florida80

Những thay đổi của mắt do tiểu đường



Ở Mỹ, nơi không có chiến tranh và ít các bệnh nhiễm trùng mắt nguy hiểm, tiểu đường là nguyên nhân gây mù lòa nhiều nhất.

Có thể nói, mắt là cửa sổ qua đó các bác sĩ đọc được tình trạng nặng nhẹ của bệnh tiểu đường, xem căn bệnh cũng đã tàn phá các cơ quan khác hay chưa. Mắt còn tốt, chưa bị tiểu đường tàn phá, nhiều phần các cơ quan khác như thận, hệ thần kinh, mạch máu, ... cũng còn tốt. Nếu mắt đã có vấn đề do tiểu đường, các cơ quan khác hay bị tiểu đường làm hư hoại, chắc cũng đã có vấn đề.

Mắt là một cơ quan tinh vi, gồm nhiều bộ phận. Trong các bộ phận của mắt, võng mạc (retina) là bộ phận tiểu đường thích phá hoại nhất. Bệnh võng mạc gây do tiểu đường được gọi “diabetic retinopathy”.

Khi các mạch máu nhỏ ở võng mạc hư hoại vì tiểu đường, chúng hoặc bị tắc (closure), hoặc xì nước và máu ra ngoài (leakage), chẳng khác một ống nước bị hỏng, một là tắc, không còn dẫn được nước, hai là lủng, nước từ trong lòng ống xì ra ngoài.

Mọi cơ quan đều cần các mạch máu đưa máu đến nuôi, kể cả võng mạc. Khi các mạch máu đưa máu đến võng mạc bị tắc, võng mạc thiếu máu nuôi, và có những chỗ chết đi do thiếu máu nhiều quá. Chính hiện tượng thiếu máu nuôi đưa đến sự mọc thêm bất thường, lung tung, vô tổ chức của nhiều mạch máu trong mắt, với nỗ lực cố đưa thêm máu đến nuôi mắt. Tỉ như trong một quốc gia nghèo đói quá, chính phủ không nuôi được dân, tất nhiên dân phải tự lo liệu lấy. Sự xuất hiện bất thường của những mạch máu mọc lung tung này có thể đưa đến tróc võng mạc, ngoài ra, còn có thể gây tăng áp suất trong mắt (glaucoma), chảy máu cấp tính trong mắt (acute hemorrhage), và đưa đến mù lòa.

Ngược lại, khi nước và máu thoát ra khỏi lòng các mạch máu (ở các mạch máu hư hoại có thành bị lủng), chúng khiến võng mạc dày lên.

Võng mạc, bị chết vì thiếu máu nuôi, hoặc dày lên vì ngập những nước và máu, xì ra từ các mạch máu bị hư, đều khiến thị giác ta suy kém, nặng quá sẽ sinh lòa. Đằng nào cũng khổ.

Hai yếu tố quan trọng nhất khiến tiểu đường gây bệnh võng mạc là độ đường trong máu và thời gian ta mang bệnh tiểu đường. Đa số (60-75%) người bị tiểu đường loại 1 (loại tiểu đường xuất hiện sớm trước tuổi 40) sẽ hư hỏng võng mạc trong vòng 20 năm. Biến chứng hư hoại võng mạc do tiểu đường loại 2 thường xảy ra khoảng 5-7 năm kể từ khi tiểu đường bắt đầu xuất hiện. (Điểm đáng lưu ý là tiểu đường loại 2, ở người sau 40 tuổi, hay xuất hiện âm thầm, có khi nhiều năm sau mới khám phá ra, mà thực ra tiểu đường ở cùng ta đã nhiều năm trước).

Cả hai loại tiểu đường 1 và 2 đểu có thể khiến các mạch máu ở võng mạc mọc thêm lộn xộn, vô tổ chức (proliferative retinopathy). Việc này có thể đưa đến tình trạng chảy máu trong mắt (vitreous hemorrhage) và tróc võng mạc (tractional retinal detachment: võng mạc bị tróc ra khỏi mặt giữ phía sau). Bạn cũng đoán được, võng mạc khi tróc ra khỏi vị trí của nó, thị giác ta khó mà còn. Một trong những triệu chứng của bệnh tróc võng mạc là ta thấy nhiều đom đóm bay trước mắt.

Trên võng mạc có một vùng quan trọng gọi là “macula”, ghi nhận và giúp ta nhìn thấy những hình ảnh tươi đẹp của cuộc đời bên ngoài. Tiểu đường 2 phá hoại vùng này (diabetic maculopathy), nên cũng khiến thị giác của ta suy giảm rất nhiều. Khi vùng macula sưng lên do tiểu đường, ta sẽ thấy hình ảnh chung quanh không được rõ ràng, và những đường thẳng trông méo mó.