Các dạng mất ngôn ngữ qua vỏ năo sau một cơn đột quỵ
Tác giả: Giang Lê
Tham vấn y khoa: TS. Dược khoa Trương Anh Thư
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Các dạng mất ngôn ngữ qua vỏ năo sau một cơn đột quỵ
Chứng mất ngôn ngữ qua vỏ năo là ǵ?
Nói chung, chứng mất ngôn ngữ qua vỏ năo là một sự suy giảm khả năng ngôn ngữ xảy ra khi một người bị chấn thương ở khu vực ngôn ngữ của năo bộ. Các dạng mất ngôn ngữ thường gặp là kết quả của các chấn thương các khu vực riêng biệt điều khiển việc tạo ra ngôn ngữ (Chứng mất ngôn ngữ Broca) và hiểu được ngôn ngữ (chứng mất ngôn ngữ Wernicke).
Ngoài ra, những khiếm khuyết ngôn ngữ hiếm gặp hơn cũng có thể xảy ra khi có chấn thương ở các sợi thần kinh mang thông tin giữa các khu vực hoặc giữa khu vực này và khu vực khác để xử lư các khía cạnh tinh vi của ngôn ngữ như cảm xúc và âm điệu.
Chứng mất ngôn ngữ qua vỏ năo là một trong số những dạng mất ngôn ngữ hiếm gặp đó. Sau đây chúng tôi miêu tả ba dạng mất ngôn ngữ qua vỏ năo khác nhau
Chứng mất ngôn ngữ vận động qua vỏ năo
Chứng rối loạn ngôn ngữ này giống hệt với chứng mất ngôn ngữ Broca, khi người bệnh không thể tạo ra lời nói tự nhiên được. Về bản chất, người mắc t́nh trạng này sẽ không thể nói được điều ḿnh muốn nói. Họ đơn giản không thể cấu thành từ ngữ. Tuy nhiên, nếu bạn yêu cầu họ lặp lại một điều ǵ đó, họ có thể làm được một cách không khó khăn ǵ. Ví dụ như một người bị chứng rối loạn ngôn ngữ này muốn diễn tả rằng cô ấy khát nước nhưng không thể nói “tôi khát nước” được. Tuy nhiên cô ấy có thể lặp lại câu “Tôi khát nước” nếu cô ấy được yêu cầu. Trong những trường hợp nhẹ, bệnh nhân có thể tạo ra lời nói một cách ngập ngừng, c̣n được gọi là cách nói như kiểu điện tín. Chứng rối loạn ngôn ngữ nào thường bị gây ra bởi một cơn đột quỵ phía trước khu vực Broca.
Chứng mất cảm giác ngôn ngữ qua vỏ năo
Bệnh nhân mắc dạng mất ngôn ngữ hiếm gặp này không thể hiểu được người khác nói ǵ nhưng có thể nói một cách lưu loát. Mặc dù họ có thể lặp lại những từ ngữ và câu văn mà họ nghe được, nhưng lại không thể hiểu nghĩa của chúng. Ví dụ như nếu bạn hỏi một bệnh nhân mắc chứng mất cảm giác ngôn ngữ qua vỏ năo “ bạn khỏe chứ ?” cô ấy có thể lặp lại một phần của câu hỏi và nói “bạn khỏe” hoặc nói “ bản khỏe chứ” để trả lời. Dạng mất ngôn ngữ này do nguyên nhân từ những chấn thương ở các vùng năo bao quanh khu vực ngôn ngữ Wernicke, một khu vực quan trọng của năo giúp cảm nhận và hiểu được ngôn ngữ.
Chứng mất ngôn ngữ hỗn hợp qua vỏ năo
Người mắc loại mất ngôn ngữ này không thể nói hoăc hiểu người khác khi họ nói nhưng họ có thể lặp lại những từ ngữ và câu văn và hát các bài hát mà họ quen thuộc. Ở dạng mất ngôn ngữ hiếm gặp này, khu vực ngôn ngữ chính (Broca và Wernicke) không bị tổn hại nhưng những khu vực xung quanh chúng, c̣n được biết đến là khu vực liên kết ngôn ngữ bị tổn thương. Điều này khiến cho khu vực Broca và Wernicke hoàn toàn bị cô lập với hệ thống ngôn ngữ c̣n lại, do đó ngăn chặn việc sản xuất lời nói tự nhiên và khả năng hiểu ngôn ngữ nói và viết. Nguyên nhân thường thấy nhất của chứng mất ngôn ngữ hỗn hợp qua vỏ năo là một cơn đột quỵ ở khu vưc liên kết ngôn ngữ do bị hẹp động mạch cảnh nặng
|