2- Phải chăng một thực thể gọi là “Nghiệp nặng” hay là không?
“Nghiệp” là một danh từ triết học Ấn Độ có trước khi Đức Thích Ca xuất hiện. Ư nghĩa cơ bản của nó là “hành động” hoặc “thói quen”.
Nhưng khi được Đức Thích Ca sử dụng để tŕnh bày giáo lư do Ngài giác ngộ dưới gốc cây Bồ đề, th́ từ ngữ này đă mang nhiều ư nghĩa khác biệt, phong phú hơn và thâm áo hơn. Hôm nay, chúng tôi chỉ hạn chế bài viết này trong hai từ ngữ “nghiệp nặng” mà chúng ta hay sử dụng một cách tùy tiện, dễ dăi!
“Nghiệp nặng” cũng là một từ ngữ hết sức hàm hồ đa nghĩa, v́ luôn lệ thuộc vào văn cảnh , hoặc tùy thuộc vào hệ thống triết học, tư tưởng mà nó phải diễn giải. Thói thường, người ta chỉ hiểu “nghiệp nặng” nghĩa là nghiệp chướng nặng nề, hoặc là: gặp phải quả báo tệ hại, xấu xa khốn khổ.
Theo quan điểm thế gian (của những người chưa tin Phật và học Phật) th́: kẻ nào nghèo nàn túng thiếu, bệnh hoạn tật ách, tai nạn cấp kỳ, gia đạo bất an, nghịch cảnh đau đớn, đời sống khó khăn, t́nh cảm bấn loạn, sinh hoạt đời thường không được ổn định v.v.. th́ bị thiên hạ gọi là “ kẻ có nghiệp chướng nặng nề” hoặc là “kẻ bị nghiệp nặng”
Phật giáo không hề nh́n nhận một cách thiển cận và thiếu sót như vậy.
3- Nhưng Phật giáo có rất nhiều loại nhận thức tùy thuộc vào nhiều nền giáo lư; tư tưởng khác biệt. Xin được tŕnh bày lần lượt như sau:
Theo quan điểm nguyên thủy, một chúng sanh được gọi là nghiệp nặng khi kẻ ấy không có điều kiện để thực hiện một nếp sống giải thoát. Mà mục tiêu của giải thoát là chứng dắc thánh quả A-la-hán (đạt tâm vô ngă), chấm dứt sự thọ nghiệp.
Vậy ta có thể kết luận rằng: ngài A-la-hán ra, tất cả chúng sanh chưa giải thoát đều là nghiệp nặng cả, v́ c̣n sinh tồn bởi nghiệp lực chứ không bằng tâm thái vô ngă (Ngay cả những bậc đắc Tu-đà-hoàn, Tư-đà-hàm, A-na-hàm cũng c̣n sống bằng nghiệp lực nói chung và chưa đạt Vô ngă).
Trên đây là giáo lư dành cho bậc xuất gia, c̣n người tại gia (những người đă được thọ Tam quy và tŕ Ngũ giới) th́ ngoài việc bố thí cúng dường và đặt bát cho chư Tăng, Ni , th́ phải nỗ lực thọ tŕ Bát quan trai để được sanh Thiên ( sanh lên cơi Trời). Vậy ai không thường xuyên thọ tŕ Bát quan trai, sẽ không được “sanh Thiên”, như vậy có thể bị gọi là nghiệp nặng.
4- C̣n quan điểm Đại thừa th́ sao?
Đại thừa Phật giáo luôn luôn đặt trọng tâm nơi việc phát khởi Vô thượng Bồ-đề-tâm để giải thoát luân hồi sanh tử cho bản thân và để cứu độ tất cả chúng sanh khác, giúp mọi chúng sanh thành Phật như ḿnh.
Vậy kẻ nào không thể liên tục phát khởi Vô-thượng Bồ-đề tâm hoặc không tạo điều kiện để ḿnh cùng mọi chúng sanh thành tựu trí giác Phật-đà, th́ kẻ ấy vẫn là n gười đa mang nhiều nghiệp chướng nặng nề.
Đó là ư nghăi tạm thời của hai chữ “nghiệp nặng” được tŕnh bày tổng quát qua giáo lư Đại thừa.
Ngoài ra, tùy theo pháp môn tu hành mà người ta có thể diễn giải từ ngữ Nghiệp nặng theo nhiều ư nghĩa khác nhau, có thể sử dụng trong những văn cảnh khác nhau.
|