7. Bầu Kiên bị bắt
"Bầu" Kiên, tức Nguyễn Đức Kiên, một trong những ông chủ của ngân hàng ACB, bị công an bắt hôm 20/8/2012.
Hiệu ứng của sự việc làm rung động dư luận VN và quốc tế, chưa từng thấy từ trước đến nay với một vụ án kinh tế. Trị giá của sàn chứng khoán VN chỉ trong ba ngày sau đă bốc hơi trên 1 tỷ USD. Các tờ báo lớn uy tín trên thế giơi chuyên về kinh tế tài chính đồng loạt đưa tin với những tiêu đề rất sốc như "Chính trường VN nóng lên cũng như kinh tế đang rúng động" (Jakarta Post 26/8/12); "Sự sụp đổ tiếp tục ở Ngân hàng VN" (New Yorl Times 24/8/12); "Fitch: Các lỗ hổng của bề mặt ngân hàng VN; RTG rủi ro gia tăng" (Reuters 24/8/12); "Cổ phiếu VN giảm nhiều nhất ở châu Á" (Bloomberg 23/8/12); -"Ngân hàng của VN: ḷng tự tin bị mục nát" (Financial Times 23/8/12); "VN bị nghiền nát bởi bong bóng bất động sản" (Business Insider 23/8/12); "Tại VN: Những lo ngại về một cuộc khủng hoảng kinh tế" (New York Times 22/8/12)...
Trong bài "Nước Việt buồn và gia tài để lại của mafia đỏ", nói về cách kiếm tiền của "bầu" Kiên, tôi viết:
"Những tay chơi bạc là những tay tổ sư của tṛ các tṛ ma giáo "mượn đầu heo nấu cháo", "lấy mỡ nó rán nó", dù chẳng lạ lẫm ǵ trong giới làm ăn, v́ đă từng được các tay trùm mafia đỏ ở nước Nga áp dụng trong thập niên 90, nhưng là sân chơi riêng vô cùng hạn hẹp của giới quyền lực đầu sỏ. Những con bạc máu mê đặt cược hàng trăm triệu, hàng tỷ đôla, nhưng "khi thua có người cứu, ngân hàng thương mại mà chết th́ có Ngân hàng Nhà nước cứu. Như vậy là anh đem tiền của nhân dân đi đánh bạc, thắng anh ăn, anh thua - nhân dân chịu. Nói chung, đó là đánh bạc không sợ mất vốn" - Ông Bùi Văn, cựu Phó Giám đốc chương tŕnh giảng dạy kinh tế Fulbright nhận định trên tờ Pháp Luật".
"Ngay cả khi tiến tŕnh điều tra, có thể phanh phui thêm những liên kết ma quỷ, như dư luận đồn thổi, giữa "bầu" Kiên với Nguyễn Thanh Phượng, ái nữ của Nguyễn Tấn Dũng th́, bằng mọi giá, kể cả thủ tiêu đối tác hay thí tốt, Nguyễn Tấn Dũng sẽ làm mọi thứ để cứu ḿnh và con gái. Nếu như Trung tướng Phan Văn Vĩnh Tổng cục trưởng Cảnh sát pḥng, chống tội phạm, Trưởng ban chuyên án vụ “bầu” Kiên cho hay "nội dung cụ thể thuộc phạm vi bí mật nhà nước", th́ người ta có thể suy luận rằng, các nhân vật thế lực trong nhóm lợi ích ngân hàng này sẽ t́m mọi biện pháp che chắn những ǵ có thể để bảo vệ Nguyễn Tấn Dũng, ngăn cặn phản ứng của dư luận".
Bầu Kiên đang bị tạm giam 4 tháng để điều tra, một cuộc điều tra với đầy những toan tính khi các nhóm lợi ích ngân hàng cũng đă được nêu ra trên báo lề đảng. Kết quả vụ án thế nào sẽ c̣n là chủ đề làm tốn nhiều thời gian và giấy mực cho những người cầm bút.
8. Hội nghị Trung ương 6 và ông X
Hội nghị Trung ương 6 của ĐCSVN (HN TW6) cuốn hút sự chú ư của xă hội lớn, v́ nó diễn ra trong lúc hàng loạt thông tin được tung ra trên báo chí ngoài lề đảng về các vụ bê bối kinh tế, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính-ngân hàng liên quan đến chính sách của chính phủ và những nghi ngờ về mối quan hệ thân hữu giữa giới đầu sỏ ngân hàng với Thủ tướng, gia đ́nh ông và phe nhóm lợi ích, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế của đất nước và đời sống thường nhật của mọi tầng lớp xă hội.
HN TW6 c̣n hấp dẫn, mang kịch tính hơn v́ cuộc đấu đá này được cho là trận thỉ hí sống c̣n giữ một bên là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cùng Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, một bên khác là Thủ tướng Nguyễn tấn Dũng.
Khi HN TW6 đang diễn ra, trong bài "Hội nghị Ương 6 tại Hà Nội: Việt Nam quo vadis?", tôi nhận định:
"Giới quyền lực chóp bu: Đấu đá nhau tranh giành quyền lực, nhưng tay nào cũng có con tin để áp lực lên đối thủ chính trị, v́ tay nào cũng có bàn tay ít nhiều nhúng chàm, không bản thân th́ người thân trong gia đ́nh, họ hàng. Phương án cuối cùng sẽ là thoả hiệp cứu đảng. Một tay nào đó nếu bị buộc rời ghế cũng sẽ hạ cánh b́nh an, v́ sẽ được bảo đảm an toàn trong cuộc mặc cả. Đừng đặt hy vọng nào từ biến động về nhân sự (nếu có) của HN TW6 (đang diễn ra từ ngày 1 đến 15/10 tại Hà Nội) sẽ mang lại điều tích cực ǵ đó cho tiến tŕnh Dân chủ của VN. Gần 200 uỷ viên trung uơng, tập hợp quan trọng nhất tạo ra toàn bộ bộ máy cai trị, vẫn sẽ măi giữ vững chắc nguyên tắc tuyệt đối: C̣n đảng c̣n ḿnh".
Khi HN TW6 kết thúc, trong bài "Úm ba la, chúng ta tha chúng ḿnh!", tôi viết:
"Chúng ta tha chúng ḿnh"- là cách nói giễu cợt, mỉa mai của tạp chí kinh tế Anh, một tờ báo có uy tín hàng đầu trên thế giới "The Economist", trong bài “We forgive us” phân tích về diễn biến nhân sự trong Hội nghị Trung ương 6 vừa qua".
Bởi v́ "Bộ Chính trị (BCT) thống nhất 100% đề nghị Ban Chấp hành Trung ương cho được nhận một h́nh thức kỷ luật và xem xét kỷ luật đối với một đồng chí Uỷ viên", nhưng v́ "để giữ ǵn uy tín, h́nh ảnh thiêng liêng của Đảng", "kiên quyết bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ", "Ban Chấp hành Trung ương đă bỏ phiếu quyết định không kỷ luật BCT và một đồng chí trong BCT".
Uỷ viên BCT không bị kỷ luật trên được ông Trương Tấn Sang gọi là "X", trở thành đề tài đàm tiếu, giễu cợt của dư luận. Nhà báo Trương Duy Nhất viết:
"Tại sao cái tên của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng- người bị BCT yêu cầu kỷ luật cũng không dám công khai, phải nói trại ra là “một đồng chí ủy viên BCT” như kiểu không dám gọi đích danh mấy loại tàu cướp của Trung Quốc mà phải gọi là “tàu lạ” vậy? Đến mức khi giải tŕnh với cử tri, Chủ tịch nước vẫn không dám nêu tên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng mà phải gọi là “đồng chí X”. Đây là sự tế nhị, là nguyên tắc bảo vệ "t́nh đồng chí" trong đảng, hay là sự thỏa hiệp, là thái độ hèn hạ, bất lực? Thế th́ làm sao c̣n dám kêu gọi người dân đừng sợ hăi, đừng sợ trù úm để cùng đảng chống tham nhũng?".
Trong bài "Ông Thủ tướng khinh trí tuệ, trọng bạo lực", nhà văn Phạm Đ́nh trọng viết:
"Lời hứa của danh dự, lời hứa của lịch sử (từ chức nếu không chống được tham nhũng) cũng không thực hiện th́ liêm sỉ đâu c̣n nữa. Liêm sỉ của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng ch́m nghỉm, mất hút trong tham nhũng. Lời hứa của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thành lừa dối với nhân dân, dối trá với lịch sử! Sự dối trá của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đă nêu tấm gương cho xă hội. Cả xă hội dối trá. Dối trá là lẽ sống. Dối trá được coi trọng. Dối trá lên ngôi th́ sự trung thực không c̣n đất sống".
Trong bài "Nguyễn Tấn Dũng không từ chức là một may mắn cho Việt Nam", tôi viết:
"Một cuộc lên đồng tập thể (v́ phấn hứng) may mắn đă không diễn ra, nhờ Nguyễn Tấn Dũng không từ chức. Điều này làm cho hàng chục triệu người Việt cân bằng lại tâm lư, nh́n kỹ hơn chính ḿnh, đoạn tuyệt với ảo tưởng, quay về với thực tế mà tập đoàn Nguyễn Tấn Dũng để lại cho các thế hệ tiếp nối".
"Nguyễn Tấn Dũng tiếp tục tại vị c̣n tránh được bi kịch khủng hoảng lănh đạo ở thượng tầng kéo dài, có thể đẩy đất nước vào t́nh cảnh rối loạn hơn, khi đám kiêu binh của ông ta trong ngành an ninh và các khu vực kinh tế chủ chốt quậy tưng bừng trả đ̣n. Nồi cơm VN đă bị khê lại thêm nhăo nhoét!".
9. Các nhà báo tự do Điếu cày, Anh Ba Sài G̣n và Tạ Phong Tần
Phiên toà ngày 24/9 kết án hết sức nặng nề ba nhà báo tự do, Nguyễn Văn Hải: 12 năm tù, 3 năm quản chế; Tạ Phong Tần - 10 năm tù, 5 năm quản chế; Phan Thanh Hải - 4 năm tù, 3 năm quản chế.
Trong bài "Khi súng đạn kết hợp với sợ hăi và ngu xuẩn", tôi viết:
"Ở ṿng ngoài, từ rất xa khu vực của toà án, trước và trong khi phiên toà diễn ra, công an ch́m nổi dày đặc đă thẳng tay trấn áp, đánh đập tàn nhẫn và bắt giữ những người có nguyện vọng đến toà theo dơi phiên xử "công khai". Thậm chí thân nhân của anh Điếu Cày, chị Dương Thị Tân và con trai, những người có đủ quyền lợi và nghĩa vụ tham gia phiên toà, đă bị bắt, bị hành hung và Vũ Văn Hiển, trung tá công an phuờng 6, quận 3, TP HCM, đă thằng thừng đe doạ bạo lực bằng thái độ vô học, hạ cấp, ngay tại trụ sở, trước mặt nhiều người".
"Ở ṿng trong, phiên toà diễn ra nhanh đến kinh ngạc, ngỡ ngàng. Xét xử ba người bị quy kết phạm tội nghiệm trọng mà chỉ trong mấy tiếng đồng hồ! Trong khi các nhân chứng không được triệu tập đầy đủ (chỉ 3/9 người). Luật sư và những người bị quy kết tội phạm không có cơ hội và thời gian để tŕnh bày, phản biện, đối chất với các nhân chứng".
"Luật sư Gerard Staberock, Tổng thư kư của Đài Quan Sát Bảo Vệ Các Nhà Đấu Tranh Bảo Vệ Nhân quyền, gọi "phiên xử này là tṛ hề công lư" là quá nhẹ, bởi v́ tṛ hề ít ra c̣n có thể mua vui cho thiên hạ, c̣n phiên toà này không những không gây cười cho ai, mà tạo ra sự khinh bỉ, tởm lợm và ḷng căm phẫn trước một nhà nước vô luân, đểu cáng, coi thường và thách thức trâng tráo tiếng nói lương tâm của hàng triệu người Việt, của các tổ chức bảo vệ tự do báo chí và nhân quyền quốc tế, các đoàn ngoại giao và cả lời kêu gọi của Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama".
Nhà văn Phạm Đ́nh Trọng viết:
"Nhà nước của ṭa án đă buộc tội và tuyên bản án nhục nhă trong lịch sử cho những người yêu nước Nguyễn Văn Hải, Tạ Phong Tần, Phan Thanh Hải. chính là Nhà nước đă buộc tội và tuyên án cả Trần B́nh Trọng khi Trần B́nh Trọng dơng dạc hét lên: Ta thà làm quỷ nước Nam c̣n hơn làm vua chư hầu cho đất Bắc. Và các anh, chị Nguyễn Văn Hải, Tạ Phong Tần, Phan Thanh Hải chính là Trần B́nh Trọng của hôm nay. Tên tuổi các anh chị c̣n măi với lịch sử Việt Nam hào hùng c̣n Nhà nước đă buộc tội và tuyên án các anh, chị sẽ bị nhân dân và lịch sử công minh xét xử".
Được biết ba nhà báo tự do đă kháng cáo và phiên toà phúc thẩm sẽ diễn ra tạai Sài G̣n ngày 28/12. Tôi khó tin là mức án sẽ thay đổi v́ ba người không chỉ là những cái gai lớn đâm vào mắt Hà Nội mà c̣n cả Trung Nam Hải.
10. Nguyễn Phương Uyên
Bị bắt biệt tăm từ ngày 14/10, tới ngày 3/11, công an thành phố Sài G̣n mới kết hợp với công an tỉnh Long An họp báo về việc bắt giữ Nguyễn Phương Uyên, 20 tuổi, nữ sinh viên năm thứ ba thuộc trường đại học Công nghệ Thực Phẩm Sài G̣n, cùng Đinh Nguyên Kha, với cáo buộc "vi phạm Điều 88, Bộ luật H́nh sự nước Cộng hoà Xă hội Chủ nghĩa Việt Nam (CHXHCNVN) về tội tuyên truyền chống Nhà nước", v́ đă "rải truyền đơn có nội dung chống phá Nhà nước VN tại cầu vượt Quang Trung (quận 12, Sài G̣n)".
Trong bài "Tṛ dàn dựng 'nhận tội, xin khoan hồng' cũ rích hoàn toàn bị phá sản", tôi đă phân tích và chứng minh khó ai bắt bẻ về tṛ "gắp lửa bỏ tay người", đổi trắng thay đen trắng trợn trong cuộc họp báo so với thực tế, khi công an dẫn ra "tang vật thu được của vụ án gồm hơn 700 truyền đơn và cờ của chế độ Ngụy quyền, hơn 2kg hoá chất tạo thuốc nổ cùng một số tang vật khác" và "trong vụ án c̣n một số dấu hiệu của tội khủng bố".
Tôi cũng nhấn mạnh tṛ dàn dựng "nhận tội" đă không gây nên chút ấn tượng nào, ngược lại c̣n làm dư luận khinh bỉ thêm nhà cầm quyền và vẫn dành t́nh cảm quư mến cho cho cô sinh viên mới ở tuổi 20. Cha mẹ của Phương Uyên cũng không tin vào những ǵ mà con gái ông bị cáo buộc hay "nhận tội", cũng bày tỏ ḷng "cảm phục" và "hănh diện" về con gái.
Nguyễn Phương Uyên và người bạn hiện đang bị giam giữ điều tra và chúng ta sẽ chờ đợi một phiên toà với mức án định trước, không khác bao nhiêu với phiên toà đă xử ba nhà báo tự do Điếu Cày, Anh Ba Sài G̣n và Tạ Phong Tần.
11. Biểu t́nh 9/12
Cuộc biểu t́nh cùng lúc ở Hà Nội và Sài g̣n trong ngày 9/12 đă không diễn ra với số lượng tham gia không lớn và rầm rộ như trong mùa hè 2011, và đă bị dập tắt rất nhanh trong ṿng nửa tiếng đồng hồ, nhưng có ư nghĩa lớn: Nó được nhân sĩ, trí thức miền Nam, những người đă từng nổi tiếng tổ chức các cuộc biểu t́nh chống Mỹ tại Sài G̣n trước năm 1975, phát động và thông báo công khai với nhà chức trách.
Nhà cầm quyền đă huy động công an, mật vụ dày đặc t́m cách không chế, ngăn cản, cô lập những nhân tố tích cực và bắt giữ những người thoát được ṿng phong toả tham gia biểu t́nh.
Sự đàn áp này làm công luận càng căm phẫn trước t́nh trạng gây hấn ngày mỗi leo thang và ngạo ngược của Trung Cộng trên Biển Đông và thái độ nhịn nhục thái quá của ĐCSVN.
Các ông Huỳnh Tấn Mẫm, Tương Lai, Hồ Ngọc Nhuận, Lê Công Giàu, Lê Hiếu Đằng, những người đă kư tên vào Thông báo tổ chức mít tinh, biểu t́nh vào ngày 9/12 tại quảng trường Nhà hát Thành phố, đă viết tuyên bố công khai "cực lực phản đối những hành vi thô bạo vi phạm pháp luật của các lực lượng công an và chính quyền địa phương tại những Phường và Quận nơi cư trú và nơi tổ chức mít tinh".
12. "Bên thắng cuộc"
Nếu "Quan Làm Báo" là hiện tượng của các trang web điện tử, th́ tác phẩm "Bên Thắng Cuộc" của nhà báo Huy Đức là hiện tượng của phát hành sách Việt ngữ tại Mỹ. Cuốn sách đă thu hút rất lớn người đọc, đặc biệt trong nước, những người quan tâm đến cuộc chiến tranh VN và t́nh h́nh đất nước sau cuộc chiến.
Giáo sư Trần Hữu Dũng từ đại học Wright thuộc tiểu bang Ohio Hoa Kỳ, gọi đây là cuốn sách "cầm lên không thể đặt xuống" và "cuốn sách viết về lịch sử hay nhất sau năm 1975".
Tôi không cho đây là cuốn sử kư mà là cuốn sách tổng hợp công phu các sự kiện lịch sử, được sắp xếp, đan chéo hợp lư, bằng kỹ năng của một nhà báo chuyên nghiệp, có tài. Nhờ những quan hệ đặc biệt với các nhà lănh đạo cao cấp của ĐCSVN, đă chết, cũng như c̣n sống, và với những nhân chứng của hai bên cuộc chiến, Huy Đức mang đến cho độc giả nhiều sự kiện mới từ một xă hội bị bịt miệng và những thông tin liên quan đến các nhà lănh đạo thượng tầng của ĐCSVN được xem như bí mật quốc gia. Sự khéo léo đưa ra những câu chuyện sinh động có thật để chứng minh cho các sự kiện là một trong những ưu thế mà cuốn sách làm tăng thêm sự ṭ ṃ của độc giả.
Với công sức thu thập tư liệu trong 20 năm và miệt mài làm việc trong 3 năm, phong cách thể hiện công bằng, điềm tĩnh và mạch lạc, trong sáng, tác giả Huy Đức đă cung cấp cho bạn đọc một kho tư liệu lịch sử khổng lồ, có giá trị để để đời cho nhiều thế hệ và kho tàng tư liệu văn hoá -lịch sử của Việt Nam. Thế nhưng, tôi thực sự băn khoăn, không biết nhà báo Huy Đức (hiện đang tu nghiệp tại Mỹ) khi trở về nước sẽ phải chịu những hệ lụy như thế nào trước nhà cầm quyền CSVN.
Kết
Rất có thể nhiều người sẽ đưa ra các sự kiện khác không kém phần làm sôi động dư luận như bà Bùi Thị Minh Hằng được trả tự do (4/2012); thương binh-côn đồ quậy phá ở Viện Hán Nôm (5/2012); cụ Lê Hiền Đức bị nhốt tại Sở Văn hoá Thông Tin Tuyên truyền Hà Nội (6/2012); Huỳnh Thục Vy tham gia biểu t́nh chống Trung Cộng và bị bắt (7/2012), bà Đinh thị Kim Liêng tự thiêu (7/2012); Dương Chí Dũng, cựu chủ tịch Vinalines bỏ trốn, bị truy nă và bị bắt trở lại (6-9/2012), phiên toà xử Việt Khang và Trần Vũ Anh B́nh (10/2012), v.v...
Nhưng như mở đầu, tôi chú trọng theo chủ quan của ḿnh về tầm ảnnh hưởng tới dư luận trong nước và phản ứng từ phía nhà cầm quyền, báo chí lề đảng, để đưa ra 12 sự kiện nêu trên.
Nguồn: Lê Diễn Đức/ RFA Blog