Gibbs

Câu hỏi đưa ra cho ông Vladimir Putin hồi tháng 9 về cuộc bầu cử Hoa Kỳ đã khiến tổng thống Nga mỉm cười và nhướn mày.

Khi được hỏi liệu ông thích Donald Trump hay Kamala Harris, ông Putin đã khiến người nghe phải bất ngờ với câu trả lời đùa cợt kèm theo một lời chế giễu nhẹ nhàng về Tổng thống Joe Biden.

“Sự lựa chọn ‘yêu thích’ của chúng tôi, nếu có thể nói như vậy, là tổng thống hiện tại, ông Biden”, ông nói với khán giả tại một diễn đàn kinh tế ở cảng Vladivostok thuộc Viễn Đông.

“Nhưng ông ấy đã bị loại khỏi cuộc đua, và ông ấy khuyến nghị tất cả những người ủng hộ mình ủng hộ bà Harris. Vâng, chúng tôi sẽ làm như vậy — chúng tôi sẽ ủng hộ bà ấy”, ông nói một cách mỉa mai và cho rằng “giọng cười thả ga và dễ lây” của bà Harris cho thấy “bà đang ổn”.

Các nhà phân tích cho rằng hai ứng cử viên tổng thống Mỹ hiện nay không bên nào hứa hẹn nhiều về việc cải thiện mối quan hệ đã chạm mức thấp nhất kể từ Chiến tranh Lạnh với Nga.

Bà Harris, phó tổng thống hiện tại, đã có lập trường cứng rắn với Nga, trong khi ông Trump, cựu tổng thống, được biết đến với sự ngưỡng mộ dành cho ông Putin. Tuy nhiên, tại cuộc họp vào tháng 9, ông Putin đã phàn nàn rằng khi ông Trump còn tại nhiệm, đã có “quá nhiều hạn chế và chế tài đối với Nga mà không có tổng thống nào từng đưa ra trước ông ấy”.

Ông Timothy Colton thuộc Học viện Harvard về Nghiên cứu Quốc tế và Khu vực cho biết ban lãnh đạo Điện Kremlin “nói chung tin rằng sẽ không có điều gì tốt đẹp xảy ra trong cuộc bầu cử, theo quan điểm của Nga”.

Nhưng ông nói thêm rằng nhìn chung, ông Trump “có lẽ là lựa chọn của họ; ông ấy được biết đến nhiều hơn”.

Các vấn đề chính đối với Nga khi cuộc bầu cử Hoa Kỳ đang đến gần:

Viện trợ cho Ukraine sẽ ra sao?

Bà Harris được coi là có khả năng tiếp tục sự hỗ trợ quân sự và kinh tế lớn của chính quyền Biden cho Ukraine khi cuộc xâm lược của Nga kéo dài sang năm thứ ba.

Ông Trump đã khoe khoang rằng mối quan hệ của ông với ông Putin và sự tôn trọng từ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy mạnh mẽ đến mức ông có thể đàm phán chấm dứt chiến tranh “trong 24 giờ”. Ông từ chối nêu chi tiết chiến lược của mình, nhưng những phát biểu gần đây chỉ trích các chế tài nói chung cho thấy ông có thể dỡ bỏ các chế tài đối với Nga như một động cơ giúp giải quyết xung đột.

Trong cuộc tranh luận với bà Harris, ông Trump đã hai lần từ chối trả lời trực tiếp liệu ông có muốn Ukraine giành chiến thắng trong cuộc chiến hay không, trong khi bà Harris ca ngợi sự ủng hộ của phương Tây đối với Kyiv và thúc giục điều này tiếp tục.

“Nếu không, ông Putin sẽ ngồi ở Kyiv và để mắt đến phần còn lại của châu Âu. Bắt đầu từ Ba Lan”, bà nói.

Người đồng hành tranh cử của ông Trump là Thượng nghị sĩ JD Vance đã đề cập đến các đề nghị có thể gợi ý về suy nghĩ của Trump: để Ukraine phi quân sự hóa lãnh thổ mà Nga đã chiếm đóng và đồng ý trung lập vĩnh viễn. Những điều khoản đó sẽ là điều đáng nguyền rủa đối với Kyiv, nhưng ông Trump đã tỏ ra không mấy thông cảm với Ukraine, nói rằng ông Zelenskyy “không bao giờ nên để cuộc chiến đó bắt đầu”.

Bà Harris chưa nêu rõ lập trường của bà sẽ khác với ông Biden như thế nào. Hoa Kỳ đã cung cấp cho Ukraine hơn 59,5 tỷ đô la vũ khí và viện trợ kể từ khi Nga xâm lược vào năm 2022. Trước đây, bà đã nói rằng sẽ là ngu ngốc nếu mạo hiểm với các liên minh toàn cầu mà Hoa Kỳ đã thiết lập và lên án “sự tàn bạo” của ông Putin.

Một chiến thắng của bà Harris “có khả năng hứa hẹn sự hỗ trợ liên tục của Hoa Kỳ miễn là chính quyền có thể duy trì được sự ủng hộ của quốc hội”, Nhóm Khủng hoảng Quốc tế cho biết trong một bài bình luận, mặc dù họ nói bà có thể tìm cách chấm dứt cuộc chiến tích cực hơn ông Biden. Sự thù địch ngày càng tăng của quốc hội đối với các khoản viện trợ khổng lồ cho Ukraine có thể cản trở hoặc định hình lại chiến lược của bà.

Hoa Kỳ sẽ tiếp cận Nga như thế nào về vấn đề nhân quyền?

Bà Harris đã trực tiếp đối đầu với Nga về những vấn đề như vậy, đặc biệt là trong trường hợp cái chết trong tù của nhà lãnh đạo đối lập Nga Alexei Navalny. Bà là một trong những nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên bình luận về cái chết của ông, gọi đó là “một dấu hiệu nữa cho thấy sự tàn bạo của Putin”.

Ông Trump đã trì hoãn bình luận trong nhiều ngày, sau đó không liên hệ ông Putin với vấn đề này. Ông ví hình phạt đối với ông Navalny giống như vụ truy tố gian lận của chính mình, gọi trường hợp của ông là “một dạng Navalny”.

Ông Trump đã kêu gọi một dự luật tuyên bố chỉ có hai giới tính và cam kết không cho phụ nữ chuyển giới tham gia các môn thể thao dành cho nữ — những lập trường tương tự như cách Nga dưới thời ông Putin đã xóa bỏ quyền LGBTQ+ và ca ngợi “các giá trị truyền thống”.

Việc ông mô tả đảng Dân chủ và các đối thủ của mình là “kẻ thù bên trong” không khác gì về mặt tinh thần so với việc Nga đang tăng tốc đàn áp phe đối lập.

NATO sẽ bị ảnh hưởng như thế nào?

Ông Trump đã vật lộn với các thành viên trong liên minh NATO, yêu cầu họ phải đáp ứng các mức chi tiêu đã thỏa thuận cho quân đội của họ trong ngân sách quốc gia. Ông cho biết với tư cách là tổng thống, ông đã cảnh báo các nhà lãnh đạo trong NATO rằng ông sẽ từ chối bảo vệ các quốc gia không đạt được các mục tiêu chi tiêu đó và rằng Nga có thể “làm bất cứ điều gì họ muốn” đối với các quốc gia như vậy.

Ông Trump cũng đã đặt câu hỏi về điều khoản phòng thủ chung của hiến chương NATO, đặt câu hỏi trong một cuộc phỏng vấn tại sao Hoa Kỳ phải có nghĩa vụ bảo vệ “những người rất hung hăng” của Montenegro, một thành viên NATO.

Bà Harris nói rằng cam kết của Hoa Kỳ đối với NATO là “sắt thép”. Bà chưa cân nhắc liệu bà có ủng hộ Ukraine trở thành thành viên của liên minh hay không.

Còn các thỏa thuận kiểm soát vũ khí với Nga thì sao?

Ông Putin đã nhiều lần vung thanh kiếm hạt nhân khi ông tìm cách ngăn chặn phương Tây hỗ trợ Ukraine.

Hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân còn lại cuối cùng giữa Moscow và Washington, New START, sẽ hết hạn vào năm 2026, một năm sau khi tân chính quyền ở Mỹ nhậm chức, và triển vọng của hiệp ước đang gặp khó khăn.

Ông Biden đã nhanh chóng gia hạn hiệp ước sau khi nhậm chức, và bà Harris có thể được kỳ vọng sẽ tiếp bước sự ủng hộ đó đối với hiệp ước hạn chế số lượng bệ phóng phi đạn hạt nhân xuyên lục địa.

Nga đã đình chỉ tham gia vào năm 2023 — mặc dù không rút lui — và Hoa Kỳ đã trả đũa bằng các biện pháp bao gồm dừng chia sẻ thông tin về vị trí và tình trạng của phi đạn.

Ông Trump, mặc dù đã cảnh báo về mối đe dọa của “việc hạt nhân tăng nhiệt”, đã thực hiện các bước khi còn đương nhiệm để phá bỏ chế độ kiểm soát vũ khí, bao gồm cả việc rút khỏi Hiệp ước INF về vũ khí hạt nhân tầm trung — hiệp ước cấm các phi đạn hạt nhân và thông thường trên mặt đất có tầm bắn từ 500-5.500 km.

Khi còn đương nhiệm, ông Trump đã kêu gọi một hiệp ước hạt nhân mới bao gồm cả Nga và Trung Quốc.

__________________