Gibbs

Một bài viết rất bình tĩnh và nhìn nhận khách quan của anh Nguyễn Xuân Thọ. Chống chiến tranh, ủng hộ nhân dân Ukraine, lên án Putin – không có nghĩa là mù quáng phủ nhận sự thật.
Nạn tham nhũng làm lụn bại quân đội Nga và bào mòn ngành sản xuất vũ khí của Nga. Ở Ukraine cũng không khá gì hơn. “Là lò vũ khí lớn thứ nhì của Liên Xô”, lẽ ra Ukraine tiếp tục củng cố để giữ địa vị một cường quốc về quân sự. Nhưng tham nhũng, lũng đoạn chính trị, thiếu tầm nhìn quốc phòng đã đẩy Ukraina vào tình cảnh chiến tranh du kích, rồi phải kêu gào xin xỏ phương Tây (chưa kể cái tính rất ngang, không cho thì chửi, sỉ nhục chính trị).
Thảm nhất là nước Đức, quốc gia bại trận, sau chiến tranh tan nát không còn gì. Tự mình bò dậy với một đống nợ khổng lồ và nỗi sợ hãi chinh chiến. Từ bỏ trang bị vũ khí, hướng tới hòa bình nhân ái, Đức dẫn đầu thế giới về chính sách tị nạn, chương trình vaccine cho toàn cầu. Khi Nga xâm lược Ukraina, Đức cũng cố gắng là một trong những nước gửi vũ khí rất sớm sang Ukraina và là nước viện trợ thứ hai, chỉ sau Mỹ. Nhưng bộ quốc phòng của Đức không có nhiều vũ khí, và không được phép có nhiều vũ khí.
Gửi thêm vũ khí, Đức sẽ tự sát nếu có chiến tranh.
Ukraina kêu gào xe tăng. Đức hứa sẽ gửi xe tăng. Nhưng xe của doanh nghiệp tư nhân nằm ngoài bãi đậu, trong mọi trường hợp, muốn bán hay muốn đưa vào sử dụng cần bảo trì tu bổ lại, mất trên 6 tuần. Cần bổ sung linh kiện kèm theo, mất trên 8 tuần. Mặt khác, binh sĩ Ukraina có trình độ kỹ thuật rất kém, muốn sử dụng được phương tiện chiến tranh hiện đại của Đức, họ phải qua những quá huấn luyện.
Người Đức sợ chiến tranh. Đúng vậy! Dân Đức bây giờ rất nhát gan, nghe tới chiến tranh là hết hồn. Hai cuộc chiến tranh hung hãn chống lại cả thế giới đối với họ là quá đủ đau thương tàn khốc. Và ngày nay, họ chỉ bầu ra một chính quyền không gây chiến và không tham chiến. Báo chí có kêu gào cỡ nào, người dân Đức vẫn lắc đầu: Không, tham gia chiến tranh. Không chiến tranh.
Ukraina sỉ nhục ngoại giao nước Đức, nhằm gây thêm áp lực, tình hình chỉ thêm căng thẳng, không giải quyết được vấn đề. Có lẽ, Kyiv nên khôn ngoan, thận trọng hơn trong chính sách ngoại giao của mình. “Chưa đỗ ông nghè đã đe hàng tổng” là chuyện rất không cần thiết.
Dù gì, sống cạnh tên hàng xóm gian ác, đầy tham vọng mà không lo chuẩn bị đối phó thì cũng là lỗi của mình đã.
*
Nhất thiết – nhất thiết, phải đọc nguyên bài của anh Nguyễn xuân Thọ. Dưới đây tôi chỉ trích một đoạn:
Ukraine với 45 triệu dân 600.000 km² không hề là nước nhỏ. Quan trọng hơn cả, đây là lò vũ khí lớn thứ nhì của Liên Xô, có khả năng sản xuất từ AK47 đến xe tăng, đại bác, tên lửa và máy bay cỡ lớn. Công nghiệp nặng Nga phụ thuộc rất nhiều vào nguồn máy móc, cấu kiện của Ukraine. Năm 1998, Ukraine xuẩt khẩu 732 triệu USD vũ khí, xếp thứ sáu toàn cầu[1]
Khi Liên Xô tan rã 1991, Ukraine có thu nhập bình quân theo sức mua (PPP) dưới 10.000 USD. bằng Ba-Lan. Năm 2020, Ba-Lan đạt hơn 34.000USD, trong khi Ukraine vẫn ở mức 13.000 USD. Thoát Nga, dân chủ hóa và kinh tế thị trường minh bạch đã giúp Ba-Lan tạo ra khoảng cách này. Ukraine theo mô hình Nga, nhưng không có nhiều tài nguyên như Nga nên thành anh học trò kém. Chủ nghĩa tư bản thân hữu của các Oligarch đã làm suy kiệt nền kỹ nghệ. Năm 2020 xuất khẩu vũ khí Ukraine tụt xuống hàng 20, trong khi Nga vẫn đứng thứ nhì.
Một đất nước có tiềm năng kỹ nghệ nhưng suốt bao nhiêu năm chỉ nằm trong cái chăn ấm của Nga nên khi thấy chăn có rận, nhảy ra ngoài là chết cóng. Không chỉ nền kinh tế mà toàn bộ hệ thống chính trị, an ninh, quốc phòng của Ukraine bị Nga thao túng. Gián điệp của Nga cho đến hôm nay vẫn còn nằm sâu nhiều nơi [2]. Tổng thống Yanukovich bị cách mạng Maidan lật đổ tháng 2.2014, phải nhờ biệt kích Nga đến cứu mang về Nga tỵ nạn.
Mất Yanukovich là mất sân sau nên Nga ra tay chiếm ngay Crimea rồi gây hấn ở Donbas. Quân đội Ukraine bị Nga hóa đến mức án binh bất động. Quân Nga vào Crimea, Luhansk, Donetsk như vào chỗ không người.
Đến lúc đó người Ukraine bừng tỉnh và lo sợ, nhưng quân đội bất lực. Khi quân ly khai thân Nga chiếm cảng Mariupol tháng 4.2014, chính tiểu đoàn Azov, cánh tay trái của phong trào neonazi đã giải phóng thành phố và cứu quân chính quy [3]. Vai trò quan trọng của Azov trong cuộc chiến ở Donbas đã tạo cho Nga lý do “Xóa bỏ CN phát xít ở Ukraine”. Quân đội yếu, phải dựa vào Azov thường khiến Kyiv khó xử trước các chất vấn về nhân quyền.
Từ sau vụ Crimea, những vấn vương cuối cùng với Nga tan biến. Giới tinh hoa Ukraine quyết tâm cải cách hướng tây. Hướng tây ắt phải loại trừ ảnh hưởng của Nga. Nga coi đó là bài Nga, tăng sức ép, kích động người Nga ly khai nổ súng.
Vòng xoắn bạo lực này đã khiến Ukraine phải đi đến lựa chọn nghiệt ngã “Tái vũ trang để tồn tại”.
Ukraine từng yên tâm với “Ghi nhớ Budapest 1994”, trong đó Mỹ, Anh và Nga cam kết công nhận và bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, Belarus và Kazachstan để ba nước này từ bỏ vũ khí hạt nhân. Nước nhỏ từ bỏ vũ khí hạt nhân vì không nuôi nổi nó là điều dễ hiểu. Nhưng sao nhãng luyện binh đao khi sống bên cạnh một kẻ đầy dã tâm là tự sát.
Giới lãnh đạo sau Maidan lập tức gấp rút canh tân đất nước, trước tiên ở quân đội, cảnh sát và mật vụ. Mỹ đã viện trợ quân sự và huấn luyện cho quân đội Ukraine các phương pháp tác chiến hiện đại nhất. Quân đội và tình báo Ukraine 2022 đã tiến một bước khá xa so với 2014. Nhưng việc mất Crimea với quân cảng Sevastopol, mất khu công nghiệp nặng ở Donbas và cuộc nội chiến kéo dài đã hạn chế đáng kể thành quả của tái vũ trang.
Ukraine có quân đội thường trực 200.000 người. Khi chiến tranh có thể huy động tới nửa triệu quân. Đó không phải là quân đội nhỏ. Tình báo Mỹ cung cấp cho Ukraine mọi thông tin về tập trung và hành quân của Nga, nhưng họ chỉ có cách chờ làn sóng đó tràn đến để tự vệ. Khi đó tổn thất sẽ rất lớn. Yếu điểm chết người của Ukraine là không có vũ khí tấn công.
Một quốc gia lẽ ra có thể là một cường quốc quân sự, nay phải đánh nhau theo kiểu du kích, phải cầu xin phương tây viện trợ đủ thứ. Đó là một bi kịch.
Ở Phương tây dân chủ, chính phủ chỉ tồn tại nhờ phiếu bầu của dân. Dù hò hét bảo vệ tự do dân chủ, họ chỉ hành động theo nguyên tắc: Ủng hộ Ukraine đến mức mà an ninh và mức sống của họ không bị ảnh hưởng khiến dân chúng bất bình. Sự ích kỷ đó thể hiện rõ nét nhất ở Berlin, khi người ta ngần ngại cả việc cung cấp các vũ khí cũ của quân đội CHDC Đức đã tồn kho 32 năm qua. Ngay cả nước tiền tuyến như Ba-Lan cũng không dám cung cấp trực tiếp máy bay MIG-29 cho Ukraine. Hungary nằm sát Ukraine nhưng chính phủ dân cử của Orban vẫn đi đêm vơi Putin. Điều đó sẽ xảy ra ở Pháp nếu Le Pen thắng Macron cuối tháng này.

THUỶ HƯƠNG

__________________