Dù chuyến công du Mỹ của Tổng bí thư CSVN Nguyễn Phú Trọng đă kết thúc cuối tuần trước, nhưng dư âm của chuyến đi này vẫn c̣n vang vọng trên báo chí Việt Nam và Trung Quốc.
Trong một bài xă luận mới đây về chuyến công du mang tính lịch sử của người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam, tờ Hoàn cầu Thời báo, một ấn phẩm của tờ Nhân dân Nhật Báo thuộc Đảng Cộng sản Trung Quốc, viết rằng Hà Nội “đang chịu sức ép chính trị ngày càng tăng từ Mỹ mà về lâu dài sẽ là một thách thức đối với sự ổn định của Việt Nam”.
Hoàn cầu Thời báo nói thêm: “Mối quan hệ thân cận hơn giữa Việt Nam và Mỹ một phần là nhằm đối phó với Trung Quốc, và kéo theo biện pháp trả đũa từ Trung Quốc. Điều này sẽ gây áp lực lên cả ba phía, và khi đó, Việt Nam có thể trở thành kẻ chịu thiệt hại nhiều nhất”.
Tờ báo có tư tưởng dân tộc chủ nghĩa viết thêm: “Cho tới nay, chưa có nước nào hưởng lợi từ việc lôi kéo Mỹ can thiệp vào cuộc tranh chấp với Trung Quốc, và việc này chắc chắn sẽ thất bại”.
Từ xưa, ở Việt Nam luôn luôn có một sự mâu thuẫn và chia rẽ hay khác biệt giữa một phe muốn mở cửa đi với các nước Tây phương, và một phe rất e ngại, muốn đi với Trung Quốc về phương diện ư thức hệ. Cái phe đó là phe đảng. Lần này ông Trọng đại diện cho đảng đă nói lên chuyện đó th́ có nghĩa ít nhất chúng ta thấy có sự đồng thuật ở Việt Nam rơ rệt là dùng Mỹ làm đối trọng với Trung Quốc.
Đáp lại, tờ PetroTimes của Việt Nam dẫn lời ư kiến chuyên gia gọi những b́nh luận này là “ngang ngược, láo xược, và gây mất đoàn kết quan hệ Việt – Trung".
Về những phản ứng có phần lớn tiếng của báo chí Trung Quốc đối với chuyến công du mang tính biểu tượng của ông Trọng, giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng của Đại học George Mason ở Mỹ nhận định:
“Trung Quốc dĩ nhiên quan tâm tới chuyện Việt Nam có đi với Trung Quốc không v́ Việt Nam đóng một vị trí rất quan trọng chiến lược đối với Trung Quốc v́ ở ngay cạnh Trung Quốc. Dĩ nhiên là họ phải quan tâm. Bất cứ có một triệu chứng ǵ mà Việt Nam hơi nghiêng về Mỹ là họ lại chỉ trích. Đó là điều dễ hiểu”.
Đây không phải là lần đầu tiên báo chí Việt – Trung khẩu chiến. Tháng trước, truyền thông của hai quốc gia cộng sản đă dùng những ngôn từ không hề kiêng nể để đả kích nhau liên quan tới chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ Ashton Carter.
Trong chuyến công du Hoa Kỳ kết thúc hôm 11/7, ông Nguyễn Phú Trọng đă được Tổng thống Barack Obama tiếp đón tại pḥng Bầu dục ở Nhà Trắng cũng như được Phó Tổng thống Joe Biden mở tiệc khoản đăi.
Về kết quả của chuyến đi, giáo sư Hùng nhận định:
“Tôi nghĩ rằng ít nhất nó cũng đặt một nền tảng tốt. Từ xưa, ở Việt Nam luôn luôn có một sự mâu thuẫn và chia rẽ hay khác biệt giữa một phe muốn mở cửa đi với các nước Tây phương, và một phe rất e ngại, muốn đi với Trung Quốc về phương diện ư thức hệ. Cái phe đó là phe đảng. Lần này ông Trọng đại diện cho đảng đă nói lên chuyện đó th́ có nghĩa ít nhất chúng ta thấy có sự đồng thuật ở Việt Nam rơ rệt là dùng Mỹ làm đối trọng với Trung Quốc. Chuyện đồng ư giữa đảng và nhà nước th́ cũng đặt một nền tảng dễ dàng cho những lănh tụ nối tiếp có sẵn căn bản đồng thuận đấy rồi họ sẽ tiến lên”.
Sau cuộc gặp với các nhà lănh đạo cấp cao hai nước, chính phủ hai nước Hoa Kỳ và Việt Nam ra Tuyên bố chung về các lĩnh vực đă đạt được thỏa thuận và tầm nh́n chung cho tương lai.
Văn kiện này ghi nhận những phát triển tích cực và có thực chất trên nhiều lĩnh vực hợp tác trong 20 năm qua, như việc Hà Nội thông qua Sáng kiến An ninh chống Phổ biến vũ khí có sức hủy diệt hàng loạt; Hoa Kỳ dỡ bỏ một phần lệnh cấm bán vũ khí sát thương; việc kư kết Tuyên bố Tầm nh́n chung về Quan hệ Quốc pḥng.
Hai nước khẳng định sẽ tăng cường thêm nữa Quan hệ Đối tác Toàn diện mà Tổng Thống Obama đă kư với Chủ tịch nước Trương Tấn Sang năm 2013.