Ukraina : Cuộc Xâm Lược Bất Thành Bộc Lộ Sự Thối Nát Của Quân Đội Nga
●01/05/2022
Ảnh b́a The Economist tuần này là một tháp pháo xe tăng bị găy ĺa trên mặt đất mang h́nh dạng một chiếc đầu lâu, với ḍng tựa gay gắt « Cuộc xâm lược Ukraina bất thành : Quân đội Nga thối nát như thế nào ? »
Một quân đội tham nhũng và tàn bạo
Sức mạnh quân sự được huy động nhằm chứng tỏ với thế giới là Vladimir Putin tái lập được sự vĩ đại của đất nước, sau khi Liên Xô sụp đổ. Nhưng ngược lại, thiệt hại nặng nề tại Ukraina đă bộc lộ những lỗ hổng chết người của Nga. Cho đến nay, cuộc xâm lăng là một thảm họa cho Matxcơva : khoảng 15.000 quân đă tử trận trong hai tháng qua, theo số liệu của Anh. Ít nhất 1.600 xe bọc thép bị phá hủy, cùng với vài chục máy bay và cả soái hạm Moskva, cuộc tấn công vào thủ đô Kiev là cả một sự hỗn loạn.
Léon Trotsky đă viết « Quân đội là bản sao của xă hội và mắc phải mọi bệnh tật của nó, nhưng với thân nhiệt cao hơn ». Giao tranh ở miền đông và miền nam Ukraina trong những tuần tới sẽ quyết định không chỉ diễn biến cuộc chiến, mà cả mức độ mà quân đội Nga có thể cứu văn thể diện của ḿnh và của xă hội.
Ngân sách quốc pḥng Nga 250 tỉ đô la, cao gấp ba Anh hoặc Pháp, nhưng phần lớn đă bị tham nhũng hay đánh cắp. Ông Putin và những nhà lănh đạo hàng đầu đă che giấu kế hoạch xâm lược với các sĩ quan cao cấp, cho thấy sự thiếu tin tưởng. Những người lính bất măn, được cấp khẩu phần lương thực quá hạn sử dụng, đă bỏ rơi các xe quân sự. Việc ăn bớt trang thiết bị thấy rơ qua những bánh xe rẻ tiền của Trung Quốc không chạy được trên đất bùn. Không có điện thoại mă hóa nên liên lạc bằng bộ đàm thông dụng, thậm chí bằng mạng di động của Ukraina, dẫn đến cái chết của 10 tướng lănh.
Những đơn vị dùng cách tra tấn, hăm hiếp, giết người chỉ để được Kremlin tưởng thưởng : hôm 18/04, lữ đoàn bộ binh cơ giới 64, bị cho là thủ phạm vụ thảm sát Bucha, đă được Putin gắn huy chương. Nga không kiểm soát được bầu trời qua sự phối hợp giữa sức mạnh không quân, pháo binh, xe tăng và bộ binh. Các tướng lănh tham nhũng, không có sáng kiến và không rút được bài học từ những sai lầm, đă từ bỏ những học thuyết quân sự tiên tiến, quay sang san bằng các thành phố và khủng bố thường dân.
Quân sự, phương tiện để Putin tạo uy thế trên trường quốc tế
Đối với Vladimir Putin, kết quả đợt tấn công đầu tiên là một cái tát vỗ mặt. Tuy kiểm soát một bộ máy tuyên truyền to lớn có thể bóp nghẹt những chỉ trích, nhưng thất bại này đe dọa vị thế của ông, chủ yếu v́ quân sự là trung tâm của chiến lược tạo ra sức nặng của Nga trên trường quốc tế. Nước Nga rộng lớn nhưng vẫn là một cường quốc bậc trung luôn mơ thành siêu cường. Dân số Nga được xếp giữa Bangladesh và Mêhicô, kinh tế giữa Brazil và Hàn Quốc, xuất khẩu nằm giữa Đài Loan và Thụy Sĩ. Dù được cảm t́nh của một số quốc gia không liên kết như Nam Phi và Ấn Độ, quyền lực mềm của Nga đang đi xuống do sự bất tài và tàn bạo ở Ukraina.
Nhằm thu ngắn khoảng cách giữa khả năng và tham vọng, Putin quay sang lănh vực duy nhất có tầm quốc tế là quân sự. Trong 14 năm qua, ông ta đă xâm lăng Gruzia và Ukraina, đưa quân sang Syria, lính đánh thuê của ông được triển khai ở Libya, Cộng ḥa Trung Phi, Soudan, và nay là Ukraina.So sánh với Trung Quốc, Bắc Kinh cũng đầy tham vọng nhưng sử dụng quyền lực kinh tế và ngoại giao.
Cuộc chiến có thể kéo dài, và Nga không thể tung ra những chiến dịch lớn ở nơi khác. Thiết bị, đạn dược và nhân lực tiêu hao nhanh chóng, muốn bổ sung sẽ mất nhiều năm; và nếu trừng phạt duy tŕ v́ Putin vẫn tại vị, th́ sẽ c̣n lâu hơn nữa. Hỏa tiễn Nga có nhiều chi tiết của phương Tây, sự ra đi của những tài năng Nga sẽ đè nặng lên nền kinh tế.
Tuy nhiên thực tế Ukraina cho thấy nếu quân đội Nga không chiếm được ưu thế trên chiến trường, họ sẽ tàn bạo hơn - một viễn cảnh khủng khiếp. Bên cạnh đó, Nga vẫn có ưu thế về vũ khí hóa học, sinh học và nguyên tử. Từ đầu cuộc chiến Ukraina, Vladimir Putin và chính quyền của ông ta nhiều lần đe dọa dùng đến vũ khí hủy diệt hàng loạt. Putin là người có lư trí, muốn chế độ của ḿnh tồn tại, như vậy khả năng sử dụng những loại vũ khí này là thấp. Nhưng một khi quân đội Nga không c̣n nhiều chọn lựa về vũ khí quy ước, rất có thể sẽ có ư định leo thang. Một ngơ cụt ở Donbass có thể gây ra những cuộc chiến mới đáng ngại hơn. Theo The Economist, cách tốt nhất tránh được Putin và quân đội thối nát của ông ta là răn đe họ không nên gây chiến.
●Thụy My
Một quân nhân Ukraina bên cạnh một xe tăng được lính Nga bỏ lại ở làng Vablya, ngoại ô Kiev ngày 05/04/2022. REUTERS - GLEB GARANICH