Trong bộ phim Tam Quốc có 1 chi tiết hết sức đáng chú ư về việc nhân vật Trương Phi ngủ không nhắm mắt. T́nh tiết này đă khiến cho 2 kẻ thuộc hạ định ám sát Trương Phi đă phải sợ chết khiếp. Nhưng cuối cùng Trương Phi vẫn bị sát hại bởi đó là 1 giấc ngủ thật.
Giai thoại "ngủ mở mắt" lưu truyền cùng h́nh tượng Trương Phi
"Tam quốc diễn nghĩa" hồi thứ 81 có kể lại, năm xưa Lưu Bị v́ muốn yểm trợ Quan Vũ nên hạ lệnh cho Trương Phi dẫn binh tướng tiến đánh Đông Ngô. Khi đó, Trương Phi có mang theo hai người phụ tá thân cận là Trương Đạt và Phạm Cương.
Vốn tính t́nh nóng nảy, Trương Phi ép hai người này nội trong 3 ngày phải t́m ra cách đánh thắng trận tới, nếu không sẽ bị nghiêm phạt theo quân pháp.
Trương Đạt và Phạm Cương khẩn cầu chủ tướng cho thêm trời hạn. Nào ngờ Trương Phi không những không đồng ư mà c̣n đánh hai người họ mấy chục roi, sau đó dọa nếu không thắng trận sẽ chém đầu răn binh sĩ.

Đêm hôm ấy, hai người trở về bàn mưu tính kể. Hai kẻ Trương, Phạm cảm thấy đường nào cũng khó thoát, nên quyết định đêm đó bí mật hạ sát chủ tướng.
Tối hôm đó, Trương Phi uống rượu cùng các thượng tướng khác đến say mèm rồi trở về doanh trướng nằm ngủ. Chờ cho đêm đă về khuya, Trương Đạt và Phạm Cương mang theo đao kiếm lẻn vào lều chủ tướng.
Khi tới gần giường Trương Phi, thấy ông vẫn mắt mở trừng trừng, chúng hoảng sợ cho rằng chủ tướng vẫn c̣n đang thức. Chỉ đến khi nghe tiếng ngáy đều đều phát ra, hai kẻ này mới tin rằng Trương Phi đă ngủ, liền ra tay hạ sát rồi mang đầu ông dâng cho Tôn Quyền.
Liên quan tới chi tiết Trương Phi ngủ nhưng mắt vẫn mở, nhiều người cho rằng tác giả đă sử dụng cách miêu tả khoa trương để lột tả khí khái hùng dũng, uy vũ của nhân vật này.
Tuy nhiên, t́nh trạng ngủ mở mắt có tồn tại trong thực tế. Trương Phi bị như vậy rất có thể là do cơ thể ông mang bệnh tật.
Trương Phi "ngủ mở mắt" do bệnh tật hay là dấu hiệu yểu mệnh?
Mở mắt khi ngủ là một hiện tượng thường gặp trong tự nhiên. Nhiều loài chim v́ đề cao cảnh giác nên không nhắm mắt ngay cả khi ngủ. Cũng có một số động vật sống dưới biển luôn mở mắt để… không bị chết ch́m.
Khi mở mắt, trạng thái ngủ của chúng chỉ ở mức 50%. Điều này khiến năo bộ và các giác quan khác chỉ được nghỉ ngơi một phần.
Đối với con người, hiện tượng ngủ mở mắt tuy hiếm thấy nhưng quả thực có tồn tại. Nhóm đối tượng này do sở hữu mí mắt quá mỏng nên khi khép vẫn lộ ra con ngươi bên trong, khiến người khác nh́n vào nghĩ rằng họ đang mở mắt.

Lư giải trên góc độ duy tâm, không ít người tin rằng những ai ngủ mở mắt đều sở hữu "con mắt âm dương" khiến họ nh́n thấy những thứ thuộc về thế giới bên kia. Về tướng số, cổ nhân cho rằng đây là một biểu hiện của những người tướng yếu, vắn số.
Đối với chi tiết Trương Phi ngủ mở mắt, các nhà nghiên cứu trên trang Qulishi.com lại nghiêng về giả thiết đại nhân vật thời Tam Quốc này bị mắc bệnh.
Theo đó, nguyên nhân dẫn đến t́nh trạng ngủ mở mắt có thể liên quan tới các bệnh lư như liệt dây thần kinh vận động nhắm mở mắt, cơ mặt bị tổn thương, ảnh hưởng từ chấn thương sọ năo.
Tương tự như vậy, các bệnh về mắt như lồi mắt, hở mi, xuất hiện khối u, tổn thương vùng mắt… cũng có thể dẫn đến t́nh trạng mắt không khép kín khi ngủ.
Người ngủ mở mắt thường sở hữu thị lực không tốt. Việc mi mắt không khép kín có thể khiến họ bị tổn thương nếu nằm ngủ trong môi trường có ánh sáng mạnh hoặc bị dị vật rơi vào mắt.
Dù lư giải theo góc độ tâm linh hay khoa học, giai thoại "ngủ mở mắt" của Trương Phi từ lâu đă được hậu thế khắc sâu trong tâm trí. Chỉ tiếc rằng, đặc điểm "ngàn người có một" này cũng không mang lại cho nhân vật này một kết cục ít bi thảm hơn…