Có lẽ đă từ rất lâu, không ít người trong số chúng ta quên mất rằng việc xếp hàng là biểu hiện cụ thể của phép lịch sự và ḷng tự trọng nơi đông người.
Một người bạn của tôi đến từ nước Pháp đă nhún vai sợ hăi khi chứng kiến cảnh chen lấn rất khủng khiếp của một đám đông khi cánh cửa xe buưt vừa bật mở đón khách.
Trong đám đông ấy ai cũng vội, ai cũng muốn lên xe trước tiên để giành lấy chỗ ngồi thoải mái nhất. Để thỏa măn bản thân nhiều bạn trẻ quên mất rằng trong đám đông cùng lên xe khi ấy c̣n có một bà cụ hai tay xách hai chiếc làn nặng trĩu.
Chuyện thường t́nh ở những điểm chờ xe buưt
Rồi nếu vào một đẹp trời bạn đang lịch sự xếp hàng ở cây xăng th́ cũng đừng quá bực ḿnh nếu có một người từ sau phóng xe tới "vượt mặt" tranh lượt đổ xăng với bạn. Sự thật đáng buồn ấy bây giờ đă trở thành "chuyện thường t́nh ở huyện".
Nhiều người không thích xếp hàng v́ họ không thích chờ đợi, họ phớt lờ những cặp mắt tṛn xoe ngạc nhiên pha chút bực tức của những người phía sau đang ném về phía ḿnh.C̣n những người bị "vượt mặt" th́ chỉ biết tặc lưỡi bụng bảo dạ:
"Ờ, người ta chả dại xếp hàng làm ǵ cho mất th́ giờ, ḿnh lịch sự hóa ra ḿnh dại".
Ở nước ta bây giờ ngay cả những lúc b́nh yên nhất, người ta vẫn thích bon chen, xô lấn nhau. Đấy chính là một trong những căn nguyên khiến h́nh ảnh Việt Nam không được đẹp trong mắt những vị khách quốc tế.
Một ngày nếu t́nh cờ lọt vào giữa đám đông háo hức chờ mua hàng khuyến măi vào giờ vàng ở các siêu thị th́ bạn sẽ bực tức kết luận rằng văn hóa xếp hàng ở Việt Nam đă chết từ lâu rồi.
Người ta nhốn nháo, người ta luồn lách, thậm chí là giẫm đạp lên người khác để mua được món đồ yêu thích với giá hời. Hóa ra ở thời này, kẻ mạnh phải là kẻ giẫm lên vai kẻ khác để thỏa măn ḷng ích kỷ của bản thân.
Bàn về văn hóa xếp hàng lại nhớ đến lá thư được TS Hà Minh Thành - một người Nhật gốc Việt chia sẻ trên trang blog của một người bạn sau khi thảm họa kép động đất - sóng thần ập xuống Nhật Bản.
Nội dung bức thư kể về một cậu bé 9 tuổi, là nạn nhân trong trận thiên tai, đang đứng chờ phát thực phẩm, trên người chỉ có chiếc áo thun và quần đùi trong khi trời rất lạnh.
TS Thành đă đưa cho cậu bé phần lương khô mang theo của anh và nói cậu hăy ăn cho đỡ đói v́ cậu bé xếp cuối hàng. Cậu bé cảm ơn anh và mang phần lương khô đi thẳng lên chỗ những người đang phát thực phẩm và để vào thùng thực phẩm đang phân phát rồi lại quay lại xếp hàng.
TS Thành rất ngạc nhiên, hỏi lại cậu bé tại sao lại làm như thế và anh nhận được câu trả lời:
“Bởi v́ c̣n có nhiều người chắc đói hơn con. Bỏ vào đó để các cô chú phát chung cho công bằng chú ạ".
Người dân Nhật xếp hàng nhận khẩu phần lương thực tại một siêu thị ở Ogawara, tỉnh Miyagi sau khi thảm họa đi qua
Trong những hoàn cảnh khốn cùng nhất, người Nhật từ những cụ già cho đến đứa trẻ 9 tuổi vẫn b́nh thản xếp hàng. Điều đó đủ cho thấy ḷng tự trọng và trách nhiệm xă hội của họ lớn đến đâu đồng thời giải thích tại sao nước Nhật phát triển và cả hồi sinh mạnh mẽ đến như vậy.
Những đám đông nhốn nháo có lúc c̣n hung hăn ở nước ḿnh bây giờ chẳng phải là biểu hiện của ḷng ích kỷ đó sao. Ra là xă hội càng phát triển, người ta quen được ấm êm th́ ḷng ích kỷ lại càng lớn hơn.
Đôi khi giữa những lộn xộn của cuộc sống hiện tại, nhiều người thèm được quay về thời bao cấp vô cùng - thời ấy thiếu thốn trăm bề nhưng người ta luôn biết xếp hàng để chờ hứng từng xô nước, mua từng cân gạo, lạng thịt bằng tem phiếu.
tm