Đây là làng Phúc Am, huyện Thường Tín, Hà Nội. Làng này nổi tiếng là thủ phủ sản xuất vàng mă. Có lẽ chính v́ vậy mà nhiều người ví von rằng ngôi làng này kiếm sống nhờ cơi âm.
Làng nghề vàng mă Phúc Am hoạt động và sản xuất quanh năm, nhưng tất bật nhất vào hai dịp chính đó là Rằm tháng 7 và dịp Tết Nguyên đán. Không giống nhiều địa phương làm hàng mă nổi tiếng khác như làng Song Hồ (Thuận Thành, Bắc Ninh), làng Văn Hội (Văn B́nh, Thường Tín, Hà Nội) chuyên sản xuất tiền vàng, quần áo và đồ trang sức th́ làng Phúc Am lại tập trung vào các sản phẩm như h́nh nộm ngựa, voi, thuyền rồng,nhà, xe... chủ yếu phục vụ cho những khách hàng đi đền, phủ, miếu...
Nằm cách nội đô khoảng 20 km về phía nam, từ lâu làng Phúc Am đă là một trong những nơi sản xuất vàng mă lớn nhất tại miền Bắc.
Nghề làm vàng mă và h́nh nộm "bén duyên" với dân làng Phúc Am, theo những người dân làm nghề trong làng những năm gần đây, kỹ thuật làm vàng mă tại đây ngày càng phát triển. Người làm nghề không c̣n phải vẽ và cắt bằng tay các h́nh từ những tờ giấy xanh, đỏ, tím mà chỉ cần lấy mẫu có sẵn, mang đi in nên tiết kiệm được rất nhiều thời gian.
Mỗi năm vào dịp cận Tết và Rằm tháng 7 Âm lịch cả làng đều nhộn nhịp với hoạt động sản xuất vàng mă.
Không khó để bắt gặp những sản phẩm chuyên phục vụ cho " người cơi âm" trên các con đường trong làng.
Hiện nay cả làng đang "vào vụ" sản xuất hàng phục vụ Rằm tháng 7 Âm lịch. Theo ghi nhận của PV vào ngày 10-8, ngay từ đường vào làng, các h́nh nộm vàng mă như, ngựa, voi, xe... được xếp đầy. Năm nay giá cả của các mặt hàng cũng không biến động nhiều. Một mô h́nh nộm tướng lĩnh nếu mua số lượng lớn có giá giao động từ khoảng 200.000 – 300.000 đồng/h́nh nộm. Trong khi mô h́nh ngựa, voi cao 2 mét được bán với giá trên 200.000 đồng/con, loại to đẹp nhất giá 500.000 đồng/con. Tuy nhiên nếu trừ đi các chi phí mua nguyên liệu (và nếu cả thuê nhân công) th́ tiền lăi trên các sản phẩm chỉ c̣n vài chục ngàn đồng.
Điểm đặc biệt trong sản phẩm vàng mă tại làng Phúc Am là nơi đây chuyên sản xuất h́nh nộm thú (ngựa, voi…), thuyền rồng,nhà, xe... chuyên phục vụ cho những khách hàng đi đền, phủ, miếu...
Nếu như trước đây cả làng có 10 hộ sản xuất chính c̣n lại các gia đ́nh thường nhận đồ về làm thuê th́ 1,2 năm trở lại đây phần lớn các hộ tại làng đều trở thành những cơ sở sản xuất. Tùy thuộc vào số người làm trực tiếp mỗi hộ trong làng có thể nhận các đơn hàng từ vài trăm đến hàng triệu đồng, thậm chí có những đơn hàng lên đến cả trăm triệu.
Hiện đă gần Rằm tháng Bảy Âm lịch, làng Phúc Am càng bị "tràn ngập" trong vàng mă. Trong ảnh là những h́nh nộm đang làm dở tại một hộ sản xuất trong làng.
Cũng cần phải nói rằng việc đốt vàng mă vốn là hoạt động tín ngưỡng đă tồn tại rất lâu của người dân Việt Nam. Gần đây khi mức sống đi lên, cộng với tâm lư "trần sao âm vậy" khiến các gia đ́nh càng mua thêm nhiều vàng mă khiến các làng nghề như Phúc Am thêm phát triển. Mặc dù gần đây Giáo hội Phật giáo Việt Nam đă có công văn đề nghị các Phật tử không đốt vàng, mă tại các chùa, bởi đây là điều không có trong kinh sách nhà Phật. Tuy nhiên vào các dịp lễ Tết, các ḷ đốt vàng mă vẫn đỏ lửa cho thấy t́nh trạng này không thể cải thiện trong ngày một ngày hai được.
Để làm ra một h́nh nộm phải trải qua rất nhiều công đoạn mà công việc đầu tiên là tạo dáng từ khuôn tre. Nhiều hộ trong làng đă phải đi mua tre từ cả tháng trước.
Sau đó người thợ mới dán giấy bồi, trang trí...
Những sản phẩm hoàn thiện sẽ được phơi khô rồi chờ khách đặt đến lấy..
Công việc đ̣i hỏi sự tỷ mỷ nên không phải ai cũng làm được. Mức thu nhập từ 50.000đ/ngày (với người mới học việc) đến 100.000đ với những ai đă lành nghề không quá cao song so với nông nghiệp th́ cũng là một kế sinh nhai "dễ chịu"...
Chính v́ thế mà công việc này dù chỉ có tính thời vụ những đang thu hút khá nhiều nhân lực của làng tham gia.
Mức giá của h́nh nộm dao động từ 200.000đ đến 500.000đ tùy vào kích cỡ, độ phức tạp cầu kỳ...
Nắm bắt nhu cầu thị trường và tâm lư "trần sao âm vậy" của khách mua, ngoài các sản phẩm "truyền thống" giờ đây làng Phúc Am c̣n làm ra cả mô h́nh xe hơi, nhà lầu...
Càng vào dịp gần Tết và Rằm tháng 7 Âm lịch khách đến mua hàng ỏ làng Phúc Am càng đông. Một đơn hàng có thể từ vài trăm ngàn đến hàng chục thậm chí cả trăm triệu đồng....
Dẫu rằng việc đốt vàng mă tràn lan đă bị lên án nhiều tuy nhiên vào các dịp lễ Tết, các ḷ đốt vàng mă vẫn đỏ lửa cho thấy t́nh trạng này không thể cải thiện trong ngày một ngày hai được. Thanh Anh
VietBF Sưu Tầm