3. Chức năng hàng rào máu năo
hàng rào máu năo
Hàng rào máu năo có 2 chức năng cơ bản bao gồm:
•Cung cấp chất dinh dưỡng quan trọng cho năo
•Bảo vệ chống lại độc tố, mầm bệnh có thể gây hại, nhiễm trùng năo
Chức năng khác của hàng rào năo bộ là giúp duy tŕ ổn định mức độ hormone, chất dinh dưỡng và nước trong năo.
Một số yếu tố có thể làm tổn hại hàng rào năo bộ như nhiễm trùng vi khuẩn ở bệnh viêm màng năo mô cầu. Vi khuẩn năo mô cầu có thể liên kết với thành nội mô, khiến các mối nối giảm bớt tính chặt chẽ. Do đó, hàng rào năo bộ trở nên xốp hơn, cho phép vi khuẩn và các chất độc khác xâm nhập vào mô năo, có thể dẫn đến viêm và đôi khi gây tử vong.
Chức năng của rào cản máu năo này cũng có thể suy giảm do một số điều kiện, ví dụ, trong bệnh đa xơ cứng, hàng rào năo bộ bị ảnh hưởng và cho phép các tế bào bạch cầu xâm nhập vào năo và tấn công các chức năng gửi tín hiệu của tế bào năo (tế bào thần kinh) đến một tế bào khác. Điều này sẽ gây ảnh hưởng xấu đến hệ thần kinh năo bộ.
Những nguyên nhân có thể khiến hàng rào máu năo bị tổn thương bao gồm chấn thương sọ năo, thiếu máu, áp xe, khối u, ung thư… Các tổn thương này có thể gây ra phù năo và các vấn đề nghiêm trọng khác do chất trong máu có thể thâm nhập vào vùng tổn thương.
4. Cách vượt qua hàng rào máu năo
hàng rào máu năo
Nh́n chung, hàng rào năo bộ mang lại hiệu quả trong việc ngăn chặn các chất không mong muốn đến năo. Tuy nhiên, đây đồng thời lại là một nhược điểm v́ phần lớn các phương pháp điều trị các vấn đề về năo bằng thuốc không dễ dàng vượt qua rào cản, gây trở ngại rất lớn khi điều trị các bệnh rối loạn thần kinh.
Có 2 cách để vượt qua hàng rào năo bộ bao gồm thuốc và sóng siêu âm.
Sử dụng thuốc
Cách này đánh lừa hàng rào năo bộ cho phép truyền thuốc đến, cách tiếp cận này được gọi là biện pháp “con ngựa thành Troia” (trojan horse approach). Phương pháp này có nghĩa là thuốc được hợp nhất với một phân tử có thể vượt qua hàng rào năo bộ thông qua một protein vận chuyển.
Dùng sóng siêu âm
Sóng siêu âm có thể giúp mở tạm thời hàng rào máu năo. Nghiên cứu ở một con chuột mắc bệnh Alzheimer chỉ ra rằng việc sử dụng siêu âm để mở hàng rào năo bộ có thể cải thiện nhận thức và giảm lượng mảng bám độc hại tích tụ trong năo. Sóng siêu âm kết hợp với bong bóng hiển vi (gas microbubble) giúp tạm thời mở hàng rào năo bộ một cách an toàn và không làm hỏng năo.
Siêu âm là một công cụ đầy hứa hẹn vượt qua hàng rào máu năo giúp cải thiện việc cung cấp thuốc lên năo. Phương pháp này vẫn đang được xem xét tính khả thi, độ an toàn và hiệu quả. Đây là kỹ thuật mới có thể giúp điều trị khối u năo và các rối loạn khác bao gồm bệnh Alzheimer, Parkinson và các t́nh trạng thần kinh khác.
Hàng rào máu năo được coi là “vị thần bảo hộ” cho bộ năo, nhưng trong một số trường hợp lại là “kẻ ngáng đường” trong quá tŕnh điều trị các bệnh về năo. V́ thế, bạn hăy hạn chế pḥng tránh những tác nhân gây hại, đồng thời có chế độ ăn tốt cho năo bộ và hệ thần kinh nhé!
|