florida80

BỆNH TÂM THẦN

KINH HOẢNG (Panic disorder)



Bác sĩ Nguyễn Văn Đức

8748 E. Valley Blvd., Ste H

Rosemead, CA 91770

Tel: (626) 288-3306



Trong loạt bài về những bệnh tinh thần, kỳ này, chúng ta tìm hiểu bệnh tâm thần kinh hoảng.



Bệnh tâm thần kinh hoảng (panic disorder) là bệnh tâm thần gây những cơn sợ hãi, kinh hoảng rất đặc biệt. Bệnh xảy ra thường lắm, nhiều không kém bệnh suyễn. Dựa theo những trường hợp bệnh được báo cáo, người ta cho rằng cứ trong 100 người, có 1 đến 3 người mang bệnh này (1-3%). Trên thực tế, có lẽ con số này còn cao hơn, vì có nhiều trường hợp bệnh bác sĩ định lầm thành bệnh khác (tưởng rằng bị bệnh suyễn, bệnh tim, ...). Bệnh hay bắt đầu trong khoảng tuổi 18 đến 45.

Bệnh kinh hoảng gây những ảnh hưởng tai hại trên đời sống của người bệnh ngang ngửa với bệnh trầm cảm (major depression): cuộc sống mất vui, khả năng làm việc suy giảm, gia đình xáo trộn. Theo một báo cáo, số ngày nghỉ việc của người bệnh kinh hoảng cao hơn số ngày nghỉ việc của người bệnh tiểu đường, bệnh tim, bệnh thận.



Triệu chứng



Bệnh gây những cơn kinh hoảng rất đột ngột (panic attack). Trong những cơn kinh hoảng, người bệnh cảm thấy khó chịu, sợ hãi, căng thẳng tinh thần dữ dội, đồng thời có những triệu chứng thể chất đi kèm. Những cơn kinh hoảng thỉnh thoảng mới xảy ra, hoặc có thể đến viếng người bệnh vài lần mỗi ngày. Thường chúng kéo dài vài phút đến một tiếng, nhưng thỉnh thoảng, cũng có nhiều trường hợp chúng kéo dài đến vài giờ đồng hồ.

Trong một cơn kinh hoảng như vậy (có khi nhẹ, có khi nặng), người bệnh thường có ít nhất 4 trong các triệu chứng sau đây, xảy ra một cách đột ngột, và nhanh chóng tăng cường độ trong vòng 10 phút:

- Hồi hộp, thấy tim đập mạnh hay nhanh.

- Toát mồ hôi.

- Run rẩy tay chân.

- Cảm giác ngộp thở.

- Cảm giác bị nghẹn (choking).

- Đau ngực hay thấy khó chịu trong ngực.

- Buồn nôn hay thấy khó chịu trong bụng, đau vùng bụng trên.

- Thấy chóng mặt, không vững, choáng váng hoặc xỉu.

- Cảm thấy không thực (feelings of unreality) hoặc có giảm giác thoát xác, mình tự thoát ra khỏi mình (being detached from oneself).

- Sợ không còn kiểm soát được chính mình hay muốn phát điên lên.

- Sợ chết.

- Bị tê (mất cảm giác hay có cảm giác như kiến bò).

- Ớn lạnh (chills) hay ngược lại, thấy nóng phừng (hot flushes).

Điều đáng sợ là người bệnh cảm thấy được cơn kinh hoảng sắp xảy ra mà vẫn không tự trấn tĩnh được. Các triệu chứng hoàn toàn vượt ra ngoài sức kiểm soát của người bệnh.

Triệu chứng xảy ra trong cơn kinh hoảng giống triệu chứng của nhiều bệnh thể chất như bệnh tim mạch, bệnh phổi, bệnh thần kinh, bệnh các tuyến nội tiết, ... Điều này lại càng làm người bệnh thêm căng thẳng trong cơn kinh hoảng, vì sợ mình đang bị một bệnh thể chất quan trọng, nhiều vị đi khám bác sĩ hoài hoặc thường xuyên chạy vào phòng cấp cứu. Và chẳng trách bác sĩ có thể định lầm là người bệnh bị heart attack (chết cơ tim cấp tính), lên cơn suyễn, ... Không ít người bệnh đã đi khám vô số bác sĩ, vào ra phòng cấp cứu, và sau nhiều năm, bệnh mới được tìm ra.

Cơn kinh hoảng có khi như từ trên trời rơi xuống, tấn công người bệnh bất ngờ, không báo trước, cũng không do một nguyên nhân chi rõ rệt. Ngược lại, có những cơn kinh hoảng xảy ra trong một hoàn cảnh, hay với một ý nghĩ đặc biệt nào đó. Có người cứ lái xe trên đường lại lên cơn kinh hoảng, đến nỗi sợ không còn dám lái xe đi đâu. Thét rồi, người bệnh cố tránh ngay cả ý nghĩ ra khỏi nhà, vì nhà đã trở thành một tổ ấm an toàn, rời khỏi nó lỡ cơn kinh hoảng đến bất thình lình thì biết làm sao.

Có những cơn kinh hoảng tai ngược hơn, thích đánh thức người ta dậy lúc đang ngủ, để bắt làm bạn với nó một lúc. Chúng cũng dữ dội không kém, khiến người bệnh cứ nghĩ đến việc đi ngủ đâm sợ, hoặc nặng hơn nữa, lên cơn kinh hoảng ngay lúc vào giường, khi nghĩ đến việc mình sắp thiếp ngủ, sắp phải đương đầu với cái cảm giác khủng khiếp mình đã từng bị. Có người nặng đến độ đâm bi quan và thất chí, đi tìm một chỗ yên tĩnh hơn bên kia thế giới, nơi không có bóng dáng của chứng bệnh kinh hoảng.

Nguyên nhân đích thực nào gây ra chứng bệnh lạ lùng này, y học chưa khám phá ra. Nhiều giả thuyết cho rằng bệnh xảy ra do sự làm việc lung tung, lộn xộn của một số vùng đặc biệt trong óc ta, hoặc do sự hoạt động bất thường của các chất dẫn truyền thần kinh (neurotransmitters) trong óc.