(Bài viết trong vùng trách nhiệm của Tiểu Đoàn 3, Lữ Đoàn 147 TQLC)
Tiếng nổ của lựu đạn tạo ra những đóm lửa bập bùng trong đêm tối. Trên bờ thành các toán TQLC tiến dần đến cổng chánh Tây c̣n gọi là cửa Hữu. Ṿng vây từ từ khép lại. Tổ biệt kích của đại đội giải giao toán tù binh cuối cùng về tiểu đoàn đă trở lại vị trí lúc màn đêm phủ kín. Kể từ giờ phút này mọi sự di chuyển giữa Đại đội và tiểu đoàn bị hạn chế, chỉ trừ trường hợp khẩn cấp đặc biệt.
Trong thời Pháp, thành cổ Đinh Công Tráng là nơi đặt các cơ sở Quân sự, và sau đó chính phủ Việt Nam Cộng Ḥa vẫn tiếp tục duy tŕ. Tiểu Khu Quảng Trị chiếm đóng toàn bộ thành cổ Đinh Công Tráng, có những công tŕnh xây cất như dinh quan Tuần Vũ, dinh quan Án Sát, dinh quan Lănh Binh,… có lao xá kiên cố nằm gần khu vực cửa Hậu. Khi CSBV tràn qua sông Bến Hải, tiểu khu đă làm thêm những hầm trú ẩn, vị trí chiến đấu nhưng bất ngờ Quảng Trị bỏ ngỏ. Quân đội CSBV trú đóng trong thành cổ cho thiết lập những căn hầm chữ A sâu dưới đất thật vững chắc để trú ẩn tránh bom oanh tạc, tránh pháo kích, vừa làm chỗ ăn hoặc ngủ, vừa là công sự chiến đấu với ngỏ ra vào trổ hai hướng đối nghịch nhau.
Khi Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa tiến về Quảng Trị, pháo đài B.52 rải thảm thật xa phía trước, trong mục tiêu đó có thành cổ và Thị xă Quảng Trị. Từ lúc các đơn vị tiến sát Thành phố th́ chỉ c̣n sự yểm trợ của các phi cơ phản lực, F.4C Phantom của Hoa kỳ từ hạm đội, hoặc A.37 của Không Quân Việt Nam từ Đà Nẵng. Trong cuộc chiến mới thấy thương cho các phi vụ A37 của Không Quân Việt Nam. Họ không được trang bị để chống hỏa tiễn tầm nhiệt SA.7 (cùng một số vũ khí mới do Liên Xô trang bị cho Quân đội CS Bắc Việt). Các phi tuần phản lực cơ chiến đấu Hoa Kỳ khi nhào xuống mục tiêu do TQLC điều chỉnh, họ đều phóng ra một số trái sáng như để thu hút hỏa tiễn tầm nhiệt, v́ thế họ chỉ thả một lần hai quả bom, rồi tiếp tục theo hướng điều chỉnh mới nếu có, v́ thế sự yểm trợ của họ đạt kết quả sát hại cao.
Thông thường địch bắn hỏa tiễn SA7 vào đợt oanh kích thứ nh́, v́ họ đă biết rơ hướng phi cơ lao xuống giội bom rồi vút thẳng lên cao thật nhanh. Đợt đầu bất ngờ nên địch không chuẩn bị kịp thời. Biết rơ thế nên những phi vụ của Không Quân VN đến yểm trợ đă trút hết bom một lần vào thành cổ rồi rời vùng ngay. Thảo c̣n nhớ một lần A.37 đánh bom, hai trái lọt vào tuyến đại đội, một trái nổ tung, hai binh sĩ Trung Đội 21 thiệt mạng, may mắn trái thứ hai bị lép, tạo sự âu lo cho đại đội v́ biết đâu đạn pháo 130 rớt trúng vào nó. Nghĩ th́ như thế, đạn pháo như mưa rơi dai dẳng mỗi ngày, nhưng quá cận kề cái chết nên rồi quên đi, không c̣n ai màng tới nó nữa.
Thành Cổ hứng chịu bom đạn, những công tŕnh xây dựng đổ nát đă trở thành những vị trí chiến đấu, bom của không quân, đạn pháo từ hạm đội, và các pháo đội Thủy Quân Lục Chiến bắn tập trung, nổ tung đất bao phủ các công sự nên rất khó khăn cho việc lục soát dứt điểm. Bóng đêm và khoảng cách sát cận, nên những người lính TQLC đă kêu gọi cán binh CSBV ra hàng trước khi tung những quả lựu đạn M.67.
Cơn mưa ảnh hưởng của cơn băo làm mặt đất bên trong cổ thành thêm lầy lội, những hố bom lấp xấp nước. Người lính TQLC có khi phải nằm bất động, dán sát người xuống mặt đất, im lặng để lắng nghe tiếng th́ thào hoặc bàn tính đường tháo chạy của địch quân. V́ sự an toàn cho bản thân ḿnh nên kể từ chập tối, anh em không c̣n kêu gọi địch quân ra hàng nữa, v́ sự phát âm sẽ giúp địch nhận rơ vị trí và ném bê ta sát hại để tẩu thoát.
Thảo cùng hai hiệu thính viên Đẹp, Lượm và Y tá Thâu, chiếm cứ cửa Tiền. Vị trí này Trung Đội 22 bắn vài quả quả M.79 nổ phía trước và trên đầu cửa, hai cán binh CS hoảng sợ ra đầu hàng, đây là nơi trú ẩn tránh bom và pháo hơn là một vị trí chiến đấu. Cửa trổ ra đường Lê Văn Duyệt đă bị đóng, gạch phủ kín. Mặt trong thành cổ có hai hàng bao cao cát che phía trước rất an toàn. Hạ sĩ Đẹp và Lượm điều chỉnh âm thanh của máy PRC-25 thật thấp, Binh I Thâu th́ sẵn sàng túi y tá, nhất là thuốc ATS (Anti Tetanus Serum) ngừa phong đ̣n gánh, lúc nào cũng chiếm gần phân nửa. Cứ mỗi lần ai bị thương, trước tiên là chích ngay một ống ATS, sau đó tùy theo bệnh trạng, nếu quá nặng đâm vào thịt một morphine tube bằng hai lóng ngón tay út, rồi bóp mạnh cho morphine vào dưới da, nó giảm cơn đau cho thương binh và ngừa cơn sốc có thể gây tử thương. Tầm nh́n trong bóng đêm tuy hạn chế về độ xa nhưng vẫn thấy gần nhờ ánh sao lấp lánh trên bầu trời.
Ầm !
Ánh lửa lóe lên cùng tiếng nổ chát chúa trước mặt, cát sỏi theo khoảng trống bay vào hầm mù mịt, Bên ngoài có tiếng vật lộn, và tiếng nói của Binh I Huỳnh Văn Tư . Máu rươm rướm chảy bên g̣ má bên phải của y tá Thâu. Trong hoàn cảnh hiện tại, Thảo vôi vă thoa cồn sát trùng, bịt vào ngay miếng compress rồi dán băng keo vải lên, sau đó chích ATS vào mông của Thâu, Thảo học lóm từ Uyên, người yêu ngày trước làm cán sự điều dưỡng, dùng hai đầu ngón tay rờ t́m đầu khớp xương hông ngay thắt lưng rồi lần xuống một khoảng cách ngắn, nằm bên trái hoặc bên phải của vùng mông, vùng này nhiều thịt, it có gân máu. Sau khi chọn đúng vị trí, xoa cồn sát trùng, phóng mũi kim vào, kéo nhẹ ống chích (syringe) xem có máu theo ra không, nếu không th́ bơm hết thuốc vào. Thảo tự mỉm cười v́ sự ṭ ṃ để học đôi khi trở thành hữu ích.
Binh I Tư bước vào báo cáo :
- Ông thầy, bắt được 3 thằng Việt Cộng, có một thằng bị thương.
Thảo bước theo Tư vừa hỏi :
- Họ đâu rồi ?
- Ông thầy tụi em đă trói tay chúng nó và thằng Ẩn đang canh giữ bên ngoài.
Ba anh bộ đội đều ở trần và cùng mang quân xà lỏn màu đen giống nhau, người bê bết bùn. Dưới ánh sao lờ mờ, vẫn lộ rơ cốt cách phương phi của người có da có thịt, h́nh vóc của họ khác hẳn với những cán binh CSBV mà Đại Đội Thảo đă bắt được kể từ khởi đầu cuộc chiến, tuy thân thể họ dính bùn nhưng nhiều nơi màu da trăng trắng tạo nên cái nét tương phản. Cái trực giác khi nh́n họ, Thảo liên tưởng họ không phải là bộ đội chính quy thuần túy, mà là cấp chỉ huy đầu sỏ của đơn vị quyết tử giữ thành cổ. Thảo chú ư đến người bị thương dưới xương sườn bên tay trái, vết thương là một lỗ sâu đen ri rỉ máu. Binh I Thâu khi nghe nói có người bị thương đă tṛng lên cổ túi cứu thương và bước theo phía sau. Anh lập tức làm ngay nhiệm vụ với thương binh CSBV như đang phục vụ cho các bạn đồng đội của ḿnh.
Anh sát trùng vết thương, đặt lên đó miếng vải mà một bên có thoa sẵn chất thuốc giống như vaseline, rồi dùng băng cá nhân quấn ṿng quanh phủ kín vết thương, sau đó anh tiêm thuốc chống phong đ̣n gánh, chích thuốc giảm đau. Xong xuôi anh cũng tṛng vào cổ người cán binh CS một phiếu tản thương ghi rơ những việc làm cấp thời như tên thuốc cùng liều lượng đă dùng. Thâu làm rất thành thạo dưới ánh sáng lập ḷe của tinh tú. Nh́n mắt của ba cán binh CSBV, phản chiếu ánh sao lấp lánh, Thảo nhận thấy sự thù hận vẫn c̣n hằn sâu trong họ. Dù biết rằng vài phút trước đây, với sự thành thạo mọi ngả ngách trong thành cổ, họ đă quan sát và biết được Ban Chỉ Huy Đại Đội (có hai máy truyền tin PRC 25) ở đây, họ ngụy trang bằng cách cởi bỏ Quân phục, ḅ dưới đất śnh, tiến sát và ném beta sát hại toán của Thảo để rồi leo ra ngoài bờ thành tẩu thoát, v́ giờ phút này Tiểu Đoàn 7 TQLC cũng chưa kiểm soát được làng Hạnh Hoa bên kia đường Lê văn Duyệt. Bắt được người cố giết hại ḿnh, nhưng Thảo và anh em Đại đội đối xử rất tốt với họ, anh em đă mời họ hút thuốc nhưng họ từ chối.
Dân gian có câu “Miếng trầu là đầu câu chuyện,” c̣n trong Quân đội chắc phải là “Điếu thuốc là bước t́nh thân.” Trong cuộc chiến, nếu bắt được một người tù binh th́ người này sẽ vui vẻ hút điếu thuốc khi được mời, nhưng nếu có từ hai tù binh trở lên, họ luôn luôn sẵn một giọng điệu rập khuôn như nhau :
- Tớ không dùng sản phẩm của đế quốc Mỹ và tay sai.
Thảo vẫn cố gắng hỏi vài lời thân thiện, nhưng họ không trả lời, Ta và địch, người chiến sĩ Miền Nam và bộ đội chính quy Miền Bắc, khác biệt về ư thức hệ và t́nh cảm con người giữa hai bờ chiến tuyến.
Sau Hiệp Định Genève, vĩ tuyến 17 chia đôi đất nước, phía Bắc vĩ tuyến theo Chủ nghĩa Xă hội, được sự yểm trợ của Liên Xô và các nước trong khối Cộng sản, c̣n phía Nam vĩ tuyến là Việt Nam Cộng Ḥa được sự yểm trợ của Hoa Kỳ và các nước Đồng Minh.
Trong những năm đầu của Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm, kinh tế Miền Nam phát triển, gạo được xuất cảng ra nước ngoài, đời sống an lành và sung túc bỗng nhiên cuộc binh biến do CS phát động dưới danh xưng Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam và phong trào Đồng Khởi vào năm 1960 tại một vài nơi ở Bến Tre. Những đoàn xe Molotova ngày đêm chuyên chở bộ đội Cộng Sản Bắc Việt, vũ khí từ Thanh Hóa theo đường trên đất Lào vào lănh thổ Cam Bốt, lập căn cứ hậu cần, từ đó xâm nhập dưới danh xưng Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam để khủng bố, pháo kích bừa băi vào thành thị, và trường học giết hại đồng bào cùng trẻ em vô tội. Trước nguy cơ đó, hàng hàng lớp lớp thanh niên lên đường nhập ngũ bảo vệ Miền Nam tự do. Năm 1968, sau khi giải tỏa xong thủ đô Sài G̣n, Tiểu Đoàn 3 cùng Tiểu Đoàn 2 Trâu Điên về Cần Thơ hành quân, tảo thanh địch. Sau vài cuộc hành quân, Tiểu Đoàn 2 tăng phái cho Lực Lượng Sông Ng̣i của Hoa Kỳ, Tiểu Đoàn 4 TQLC đến thay thế. Hai đơn vị hành quân ở Cầu Kè, Kế Sách cũng như bảo vệ Cái Răng, bẻ găy các cuộc tấn công của Tiểu Đoàn Tây Đô phối hợp các đơn vị chủ lực miền mà địch dự tính tổng công kích đợt 2. Sau cuộc hành quân b́nh định vùng rạch Ông Vựa, Miễu Ông, mở rộng ṿng đai an ninh cho phi trường Trà Nóc và B́nh Thủy, Tiểu Đoàn 3 rời Cần Thơ về Vĩnh Long, hành quân vùng quận Càn Long rồi sau đó biệt phái cho Lực Lượng Sông Ng̣i Hoa Kỳ, từng toán một lên những chiếc ATC (Amored Troop Carrier) có trọng tải mỗi chiếc 40 Quân nhân, chở về đóng quân tại xă An Hóa thuộc tỉnh Bến Tre. Từ đây tuần tự hai đại đội dưới quyền điều động của Đại Úy Lê Bá B́nh, Tiểu đoàn phó, được lực lượng sông ng̣i yểm trợ tác xạ, ủi băi, đổ quân, từ đó t́m địch theo các mục tiêu đă dự tính.
Đại Đội 1 được đổ bộ vào phía Tây Nam quận Mỏ Cày, người dân bảo rằng sở dĩ có tên nầy v́ mấy nhánh sông uốn lượn giống như cái lưỡi cày của nhà nông, Trung Đội Thảo tiên phong tiến vào căn nhà lồng có tên Chợ Thơm. Cảnh vắng lặng, không một bóng người. Trước mặt chợ có tấm bảng đen, những nét chữ viết hấp tấp bằng phấn, nhưng vẫn có thể đọc được : “Anh em binh sĩ hăy quay súng bắn vào đầu các tên chỉ huy ác ôn rồi trở về với Mặt Trận.”
Đă được huấn luyện ở Quân trường, nên mọi người cẩn thận ḍ dẫm từng bước, tiểu đội của Hạ Sĩ I Vơ Văn Phước bám theo mỗi gốc dừa có vẽ cờ Giải phóng tiến về cḥm nhà bên phải, Tiểu đội đại liên của Hạ Sĩ I Kư từng bước quan sát những điểm khả nghi, Hạ Sĩ Minh xạ thủ M.60 ngón tay trên c̣ súng, Binh I Lập phụ xạ thủ đeo lủng lẳng thùng đạn bám theo. Tiểu đội của Trung Sĩ Nguyễn Văn Xảo tiến vào cḥm nhà bên trái, Trung Sĩ Hạ Chí Trang, Trung đội phó, giữ đoạn hậu. Sau khi lục soát các căn nhà bỏ trống, và bố trí xong xuôi, Thảo ghé mắt vào một một lớp học có tấm bảng đen và những hàng chữ của một bài toán cộng. Một cuốn tập c̣n nằm trên bàn học, Binh I Lê ngọc Tuyết, Hiệu thính viên tính hay ṭ ṃ, nhưng Thảo khuyên nên dùng một cành tre dài đẩy cuốn tập đề pḥng ḿn bẫy.
Khi cuốn tập rơi xuống chạm vào mặt đất.
Ầm !
Tiếng nổ lớn trong không gian tĩnh mịch, phản ứng tự nhiên mọi người bám vào các vị trí tương đối có thể chiến đấu. Sự yên lặng trở lại. Trung Sĩ Trang đă dùng báng súng đẩy ngă tấm bảng trước chợ, nó kích động quả ḿn bẫy phát nổ, may mắn mọi người an toàn.
Trong cuốn tập của Giáo viên dạy Toán đố với những ḍng chữ nắn nót :
- Du kích Tân Quới giết chết 5 tên lính bảo an, dân quân Thới Ḥa bắn chết 2 tên lính Sư đoàn, vậy Quân dân ta đă giết được bao nhiêu tên lính Ngụy ?!
Rồi một bài toán khác :
- Một toán 15 tên lính Bảo An định vào xóm hà hiếp Nhân dân, quân dân Thanh Nam giật ḿn giết chết 6 tên, vậy bao nhiêu tên c̣n sống bỏ chạy ?!
Vùng đất mà người Cộng sản gọi là đă được giải phóng, trẻ thơ bị gieo vào đầu tư tưởng giết những người không cùng chí hướng, bằng đủ mọi cách tuyên truyền trong việc giáo dục, ngay cả bài toán cộng, toán trừ căn bản.
Trái lại trong vùng Quốc Gia, bài học thường dùng h́nh ảnh thật hiền lành :
- Mẹ em đi chợ mua cam hết 5 đồng, mua bánh tai heo 2 đồng, vậy mẹ em đă mua tổng cộng hết bao nhiêu đồng ?!
Hoặc :
- Mẹ em đem theo 20 đồng đi chợ mua thức ăn, Sau khi đă trả cho các gian hàng 15 đồng, vậy mẹ em c̣n lại bao nhiêu đồng ?!
Người mẹ luôn luôn là biểu tượng của sự ngọt ngào, tŕu mến, V́ thế đây cũng chính là một trong những sự khác biệt đó t́nh thương và sắt máu.
***
Những tràng AK từ hướng Tây cày trên mặt đất. nơi đó là cổng thành ra đường Phan Đ́nh Phùng song song với ḍng sông Thạch Hăn. Một số địch đă tháo chạy, tiếng huyên náo vọng lại từ bờ sông ḥa lẫn tiếng nổ do các Tiểu Đoàn Pháo Binh TQLC bắn T.O.T (có lẽ Thiếu Tá Đệ Đức đă yêu cầu). Các Trung đội trưởng cùng anh em tập trung triệt hạ những ổ chống cự, mọi người thèm được chợp mắt đôi phút, nhưng tiếng nổ bập bùng như reo vui lấn áp mệt nhọc của thân xác.
- Ông thầy !
Hạ Sĩ Đẹp cất tiếng gọi, Thảo cùng y tá Thâu hướng theo ánh mắt của anh, người thương binh CSBV đă dùng hai bàn tay bị trói đẩy băng vải trụt xuống dưới bụng. Ba anh tù binh này được Thảo ưu ái cho đem vào nơi trú ẩn, hai người bị trói ngoặt tay ra phía sau lưng, hai chân cũng bị cột nhưng có một khoảng cách để cử động, riêng anh thương binh được trói hai tay về phía trước tránh ảnh hưởng đến vết thương gây thêm đau nhức. Tuy biết rằng nếu đưa anh thương binh CSBV này về Tiểu đoàn ngay bây giờ sẽ có bác sĩ săn sóc và thuốc men đầy đủ hơn, nhưng biết bao phiền toái và hiểm nguy cho binh sĩ. Chướng ngại vật giăng mắc trên lối đi đêm cùng đạn pháo không dứt đang bao trùm khu vực làng Trí Bưu.
Thâu chụp ngay túi cứu thương và ngồi xuống quân lại băng mới cho người tù binh. Thâu không cần biết tại sao người thương binh này hành động như thế, bổn phận và trách nhiệm của một người Y tá chiến trường, anh phải cố gắng làm sao duy tŕ được mạng sống cho dù đó là địch quân đă sát hại đồng đội ḿnh, nhưng nay họ không c̣n vũ khí để bắn giết.
Đạn pháo 130 ly bay xẹt ngang đầu các toán TQLC trong thành cổ rồi nổ dồn dập bên ngoài, đây là những hỏa tập tiên liệu, của quân trú pḥng bắn quấy rối liên tục trong đêm, và tất nhiên pháo binh CSBV nghĩ rằng đơn vị của họ vẫn c̣n đang kiểm soát khu vực này. Từ khi đơn vị TQLC vào được bờ thành, các Tiểu Đoàn Pháo Binh TQLC đă chuyển xạ về hướng Tây, dọc theo bờ sông Thạch Hăn. Đây cũng là điều thuận lợi cho đại đội Thảo, t́m và tiêu diệt địch không c̣n âu lo tâm trí vào việc tránh pháo kích nữa. Màn đêm nhạt dần, Chuẩn Úy Lê Đ́nh Lời, Chuẩn Úy Trần Trung Ngôn báo cáo Trung đội đă hoàn toàn kiểm soát các góc thành trong khu vực trách nhiệm, riêng Thiếu Úy Nguyễn Văn Phán, Trung Đội 22, Trung Sĩ Trương Văn Hai, Trung đội phó, điều động Tiểu đội của Trung Sĩ Trần Văn Trí tiến thẳng vào cửa chánh Tây mà địch quân vẫn c̣n bám giữ. Đồng loạt, Tiểu Đội đứng dậy vừa bắn vừa lao thẳng vào mục tiêu, Binh Nh́ Huỳnh Ngọc Lanh bắn M 79 chính xác vào vị trí, xác địch ngă gục, bỗng nhiên Trung Sĩ Hai té chúi xuống sau tiếng súng AK từ một vị trí trong vùng của Tiểu Đoàn 6 TQLC, Lanh xoay người bắn một trái M79 ngay tên địch.
Viên đạn xuyên qua ngực Trung Sĩ Hai, Trung Sĩ Trí đỡ anh dậy, nhưng anh đă ra đi, không nh́n thấy h́nh ảnh vinh quang mà anh là một nhân tố tạo nên.
Anh em của 3 Trung đội cùng dựng lá cờ vàng giữa tiếng reo ḥ vang dậy vào lúc mờ sáng ngày 15 tháng 9 năm 1972. Từ bên kia đồi cao của căn cứ Ái Tử, khi lá cờ Việt Nam Cộng Ḥa phất phới trên cổng thành Quảng Trị, đạn đại bác 100 ly và đạn pháo 130 ly bắn ào ạt vào thành cổ. Tiếng nổ không làm nao núng nỗi mừng mừng tủi tủi, nghiêm chào lá Quốc kỳ tung bay ngạo nghễ. Tiếng la vang dậy át mất tiếng pháo của địch quân, người phóng viên chiến trường bấm liên tục cái nét sống động tự nhiên trong niềm vui tột cùng đó.
Thảo sung sướng nh́n lá Quốc kỳ nổi bật trên bầu trời ửng ánh b́nh minh cùng ánh lửa của đạn pháo binh CSBV, thành cổ Quảng Trị hiện rơ trước mặt mọi người, những đoạn tường đổ nát, xác địch quân nằm rải rác trên mặt đất, bên hố bom hay nát tung trong hầm chiến đấu. Với sự hy sinh ṛng ră bao nhiêu ngày đêm, của các đơn vị Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa tham chiến, th́ thu lượm chiến lợi phẩm, đếm xác địch cũng trở thành vô nghĩa, chính giờ phút này, người lính chiến tại mặt trận, được thoải mái chuyền tay rít dài hơi điếu thuốc đen Quân Tiếp Vụ, nghĩ tới bạn đồng đội của ḿnh đang ở một nơi nào đó, đớn đau trong Bệnh viện hay an giấc trong nghĩa trang.
Vũ khí và hai người tù binh được chuyển về Tiểu đoàn, anh em đại đội chào tiễn đưa Trung Sĩ Trương Văn Hai được gói chắc trong chiếc Poncho có đính phiếu tản thương bên ngoài, tấm Poncho đă theo người lính trong suốt cuộc chiến, nó che nắng che mưa, nó là bè nổi để qua sông sâu và cuối cùng gói trọn h́nh hài người lính như h́nh ảnh da ngựa bọc thây trong thi ca cổ xưa.
Người thương binh CSBV đă tắt thở trong giờ phút giẫy chết của đơn vị pḥng thủ thành cổ. Thượng Sĩ I Vơ Lách đă cho nhặt hết xác cán binh CSBV trong khu vực Đại đội và chôn trong các hố bom. Bên dưới thành cổ, Tiểu Đoàn 8 thay Tiểu Đoàn 7 tiến qua làng Hạnh Hoa ra bờ sông Thạch Hăn. Bên kia bờ thành của Tiểu Đoàn 6, các chiếc M113 bên trên có những b́nh tṛn to chứa hóa chất, tiến lên phun ṿi lửa vào vị trí địch, dần dần hướng về đường Phan Đ́nh Phùng. Thành cổ bị triệt hạ, các đơn vị bên dưới vừa lục soát, từ từ tiến ra sát bờ sông Thạch Hăn.
Chiều hôm đó, anh em phát hiện xác hai anh lính cảm tử Nhảy Dù nằm chết bên hào nước, xác đă ră chỉ c̣n hai bộ xương trắng trong Quân phục Dù, dưới hai nón sắt là hai tấm thẻ bài. Họ nằm đè lên lá Quốc kỳ nhỏ cùng cỡ với lá Quốc kỳ mà Đại Đội 2 đă dựng sáng hôm nay. Tư thế của họ như vừa ḅ lên khỏi hào nước và bị quân trú pḥng phát hiện bắn chết. Chào hai anh, những người lính như chúng tôi, hy sinh cho Tổ quốc và cũng cho Binh chủng mà ḿnh phục vụ. Ngày hôm sau đơn vị Dù đến đưa xác hai anh về an nghĩ cùng đồng đội tại nghĩa trang.
Ngày lễ mừng chiến thắng và tưởng thưởng được tổ chức trọng đại ở phía sau trận tuyến, Người lính chiến đấu dọn dẹp chiến trường và lấp hố chôn xác chết trong thành cổ, vài ngày sau họ di chuyển ra trấn giữ bờ đông sông Thạch Hăn. Trung Sĩ I Thành và Hạ Sĩ Phúc được tưởng thưởng chiến sĩ xuất sắc đi Đài Loan. Buồn vui đời lính lại tiếp nối với cuộc sống luôn cận kề sinh tử, Binh I Thâu lau sạch túi cứu thương và sắp xếp gọn gàng, anh đứng dậy móc dây đeo vào cái bao cát, đại pháo 130 nổ phía sau chùa Tỉnh Hội Quảng Trị. Thâu nh́n vào máy PRC 25 chờ đợi, môi anh khe khẽ hát :
Hăy tiến lên v́ Tổ Quốc hy sinh,
Hăy vui lên v́ binh chủng hy sinh.
Hăy nhanh lên v́ đồng đội hy sinh.
Giang Văn Nhân
(Trích hồi kư Người Lính Tổng Trừ Bị)