KINH TẾ TUỘT DỐC SẼ TÁC ĐỘNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ CỦA ĐCSTQ:

Năm 2009, thế giới đã từng phớt lờ lời tiên đoán của Jim Chanos – nhà sáng lập Kynikos Associates – khi ông bắt đầu đặt ra câu hỏi về kinh tế TQ khi ông nhận ra rằng, phần lớn các nhà sản xuất hàng hóa đã không bị ảnh hưởng bởi khủng khoảng tài chính toàn cầu. Trên thực tế, họ còn ghi nhận mức lợi nhuận lớn kể cả khi các ngành khác chật vật vì khủng hoảng. Ông đã phát hiện ra một điểm quan trọng: “Trung Cộng rất khát hàng hóa. TC với nền kinh tế đã tránh được khủng hoảng – nhập cảng tới 40% lượng đồng và 50% lượng quặng sắt xuất cảng trên toàn thế giới, các hàng hóa khác cũng tương tự. Phát hiện này khiến Chanos đưa ra một lời cảnh báo táo bạo: “Trung Cộng đang ở trong một bong bóng tín dụng không bền vững”.

Ông Chanos nói với Charlie Rose của CNBC rằng, hoạt động đầu cơ bất động sản rất phổ biến ở TC và nguyên nhân là vì nền kinh tế này dựa quá nhiều vào xây dựng. Trong hầu hết các trường hợp là xây dựng các tòa nhà không có cơ hội tạo ra đủ thu nhập để hoàn trả nợ. Phần lớn là các căn hộ chung cư cao cấp có mức giá trên 100.000 USD, trong khi thu nhập bình quân của các hộ gia đình TC chưa đến 10.000 USD mỗi năm. “Trung Cộng đang trên guồng máy quay đi tới địa ngục”. Ngày nay, thị trường chứng khoán TC rơi tự do là minh chứng hùng hồn nhất cho thấy nhận định cho thấy Chanos đã đúng. Nền kinh tế lớn thứ hai mất đà, TTCK suy sụp và những nỗ lực cứu vớt thị trường của chính phủ nước nầy tỏ ra không hiệu quả.

Tuy nhiên, những nhà kinh tế đã nghiên cứu kỹ nền kinh tế TC thì cho rằng chính tình trạng dư thừa công xuất mới là nguy cơ chính của nước này. Ngày 9/9/2015, người đứng đầu cơ quan hoạch định chính sách kinh tế của TC đã thừa nhận rằng, nước này hiện đang phải đối mặt với nguy cơ giảm tăng trưởng rất cao. “Vấn đề lớn nhất mà nền kinh tế TC đang phải đối mặt hiện giờ là tình trạng dư thừa công xuất tại các nhà máy,” ông Xu Shaoshi – Chủ tịch Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia (NDRC), đã phát biểu như vậy tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF). Một trong những minh chứng cho điều nầy là tình trạng các nhà máy “xác sống” đang ngày một gia tăng tại Hoa Lục. Điển hình trong đó là nhà máy xi măng Lucheng Zhuoyue tại thành phố Changzhi của tỉnh Sơn Tây. Năm 2014, sản lượng xi măng trong tỉnh cao gấp 3 lần nhu cầu khiến cho gần 2/3 số công ty sản xuất xi măng bị thua lỗ, theo số liệu của Hiệp hội Sản xuất vật liệu xây dựng tỉnh Sơn Tây.

Nhà máy thép Panchenggang ở ngoại ô Thành Đô (TQ) đã đóng cửa vào cuối tháng 3/2015. Việc đóng cửa các khu công nghiệp là một phần quá trình chuyển đổi hiện tại, khi các ngành công nghiệp nặng đang dần suy yếu do nhu cầu giảm và đầu tư quá mức. Tình trạng tương tự đang diễn ra tại nhiều thành phố và thị trấn trên khắp Hoa Lục. Các nhà máy giấy ở Đông Quan đang phải chuyển địa bàn sản xuất.

Nếu ai đó nghi ngờ về mức độ của cuộc khủng hoảng mà ngành công nghiệp sắt thép lớn nhất thế giới của TC đang phải đối mặt, hãy nghe những gì mà ông Zhu Min – Phó chủ tịch Hiệp hội Sắt Thép TC – nói: “Nhu cầu và giá thép ở TC đang thi nhau sụt giảm với “tốc độ kinh hoàng”, trong khi các ngân hàng siết hầu bao đối với các nhà sản xuất thép nước này, còn thua lỗ của các công ty thép thì chồng chất,” ông Zhu nói. “Tốc độ cắt giảm sản lượng đang chậm hơn so với sự sụt giảm nhu cầu, bởi vậy mà tình trạng dư thừa nguồn cung ngày càng tồi tệ.” ông Zhu cho biết ngày 28/10/2015.

Tình trạng này khiến cho nhiều công ty rơi vào tình trạng chỉ có thể sản xuất cầm chừng và giá hàng hóa thì liên tục giảm. Một khi sản lượng nhà máy sản xuất ra vượt xa nhu cầu sử dụng của nền kinh tế sẽ tạo nên tình trạng “khủng hoảng dư thừa” hay còn gọi là dư thừa công xuất. Nếu tình trạng dư thừa công xuất này không được giải quyết thì sản phẩm sẽ còn rớt giá trong thời gian sắp tới. Điều nầy kéo theo lợi nhuận của các doanh nghiệp giảm và giá chứng khoán tiếp tục giảm là điều không thể tránh khỏi.

KINH TẾ TRUNG CỘNG ĐANG MÉO MÓ HƠN THỜI KỲ ĐẠI NHẢY VỌT:

“Kinh tế TC mất cân bằng hơn so với nửa thế kỷ trước, thời điểm những quyết sách “Đại nhãy vọt” của Mao Trạch Đông dẫn đến khủng hoảng kinh tế” đó là nhân định của ông Ha Jiming – Phó chủ tịch Goldman Sachs Group Inc – đưa ra ngày 14/10/2015. Ông nói. “Năm 1958 – 1960, Mao Trạch Đông thực hiện chính sách “Đại Nhảy Vọt”, sử dụng một dân số khổng lồ của TC trong việc cải cách kinh tế – xã hội nhằm đưa TC từ một nước nông nghiệp trở thành nền kinh tế công nghiệp hiện đại. Để đẩy mạnh sản lượng thép, Mao Trạch Đông kêu gọi người dân nấu chảy mọi thứ như đồ dùng trong gia đình để làm nguyên liệu; chặt cây tàn phá thiên nhiên để làm nguyên liệu cho các lò nung. Quyết sách cẩu thả, vội vàng, thiếu nền tảng đã khiến “đại nhảy vọt” của Mao Trạch Đông trở thành thảm họa kinh tế, gây ra nạn đói khủng khiếp hàng chục triệu người bỏ mạng”.

Đó là thời kỳ đen tối của TC. Và một tuyên bố mới đây của chuyên gia kinh tế Ha Jiming khiến thế giới rùng mình khi cho rằng lịch sử có thể lặp lại, thậm chí, tệ hại hơn khi kinh tế TC có quá nhiều méo mó, Bloomberg cho biết. Ông Ha Jiming là tiến sĩ Kinh tế Đại học Kansas từ 1993 – 2004, ông là chuyên gia kinh tế cao cấp của Quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF) tại Washington. Sau khi giữ chức Kinh tế trưởng China International Capital Corp. Năm 2010, ông gia nhập Goldman Sachs.

Nhà kinh tế cấp cao tại IMF trong hơn 10 năm cho biết: “Kinh tế TC sẽ không thể phục hồi cho tới khi Tập Cận Bình khắc phục tình trạng giảm xuất, sản xuất dư thừa và cho vay quá mức”. Đầu tư tài sản cố định tại TC năm ngoái tăng đến 46% GDP – một con số lịch sử tại nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới. Một nguy cơ lớn của Bắc Kinh là xây dựng kinh tế như cách làm chính trị,” ông nhấn mạnh. “Việc TC theo đuổi mục tiêu tăng trưởng bằng mọi giá đang khiến nền kinh tế nước nầy đối mặt nhiều rủi ro”.

Tại TC, nhà nước chi phối quá nhiều vào nền kinh tế. Các công ty nhà nước tạo ra sức ì nặng nề đối với kinh tế khi nắm giữ 110 ngàn tỷ NDT (tương đương 17 ngàn tỷ USD), nhưng chỉ đóng góp 3% lợi nhuận, ít hơn một nửa lợi nhuận của các công ty tư nhân đóng góp. Vì thế, việc cải cách doanh nghiệp nhà nước trở thành chìa khóa then chốt kích thích sự phát triển của nền kinh tế thứ 2 thế giới.

Theo nhận định của Nicholas Lardy, thành viên cấp cao Viện Kinh tế Quốc tế Peterson. Dù Ngân hàng Trung Ương TC (PBOC) tuyên bố, ngân hàng này đủ khả năng để giữ đồng NDT ổn định. Nhưng, Ha Jiming cho biết mọi thứ chỉ có thể cầm cự trong thời gian ngắn. Đồng NDT sẽ tiếp tục rớt giá trong những năm sắp tới tương ứng với cán cân thương mại nước này chuyển từ thặng dư sang thâm hụt. Chuyên gia kinh tế cấp cao nầy khẳng định: “Đồng NDT nhất định sẽ tiếp tục mất giá.”

Những cuộc khủng hoảng kinh tế đóng vai trò quyết định những biến động chính trị lớn trong lịch sử thế giới. Từ sự tan rã của đế chế La Mã và cuộc lật đổ vua Louis XVI đến thất bại của nền Cộng hòa Weimar và sự sụp đổ từ bên trong Đế quốc LX, sự suy giảm kinh tế đã góp phần thúc đẩy sự ra đi của những chế độ chính trị tồn tại từ lâu đời. Do đó, những nền dân chủ vững chắc sẽ thành công hơn trong việc duy trì chế độ so với các chính thể độc tài chuyên chế.

Kết quả kinh tế tệ hại sẽ gây ra những đe dọa nghiêm trọng đến chế độ độc tài toàn trị hay khả năng tồn tại của chế độ độc tài phụ thuộc chủ yếu vào kết quả kinh tế? Trong những thời kỳ khó khăn về kinh tế, giới cầm quyền độc tài vẫn có những công cụ có thể sử dụng cho phép họ tiếp tục duy trì chế độ. Công cụ đó là dùng vũ lực đàn áp và khủng bố cho những người bất mãn chế độ chống lại họ. Nhưng, dùng vũ lực tàn bạo đàn áp quần chúng sẽ làm bào mòn thêm tính chính danh và khuyến khích sự đối lập thêm lớn mạnh, vì thế đàn áp cứng là con dao 2 lưỡi.

Nhiều học giả cho rằng, suy thoái kinh tế là nguyên nhân nổi bật cho sự thất bại của chế độ độc tài. Nói theo ngôn từ của bà Barbara Geddes (Geddes 2004, p.26): “Khủng hoảng kinh tế thường được xem như là lý do quan trọng duy nhất cho sự sụp đổ của chế độ độc tài. Nói cách khác, trong những thời điểm kinh tế khó khăn, người dân có nhiều khả năng chống lại chính quyền hơn, đồng thời nhóm cầm quyền cũng có xu hướng chia rẽ nhiều hơn, quay lại chống đối lẫn nhau, hay từ bỏ chế độ khi đối mặt với các cuộc biểu tình lớn”.

Theo Acemoglu và Robinson tranh luận rằng: “Khủng hoảng kinh tế làm tăng nguy cơ chia rẽ tầng lớp lãnh đạo cũng như khả năng diễn ra các cuộc nổi dậy của dân chúng, bởi vì những người chống đối có ít thứ để mất hơn, nếu như tình hình kinh tế của họ vốn đã xấu đi. Theo ngôn từ của tác giả: “Những thay đổi chế độ thường xảy ra nhiều hơn trong những thời kỳ khủng hoảng kinh tế. Bởi vì, sự bất ổn chính trị cho cả người nghèo và người giàu, nguy cơ người dân nổi dậy thường đặc biệt cao nếu suy thoái kinh tế diễn trong những xã hội được cai trị bởi chế độ độc tài toàn trị nơi mà của cải được phân chia bất bình đẳng. Bất bình đẳng càng cao, thì những người nghèo bị tước quyền bầu cử lại càng sẵn sàng thay đổi số phận của họ thông qua một cuộc cách mạng dân chủ”. (Acamoglu & Robinson 2001, pp938f).

Theo Merkel, những cuộc khủng hoảng kinh tế cũng góp phần cho thất bại của các chế độ chuyên chế ở châu Á (Merkel 2010, pp.271 ff). Sau cùng, suy thoái kinh tế kéo dài của những nền kinh tế Xô Viết ở Đông Âu trong suốt những năm 1980 cũng có thể được coi như một nguyên nhân chính dẫn đến sự sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản vào đầu thập niên 1990 (Kotz & Weir 1997).

KINH TẾ TC CHƯA SỤP ĐỔ NHƯNG NGÀY CÀNG SUY YẾU:

Theo Reuters trích dẫn báo cáo từ các khảo sát độc lập cho thấy các công ty sản xuất dịch vụ nhỏ và trung bình cũng đang lâm vào tình trạng ngày một khó khăn hơn. Các doanh nghiệp nhỏ và trung bình đóng vai trò chủ đạo trong nền kinh tế TC, cung cấp phần lớn số lượng việc làm tại quốc gia này và chiếm đến 60% GDP cả nước. Các số liệu thống kê nói trên đang làm dấy lên lo ngại rằng các chính sách kích cầu của Bắc Kinh đã không thể ngăn tốc độ tăng trưởng kinh tế tụt xuống dưới mức 7% trong quý III/2015.

Quy mô hoạt động sản xuất tại các nhà máy quốc doanh trong tháng 9/2015 tiếp tục bị thu hẹp, mặc dù mức độ thu hẹp có giảm so với tháng 8/2015. Còn hoạt động sản xuất của các nhà máy quy mô nhỏ hơn đã rơi vào tình trạng tồi tệ nhất trong 6 năm rưỡi qua và đà sụt giảm về số lượng đơn đặt hàng dự kiến sẽ trầm trọng thêm trong thời gian tới.

Theo dự đoán của các chuyên gia kinh tế thuộc tập đoàn tài chánh ANZ (Australia): “Hoạt động sản xuất thu hẹp trong 2 tháng liên tiếp, cộng với thị trường chứng khoán lao dốc, cho thấy tăng trưởng GDP trong quý III của TC nhiều khả năng sẽ chậm lại xuống mức 6.4%”. Reuters cho biết đợt sụt giảm liên tục của TTCK Tàu Cộng hồi mùa hè vừa qua và quyết định phá giá đồng NDT của Bắc Kinh hồi tháng 8/2015 đã gây chấn động thị trường toàn cầu, khiến nhiều nhà đầu tư, chuyên gia cả trong và ngoài TC hoài nghi về khả năng điều hành kinh tế của chính phủ nước nầy.