biểu Mỹ thua trận Tết Mậu Thân 1968, cuộc chiến sai lầm, sa lầy và không lối thoát, lời tuyên bố ấy khiến Phản Chiến lên cao, Đông Dương sụp đổ.
Vụ tàn sát Mỹ Lai do trung úy Calley gây ra và vụ Đại Tá Loan bắn một tên Việt Cộng tại Chợ Lớn đă được truyền thông thổi phồng lên cho người dân thấy cuộc chiến dă man, tàn bạo. Trong khi ấy tại cố đô Huế, Việt Cộng giết bằng cán cuộc và chôn sống các nạn nhân khoảng 5,000 người th́ báo chí, TV Mỹ chỉ nói sơ sài.
Thập niên 70
Cuối tháng 3-1968, TT Johnson không ra tranh cử tiếp nhiệm kỳ sau (1969-1972) v́ biết sẽ chẳng có ai bỏ phiếu cho ông, Johnson nhường cho Phó TT Humphrey. Ứng cử viên Nixon (Cộng Ḥa) đă xúi dục ông Thiệu không tham gia Ḥa đàm Ba Lê tháng 11-1968 (có lợi cho Dân Chủ). Sau đó Nixon đắc cử, là Tổng Thống thứ 37 của Mỹ
Dân Chủ Mỹ kết án ông Thiệu nghe lời Nixon không tham dự Ḥa đàm Ba Lê tháng 11-68 khiến cho Nixon đắc cử. Chuyện này đă được GS Nguyễn Tiến Hưng kể lại trong Chương Một của cuốn “Khi Đồng Minh Tháo Chạy” (in 2005) và tác giả Trần Đông Phong (trang 41 tới 69) đă nói tới trong cuốn “Việt Nam Cộng Ḥa, 10 Ngày Cuối Cùng” (in 2006). Trong phim The Vietnam War năm 2017 cũng nói rơ chuyện này y như vậy. Họ nói v́ TT Thiệu không tham dự ḥa đàm Paris có lợi cho Dân Chủ nên Nixon đắc cử ngày 5-11-1968. TT Johnson tố cáo Nixon chơi bẩn, hai tác giả VN và phim The Vietnam war nói là nhờ đó Nixon hơn được khoảng 500 ngàn phiếu Phổ Thông. Cả hai tác giả VN và phim The Vietnam War đều nói trật lất v́ ở Mỹ người ta bầu cử Tổng Thống theo Cử tri đoàn.
Nixon được 301 phiếu CTĐ trên 32 tiểu bang, Humphrey được 191 phiếu trên 13 tiểu bang và DC, Wallace (Ưcv độc lập) được 46 phiếu, trên 5 tiểu bang. Nixon thắng cử với tỷ lệ cao (56%), ông hơn đối thủ Humphrey 110 phiếu Cử Tri Đoàn. Ông Thiệu là Tổng Thống một nước nhược tiểu lại có thể ảnh hưởng tới bầu cử Tổng Thống một siêu cường, ai tin cho được?
Sở dĩ người dân không bầu cho Dân Chủ v́ TT Johnson đă sa lầy trong cuộc chiến, trong khi phong trào Phản chiến lên cao ông lại áp dụng chiến tranh giới hạn (Limited war) chậm như rùa nên thua v́ cuộc chiến tại đất nhà. Dân Chủ đă làm hai nhiệm kỳ (1961-1969), đă sa lầy trong cuộc chiến mà lại đ̣i làm ba nhiệm kỳ th́ ai tin cho nổi? Người dân Mỹ đă chán ngấy đến tận cổ cuộc chiến sa lầy của Johnson nên họ t́m một đảng khác để hy vọng rút ra khỏi cuộc chiến.
Từ cuối thập niên 60 trở đi, hai đảng Cấp Tiến (Con Lừa) và Bảo Thủ (Con Voi) bắt đầu sát phạt nhau thẳng cánh khác với không khí ḥa b́nh các thập niên trước. Truyền Thông đă đóng vai chính trong trận chiến huynh đệ tương tàn này.
Nixon vào Ṭa Bạch Ốc sau khi đắc cử, theo lời Kissinger kể lại (8): Phản chiến lên cao, mới đầu đảng Dân Chủ đứng trung lập sau họ hùa theo Phong trào để chống chính phủ. Cộng Ḥa giữ Hành Pháp, Dân Chủ nắm được Phản chiến và Truyền Thông.
Năm 1970 và 1971, TT Nixon giúp VNCH đưa quân sang Miên, Lào tấn công các hậu cần CSBV để làm cho địch suy yếu giúp VNCH vững mạnh, mục đích cuối cùng là Việt Nam hóa chiến tranh để rút quân về nước. Phong trào chống chiến tranh nổi dậy dữ dội hơn trước, giới trẻ nhất là sinh viên ngày càng hung dữ, bạo động diễn ra khắp nơi, có đổ máu, từ tháng 1/1969 tới tháng 2/1970 có 7,500 người bị bắt, 247 vụ đốt nhà, 426 người bị thương, 43 người chết (9)
Nixon vừa phải lo thương thuyết với CS tại bàn Hội nghị Paris, vừa yểm trợ cuộc chiến tại Đông Dương, ông cũng phải lo chống lại các cuộc biểu t́nh trong nước do Truyền Thông cổ vơ. Đảng đối lập Dân Chủ đă kết hợp Truyền thông, Phản chiến để gây khó khăn cho Nixon. Từ 1968 tới 1972, Dân Chủ luôn chiếm ưu thế đa số 56, 57% tại Lưỡng viện Quốc hội đẩy Hành Pháp vào chỗ vô cùng khó khăn. Tháng 10/1972 Mỹ và VNCH thắng lớn trận Tổng công kích của BV trong Mùa hè đỏ lửa 1972, Hà Nội vừa đánh vừa đàm nhưng họ muốn kư sớm trước bầu cử Tổng Thống tháng 11/1972 v́ sợ Nixon đắc cử sẽ khó thương thuyết hơn.
Tại cuộc bầu cử Tổng Thống ngày 7-11-1972, Nixon đại thắng với số phiếu cao nhất từ xưa đến nay, sau này chỉ có Reagan mới sánh được. Ông được 520 phiếu Cử tri đoàn (96% số phiếu), hơn đối thủ McGovern 18 triệu phiếu Phổ thông, người Mỹ gọi là Lanslide Victory. Người dân dồn hết phiếu cho Nixon v́ ông đă đem quân về nước gần hết, ḥa được với Trung Cộng tháng 2/1972, ḥa được với Nga tháng 5/1972, sắp kư được Hiệp định Paris.
TT Nixon lại gặp trở ngại lớn tại Ḥa đàm Ba Lê, Hà Nội không chịu kư kết Hiệp định, họ trở mặt phá Ḥa đàm v́ hy vọng Quốc hội mới sẽ họp đầu tháng 1/1973 sắp tới. Quốc hội mới sẽ ra luật chấm dứt chiến tranh rút quân về nước, cắt viện trợ VNCH để đổi 580 người tù binh Mỹ, lúc ấy khỏe re, khỏi cần phải kư kết Hiệp định.
V́ mơ tưởng chuyện xa vời mà BV phải ăn một trận đ̣n thừa sống thiếu chết. Nixon và cả Kissinger đều giận điên lên, cả hai đồng ư một kế hoạch oanh tạc Hà Nội, Hải Pḥng bằng B-52 để buộc BV trở lại bàn Hội nghị. Cuộc oanh tạc bắt đầu ngày 19-12 tới cuối tháng mới chấm dứt, Hà Nội chịu trở lại bàn Hội Nghị sau khi đă lănh 20,000 tấn bom. Các vị trưởng khối Quốc hội Mỹ yêu cầu Nixon phải kư sớm nếu không họ sẽ ra luật chấm dứt chiến tranh (10). Hiệp định Paris kư ngày 28-1-1973, CSBV vẫn được ở lại, nhiều người chế trách Nixon, Kissinger điểm này, nhưng Quốc hội bắt phải kư sớm, không cho thương thuyết v́ trước sau họ cũng rút bỏ Đông Dương. Nửa năm sau sau Hiệp định Paris, Quốc Hội Dân Chủ cắt giảm viện trợ VNCH mỗi năm 50% cho tới tháng 4-1975, đạn dược, tiếp liệu chỉ c̣n đủ dùng trong một tháng.
Từ năm 1972, báo Washington Post bắt đầu cho đăng vụ nghe lén của TT Nixon, năm 1973, 74 th́ vụ bê bối ngày càng nổ lớn. Dân Chủ nắm đa số Quốc Hội, họ lại kết hợp được Truyền Thông và Phản Chiến nên rất mạnh. Ngày 10-10-1973, Phó TT Agnew từ chức v́ bị tố cáo trốn thuế, Nixon cử Gerald Ford, Trưởng khối thiểu số Hạ viện lên thay. Cuộc chiến đảng phái tàn nhẫn phũ phàng chưa từng có trong lịch sử Mỹ ngày càng nổ lớn. Ngày 8-8-1974, Nixon từ chức để khỏi bị truất phế, lần đầu tiên trong lịch sử Mỹ một Tổng Thống từ chức. Gerald Ford kế vị Nixon trở thành Tổng thống thứ 38 của Mỹ
Mới đầu Truyền Thông tiết lộ sự việc, sau họ cổ vơ bọn Phản Chiến biểu t́nh dữ dội, đảng Dân Chủ chỉ điều hợp các chủ lực quân. Truyền Thông có công đầu trong việc lật đổ Nixon, một ông Tổng Thống đắc cử với số phiếu cao nhất từ xưa đến nay. Sự thực vụ Watergate khiến Nixon phải ra khỏi Ṭa Bạch Ốc chỉ là đảng phái đánh phá nhau. Tội nghe lén cũng chẳng có ǵ to tát, chính TT Johnson cũng đă cho nghe lén Nixon liên lạc với đại diện của ông tại Sài G̣n để khuyến khích ông Thiệu đừng tham gia Ḥa đàm Paris có lợi cho Dân Chủ, ông Nguyễn Tiến Hưng, ông Trần Đông Phong và trên Wikipedia đều nói thế.
Nixon từ chức, trong khi tiếp liệu đạn dược của miền Nam bị cắt giảm chẳng c̣n bao nhiêu. Tại Quốc Hội năm 1974, Dân Chủ nắm đa số Hạ Viện (67%) và Thượng Viện (60%) quyết trừng trị VNCH v́ năm 1968 ông Thiệu không tham gia Ḥa Đàm Paris giúp cho Nixon đắc cử. Miền Nam sụp đổ cuối tháng 4-1975 v́ cạn kiệt đạn dược tiếp liệu. Các dân biểu trẻ tại Quốc Hội Mỹ phát biểu cương quyết không cho người tỵ nạn Việt Nam, Đông Dương vào Mỹ.
Từ thập niên 80 tới ngày nay
TT Ford thất cử ngày 2/11/1976, Jimmy Carter, Ứng cử viên Dân Chủ thắng cử và là Tổng thống tứ 39 của Mỹ
Carter thắng với tỷ lệ b́nh thường, cử tri đoàn 297/240, Cater hơn Ford một triệu phiếu phổ thông. Dưới thời TT Carter kinh tế tŕ trệ, thất nghiệp nhiều và tăng trưởng chậm, cuối nhiệm kỳ của ông từ 1979-1981 gặp nhiều khủng hoảng chính trị như Iran bắt con tin Mỹ, năm 1979 khủng hoảng năng lượng, Xô viết xâm lăng Afghanistan….
Tại cuộc bầu cử ngày 4/11/1980 Reagan (Cộng Ḥa) thắng Carter với gần 500 phiếu cử tri đoàn (489/49), hơn Carter 8 triệu phiếu phổ thông, đó là cuộc Đại Thắng Landslide Victory, Reagan trở thành Tổng Thống thứ 40 của Hoa Kỳ. Những năm cuối nhiệm kỳ của (1980) TT Carter lạm phát trung b́nh là 12.5% so với 4.4% của TT Reagan trong năm cuối của ông tại Ṭa Bạch Ốc (1988). Tỷ lệ thất nghiệp thời Reagan giảm từ 7.5% xuống 5.4%, GDP thời Carter tăng trung b́nh 3.4%, thời Reagan tăng trung b́nh 7.4%.
Bốn năm sau, vào ngày 6/11/1984 Reagan Đại thắng Walter Mondial (Dân Chủ) với tỷ lệ 97% phiếu cử tri đoàn (525/13), hơn đối thủ 17 triệu phiếu phổ thông, Reagan thắng Landlide Victory ngang với Nixon năm 1972. Bốn năm sau, ngày 8/11/1988 Phó TT Bush cha lại Đại thắng (Landslide) Ứng cử viên Dân Chủ Micheal Dukakis với 426 phiếu Cử tri đoàn (426/111), hơn đối thủ 7 triệu phiếu, thành Tổng thống thứ 41 của Mỹ.
Cộng Ḥa Đại Thắng Landslide với Dân Chủ liên tiếp 3 nhiệm kỳ, thập niên 80 là thảm bại lớn nhất của Dân Chủ từ sau Thế chiến. Năm 1974 sau khi lật đổ được Nixon, Dân Chủ hân hoan sung sướng, đă loại bỏ được một Tổng Thống đắc cử với số phiếu cao nhất từ xưa tới nay, nhưng có dè đâu thảm kịch chờ họ ngay phía trước. Lần đầu tiên kể từ sau 1945, Cấp Tiến phải chấp nhận một nhiệm kỳ và Bảo Thủ được cử tri tín nhiệm với ba nhiệm kỳ Landslide. Người dân phần nào bất măn với việc Đàn hặc Nixon, ông có công lớn với Hoa Kỳ, đă ḥa được khối CS quốc tế đem lại ḥa b́nh lâu dài.
Tại cuộc Bầu cử Tổng Thống ngày 3/11/1992, Bill Clinton (Dân Chủ) thắng Bush cha tỷ lệ 370/168 (Cử tri đoàn), hơn Bush khoảng 5 triệu phiếu phổ thông. Clinton trở thành Tổng Thống thứ 42 của Mỹ. TT Bush cha với chính sách đối ngoại thành công chấm dứt chiến tranh lạnh, làm tan ră khối CS Liên xô, ḥa b́nh sau cuộc chiến Vùng Vịnh nhưng kinh tế tŕ trệ nên thua Clinton.
TT Bill Clinton gặp hên trước sự bùng nổ của high tech, internet, kinh tế lên, tỷ lệ thất nghiệp giảm, chính ông Bush con sau này cũng được hưởng sự bùng nổ của high tech. Từ ngày Clinton nhậm chức tới hết nhiệm kỳ tỷ lệ thất nghiệp giảm từ 7.4 tới 1994 c̣n 6 chấm, khi hết nhiệm kỳ khoảng 4.2.
Clinton bị Hạ viện Luận tội ngày 19-12-1998 v́ nói dối qua vụ bê bối t́nh dục tại ṭa Bạch Ốc. Bill Clinton bị đàn hặc v́ nói dối và cản trở công lư, Thượng viện tha tội cho ông ngày 12/2/1999, với tỷ lệ phiếu bầu 55/45 và lần bầu lại 50/50, rất xa số phiếu đ̣i hỏi 2/3 tức 67 phiếu. Thời điểm này Cộng Ḥa giữ đa số tại Lưỡng viện: Hạ viện họ giữ 51% và Thượng viện 55%, tuy nhiên không đủ mạnh để được 67 phiếu Thượng Viện
TT Clinton được coi như đă làm nhục nước Mỹ với các vụ án t́nh dục rất bê bối Paula Jones, Lewinsky. Ông thoát tội v́ người dân không muốn truất phế Tổng Thống từ sau vụ Watergate 1974, họ cho là truất phế chỉ là tṛ đảng phái đánh phá nhau. Cũng có người cho là Cộng Ḥa không muốn truất phế Clinton v́ ông chỉ c̣n tại chức không đầy hai năm, họ sợ Phó TT Algore thay thế rồi làm thêm một hai nhiệm kỳ th́ Cộng Ḥa hết hy vọng.
Tại cuộc bầu cử Tổng Thống ngày 7/11/2000 giữa Phó TT Al Gore (Dân Chủ) và Thống đốc Texas Bush con (Cộng Ḥa) thật gay go, (hồi ấy cá nhân tôi bỏ phiếu cho Al Gore), có lẽ đây là cuộc bầu cử sát nút nhất từ xưa đến nay. Các tiểu bang khác đă đếm xong, chỉ c̣n chờ Florida, hai bên chờ 25 phiếu Cử tri đoàn, khi ấy Bush được 246 phiếu Ctđ, Gore được 266 phiếu Ctđ. Khi kết quả đếm phiếu xong Bush thắng Gore với tỷ lệ 271/266, chỉ hơn Gore có 5 phiếu, nhưng thua Al Gore hơn nửa triệu phiếu phổ thông. Bush con thắng trên 30 tiểu bang, Gore chỉ được 20 tiểu bang. Ông Bush con thành Tổng Thống thứ 43 của Mỹ.
Trước bầu cử cả năm Truyền thông đăng tin Gore hơn Bush con 6% theo thăm ḍ, ai cũng tưởng là Gore ăn chắc kỳ này. Dù thắng lớn, thắng nhỏ cũng là thắng, người ta giải thích là Dân Chủ đă làm hai nhiệm kỳ, Cử tri muốn cho đảng Bảo Thủ làm tiếp hai nhiệm kỳ sau đó. TT Bush con nhậm chức chưa được một năm th́ bị khủng bố ngày 11/9/2001, năm 2001 ông đánh Afghanistan, hai năm sau 2003 đánh Iraq v́ nghi Saddam Hussein có vũ khí hủy diệt hàng loạt và bị sa lầy trong cuộc chiến.
Về kinh tế, TT Bush cũng gặp hên gặp khi có sự bùng nổ của high tech, internet như TT Clinton, tỷ lệ thất nghiệp thấp nhiều nhưng khi kinh tế lên cao từ thời Clinton nay nó phải xuống. Gần cuối nhiệm kỳ của Bush con, kinh tế bị tŕ trệ Recession, hăng xưởng sa thải nhân công, chứng khoán xuống khiến mọi người đều lo sợ.
Cuộc bầu cử ngày 4/11/2008 khiến Obama, người da mầu đầu tiên trở thành Tổng Thống Mỹ, ông là Tổng Thống thứ 44. Obama (Dân Chủ) thắng McCain (Cộng Ḥa) 365/173 Phiếu Cử tri đoàn, hơn McCain 9 triệu rưỡi phiếu Phổ thông. Truyền thông, TV, báo chí suốt ngày đêm quảng bá cho gà nhà Obama, ông thắng McCain dễ dàng v́ người ta quá chán Cộng Ḥa, TT Bush con đă sa lầy tại Iraq, suưt gây khủng hoảng kinh tế. Obama thắng là nhờ hơn 40% phiếu của cử tri da trắng, họ tin vào những lời hứa hẹn của ông.
Chứng khoán ngày một tuột dốc, tỷ lệ thất nghiệp ngày một tăng, hai năm sau khi TT Obama nhậm chức, tỷ lệ thất nghiệp lên gần 10 chấm, người dân biểu t́nh khắp nơi đ̣i công việc làm. Tuy mỗi năm thất nghiệp có giảm nhưng phải 8 năm nó mới xuống c̣n 5 chấm. Sau năm 2008, ông Bush con được xếp trong số nhưng Tổng Thống tồi tệ nhất nước Mỹ v́ sa lầy tại Iraq và v́ Recession. Đến năm 2014, người ta cũng xếp ông Obama trong số những Tổng Thống tồi tệ nhất Mỹ v́ thất nghiệp cao và v́ rút quân khỏi Iraq cuối năm 2011 khiến Issis chiếm 1/3 Iraq làm cả thế giới kinh hoàng.
Cuộc bầu cử tiếp theo đó 8/11/2016 rất gay go và tốn nhiều giấy mực nhất trong nhiều thập niên qua. Đại diện Dân Chủ là cựu Đệ nhất phu nhân Hilarry Clinton, nhà tỷ phú Donald Trump đại diện Cộng Ḥa. Trong thời gian hai bên đang tranh cử, Truyền thông phe tả ngày đêm cổ vơ Clinton, bà luôn dẫn đầu trước ông D. Trump 20, có khi 30 điểm, cựu TT Obama tích cực giúp đỡ d́u dắt gà nhà Clinton để Dân Chủ làm thêm một kỳ nữa. Nếu theo thăm ḍ Donald Trump không có cơ hội vào Ṭa Bạch Ốc v́ điểm thăm ḍ của ông thấp hơn đối thủ nhiều trong khi Clinton có tới 80%, 90% hy vọng thắng cử.
Kết quả bầu cử sau khi đếm phiếu xong nửa đêm 8/11/2016, Donald Trump thắng cử với 304 phiếu Cử tri đoàn trên 30 tiểu bang, bà Clinton được 227 phiếu Cử tri đoàn trên 20 tiểu bang. Clinton hơn Trump gần 3 triệu phiếu Phổ thông nhưng vứt vào thùng rác, không được tính tới, ai đủ 270 phiếu Cử tri đoàn là đắc cử Tổng Thống. Kết quả bầu cử năm 2016 là cái tát vào mặt Truyền thông của người dân Mỹ.
Trong khi tranh cử Truyền thông ḥ hét rát cổ bỏng họng, họ tưởng những bản tin TV, những bài viết có thể đổi trắng thay đen nhưng Cử tri đă có quyết định của họ. Chúng ta thấy trong diễn tŕnh bầu cử Tổng Thống 75 năm qua, từ 1945 tới nay chỉ có một trường hợp duy nhất Dân Chủ làm một nhiệm kỳ, Cộng Ḥa ba nhiệm kỳ c̣n lại Cấp Tiến và Bảo Thủ luân phiên nhau mỗi đảng 2 nhiệm kỳ. Lần này Dân Chủ không thể làm ba nhiệm kỳ, chưa có ai dễ tin bằng Obama, khi nghe Truyền thông thổi ống đu đủ nói Obama một vị Tổng Thống có uy tín không thua ǵ Reagan th́ ông tin ngay. Obama tưởng rằng với cái uy tín Tổng Thống No-Jobs của ông có thể đưa Clinton vào lại Ṭa Bạch Ốc. Bà Clinton đă từng là chính trị gia nhiều kinh nghiệm mà c̣n ngây thơ như thế thử hỏi nếu đắc cử th́ làm được cái tṛ ǵ?
Mặc dù Truyền thông Mỹ đă bị ăn một cái tát nổ đom đóm mắt của Cử tri năm 2016, nay vẫn chứng nào tật ấy chết không chừa. CNN đài TV lớn nhất Mỹ hiện nay có từ năm 80 và Washington Post tờ báo lâu đời từ 1970 nay ngày đêm loan tin cho phe ta đại thắng. Như chúng ta đă thấy từ sau Thế chiến hầu hết là Cộng Ḥa, Dân Chủ luân phiên nhau cầm quyền tám năm, người dân sợ độc tài nên Cộng Ḥa sẽ làm hai nhiệm kỳ từ 2016 tới sau 2020, không có ǵ khó hiểu.
Truyền Thông thời chiến tranh VN chỉ biết có tiền, họ làm giầu trên xương máu của con người … Họ tưởng rằng những năm 1965, 66… có thể loan truyền tin tức bịp bợm khiến người dân đ̣i rút bỏ Đông Dương, tưởng chỉ uốn ba tấc lưỡi có thể đánh xụp được cả một cuộc chiến. Truyền Thông năm 1974 cho rằng họ có thể truất phế một ông Tổng Thống đắc cử với số phiếu cao nhất từ xưa đến nay, nhưng cái thời ấy nay đă hết rồi, nó chỉ c̣n để lại một tiếng vang, vang bóng một thời.
Hồi ấy Truyền thông chuyên loan truyền những bản tin ḷe bịp người dân Mỹ, bịp bợm cả thế giới khiến cục diện cuộc chiến thay đổi theo ư họ, nhưng nay họ đă bị hố từ cuộc bầu cử 2016, và người dân, Cử tri chẳng bao giờ c̣n bàn về những tin tức, nhận định của họ.
Một điểm tồi tệ xuống dốc của Truyền thông Mỹ ngày nay là bắt chước y hệt như Việt Cộng, loan toàn tin láo khoét, ba trợn. Nay Truyền thông tỏ ra vô cùng trơ trẽn chẳng biết ngượng ngùng ǵ, chỉ biết tiền, quyền lực. Khi họ đi theo theo lối loan tin của VC tức là đi vào con đường chết. Một sự xấu hổ cho một siêu cường đă có tiếng là thành thật về nhiều phương diện.
Nay có những bản tin nói ông Biden hơn ông Trump 14 điểm trong khi ông ta chưa được Dân Chủ đề cử, chưa có Phó Tổng Thống, chưa có một chính sách nào.. . nghĩa là c̣n zero mà đă được thổi phồng trắng trợn như vậy. Không thấy một bài b́nh luận nào đề cập vấn đề này, người ta cho là chẳng đáng bàn. Vả lại nếu nói là Cấp Tiến nay có ưu thế mạnh, tại sao họ cứ đ̣i bầu bằng thư để dễ gian lận, đă nắm ưu thế theo thăm ḍ tại sao lại phải tính chuyện gian lận bầu cử ?
Cách đây khoảng 5, 6 tháng, có lần CNN, Washington Post hai cơ quan ngôn luận của Cấp Tiến than phiền về Đảng ta, họ nói nếu chúng ta không có chính sách về kinh tế, chính trị … mà chỉ chửi, đánh phá, thọc gậy bánh xe … th́ cho tới 2024 chưa chắc ta đă lấy lại được Ṭa Bạch Ốc. Theo Truyền Thông cánh tả th́ năm 2020 coi như hy vọng của Cấp Tiến chỉ là vứt đi, mà chuyện 4 năm sau đó 2024 mới là quan trọng, có lấy lại được Ṭa nhà Hành Pháp hay không mới là chuyện đáng bàn.
Người ta đă đánh giá quá thấp nhận thức của Cử tri, tưởng là không ai biết ǵ, tưởng rằng một tin láo khoét cứ loan truyền ngày đêm rồi ai cũng tin là thật… nhưng không, Cử tri đă có quyết định của họ, nó sẽ được thể hiện nơi pḥng phiếu.
Trọng Đạt
——————————
Cước chú
(1) Communists Win China’s War, Macrohistoory and World Time Line, Fsmitha.com.
(2) Richard Nixon, No More Vietnams trang 214
(3) The Pentagon Papers Volum 1, Chapter 2
(4) Henri Navarre, Agonie de l’Indochine trang 230
(5) Bernard Fall, Hell In A Very Small Place trang 313
(6) Bernard Fall, Hell In A Very Small Place trang trang 462.
(7) Wikipedia: Opposition to the US involvement in the Vietnam war.
(8) White House Years trang 227
(9) No More Vietnams trang 126.
(10) Larry Larry Berman: No Peace No Honor, Nixon, Kissinger and Betrayal in Vietnam, trang 200
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
Thăng trầm của truyền thông trong Lịch Sử Mỹ
