Đúng vậy, cho dù bộ phim truyền hình “Đi ra biển”[ix] do Cục biển quốc gia hợp tác với hải quân quay để lại dư âm rất mạnh, nhưng thực lòng tôi cảm thấy: Trung Quốc đâu có thiếu lòng yêu nước và ý thức biển, chỉ sợ lòng nhiệt tình của dân chúng lại đốt cháy mất cả đường mạng thôi. Tuy nhiên, với rất nhiều lời tự sự đao to búa lớn về lãnh thổ biển, liệu có thể ngượng ngùng mà hỏi một câu: Mù mờ vậy thì sao mà rõ được?

Mỗi lần nói về những chủ đề này, tôi luôn nhớ đến bài “Một lời” của một trong những người nổi tiếng:

Có một lời, mà nói ra là họa,

… …

Đột nhiên trận sét giữa trời xanh

Dậy một tiếng:

“Trung Quốc của chúng ta!”

Tái bút: Bài này đã viết xong, lại đọc được dòng tin trên trang “Tin tức Trung Quốc”là “Quan chức Bộ ngoại giao nói yêu cầu đường 9 đoạn phải phù hợp với luật biển là không thiết thực”, nên xin bổ sung thêm đôi câu.

Ngày 6.1.2012, Vụ phó Vụ Biên giới và Biển Bộ ngoại giao Dịch Tiên Lương khi trả lời trang “Tin tức Trung Quốc” từng chất vấn “Có những nước chỉ trích là đường đứt đoạn không phù hợp với luật biển, anh thấy thế nào” đã nói: 1. Về tuần tự thời gian, trước khi Trung Quốc công bố đường đứt đoạn, sau khi “Công ước về biển của Liên hợp quốc” năm 1982 ra đời, chính yêu cầu đường đứt đoạn phải phù hợp với “Công ước” đã không phù hợp với thực tế. 2. “Công ước” không chuẩn, không gây ảnh hưởng được đến vấn đề chủ quyền lãnh thổ của các nước, không thể lấy “Công ước” làm căn cứ duy nhất hoặc chủ yếu để bàn về tính hợp pháp trong chủ trương Nam Hải của Trung Quốc. 3. Chính “Công ước” không hề loại bỏ các chủ trương đã được hình thành và duy trì từ trước nó, nên lại càng không thể tạo ra “tính hợp pháp” về chủ quyền lãnh thổ cho bất cứ nước nào xâm phạm và gây tổn hại cho Trung Quốc”.

Tôi xin bày tỏ sự đồng tình sâu sắc với 2 quan điểm sau của của Vụ phó Dịch, nhưng với quan điểm 1 thì chỉ có thể bày tỏ sự đồng tình mang tính kỹ thuật.

Bởi vì trước sau bất nhất, đường đứt đoạn đương nhiên là không phù hợp với “Công ước”, đó là hiện thực, chỉ trích đương nhiên là không có lý, nhưng yêu cầu đường đứt đoạn phải phù hợp với “Công ước” thì không hẳn là yêu cầu của bên chỉ trích, và cũng nên là yêu cầu nội tại để nước ta xác định lợi ích tự thân.

Đường này là sản phẩm của lịch sử, cho dù có đánh giá ra sao thì hiện tại nó đích thực là một hiện thực dở ông dở thằng cao không tới thấp không thông, tử thủ ở hiện thực này sẽ lại là an toàn về mặt chính trị đối với các quan chức, bởi vì đó là cái dở ông dở thằng do chính phủ Quốc dân làm ra, chứ đừng có đổ lỗi cho tôi. Song nó đã không giải quyết được vấn đề. Còn chúng ta hiện giờ rút cuộc có cần phải tích cực nghĩ ra biện pháp để giải quyết vấn đề hay không, thì đó là chuyện thuộc tính tích cực chủ quan.

“Công ước” không phải là chân lý tối cao, mà là quy phạm về sau này, tất nhiên không thể phủ nhận được quyền lợi lịch sử, nhưng xin đừng có bỏ qua: Trung Quốc đã ký kết, nó chính là các quy định luật quốc tế hiện hành có hiệu lực đối với Trung Quốc, quyền lợi mang tính lịch sử của Trung Quốc chỉ là nghĩ ra biện pháp mà hòa nhập, được thể hiện trong các quy định hiện hành, như thế mới tiện bề cho việc thực hiện và bảo vệ.

Quy định này không bao giờ hoàn thiện được, chung quy cũng chỉ là sự thỏa hiệp đạt được mấy chục năm qua từ trò chơi lợi ích của hơn 100 quốc gia, chúng ta có thể đơn phương mà vẽ ra được quy định nào thực tế hơn nó không? Ít nhất chúng ta cũng đồng tình với “biển chi phối lục địa”, vẽ quyền lợi trên biển cần vẽ bên ngoài bờ biển và lãnh thổ các đảo, chứ không phải là vẽ từ ngoài vào trong, quy định này thì có lý chứ? Nếu không, Mỹ cũng vẽ một vòng tròn quanh các quần đảo Aleutian, Midway, Guam ở Thái Bình Dương thì làm thế nào?

Cũng giống như trong hôn nhân sự thực, bao giờ cũng vẫn là làm thêm một thủ tục nữa dựa theo “Luật hôn nhân” hiện hành thì tốt hơn, cứ khăng khăng không làm cũng không sao, nhưng khi anh muốn thừa kế, muốn nhận nuôi con cái, thì cũng chớ có hi vọng sẽ nhận được sự chấp thuận của xã hội hiện hành, thậm chí có thể là chẳng có thủ tục nào hữu hiệu cả, rút cuộc các quy định hiện hành đều đi theo luật nhân thân hiện hành.

Công việc này vô cùng khó khăn, song trốn tránh là biện pháp chăng?

Dưới đây tôi xin đưa ra 2 quan điểm nữa về vấn đề Nam Hải.

Phải tranh giành, nhưng chớ có rúc vào sừng trâu

Vấn đề Nam Hải rất phức tạp, nhưng có phức tạp đến mấy thì cũng có cách tháo gỡ. Đáng tiếc là, giới truyền thông và một bộ phận các cơ quan chuyên trách của Trung Quốc đã đẩy vấn đề này vào bước ngoặt sinh tử “đánh hay không đánh”, trong khi đó ngay cả những khái niệm luật pháp cũng lại là một mớ hổ lốn.

Có người sẽ bảo, luật pháp là phải nói lý, nhưng bây giờ người ta không nói lý với anh, thì chỉ còn mỗi cách là đánh chăng?

Đúng vậy, trận xxx[x] trong lịch sử, cả cộng đồng thế giới phải nói chuyện bằng hỏa pháo, song chúng ta không quay lại thời gian đó, với danh nghĩa là sức mạnh mới nổi, hiện chúng ta đang phải đối mặt là hệ thống luật quốc tế cần phải hoàn thiện, thì mới có thể đi vào thời đại phồn vinh được. Chớ nên quên, chiến tranh thuộc địa là sự phân phối lợi ích với chi phí tốn kém nhất, chỉ có món lợi kếch sù của nền kinh tế thuộc địa mới cân bằng lại được chi phí, bây giờ sao lại đi tìm kiếm cái kiểu món lợi kếch sù ấy nữa ? Đồng thời, chiến tranh thuộc địa là sản phẩm dị dạng của các nước mạnh yếu, kiểu dị dạng này hiện giờ còn lại được bao nhiêu?

Tất nhiên chúng ta cũng có thể lựa chọn mà bất chấp cái thứ luật này, để có được thứ luật khi nào muốn ra tay thì ra tay, dẫu sao Trung Quốc ít ra thì xem ra các cư dân mạng cũng có vẻ đã rất sẵn sàng cho đại chiến rồi. Vậy là tốt, tôi không hề phản đối sử dụng vũ lực ở Nam Hải, nhưng chỉ muốn nhắc nhở những người chủ trương hãy nghĩ cho thật chu toàn về phương án cụ thể để ứng phó với hậu quả của nó, có tích cực nữa nhưng khi đệ trình quyết sách cho trung ương một cách hợp pháp, thì cuối cùng nguồn thuế của anh cũng chỉ đủ để xây dựng được một đội quân hải quân, anh đặt một quân đen là không thực tế.

Hơn nữa, vẫn còn một lẽ nữa mà số đông người Trung Quốc vẫn chưa rõ:

1. Ngay cả có đánh xong rồi, thì lãnh thổ nằm trong tay ai cũng chỉ là một trạng thái sự thực, trong tình trạng có tranh chấp, ngoại trừ đối phương vứt bỏ đi, còn nếu không thì chỉ khi nào biến được nó thành trạng thái luật pháp thì mới được coi là ổn định.

Một ví dụ điển hình là lãnh thổ bị Sa hoàng cướp đoạt, cuối cùng vẫn phải thông qua điều ước Trung-Nga trong những năm gần đây thì mới trở thành là của họ theo luật pháp, chứ nếu không thì tuy Trung Quốc không thực sự chiếm hữu, nhưng lại có quyền giành lại vĩnh viễn. Ví dụ này dường như không được xác đáng, nhưng tôi chỉ muốn nói quá trình này không đề cập đến chuyện đúng sai. Nhất là xin hãy lưu ý, trong chính trường quốc tế, ý thức đạo đức đúng sai thực ra không hề là nhân tố quyết định, tuy về mặt tuyên truyền ở trong nước các bên đều ưa gán cái mác đúng sai lên, nhưng thực ra tính quyết định bao giờ cũng là những thứ như thực lực, lợi ích, kinh doanh, nhu cầu thực tế, sách lược…

2. Trên thế giới tuy cũng có các vụ án thành công về mặt sở hữu lãnh thổ do tòa án quốc tế phán quyết, nhưng tiền đề vẫn là cả hai bên đệ trình phán quyết tự nguyện chấp nhận kết quả phán quyết. Điều này cho thấy vấn đề lãnh thổ vĩnh viễn là vấn đề song phương. Cũng có nghĩa là, chỉ cần có một đối phương muốn tranh giành với anh, là sự việc sẽ không bao giờ kết thúc. Anh có thể chiếm giữ yên ổn được tới một trăm mấy chục năm trên thực tế đi nữa, nhưng chỉ cần đối phương không bỏ cuộc, là mãi mãi vẫn có tranh chấp.

Tranh chấp không phải là chuyện gì to tát, mà là hiện tượng bình thường trong cộng đồng quốc tế, nhất là cục diện xung quanh Trung Quốc phức tạp như vậy, không thể ảo tưởng là lại không có sự tranh chấp nào. Chỉ có điều là bên không chiếm cứ thực sự tỏ ra khó chịu hơn mà thôi

Cho nên, những lãnh thổ thực sự không giành được trở lại trong lịch sử Trung Quốc, khi đã bị vứt bỏ, như quần đảo Ryukyu, Mông Cổ…, là không phải chịu sự bình xét của lịch sử, Nam Hải rất quan trọng đối với lợi ích hiện nay, hơn nữa tiềm lực quốc gia đang lên, nên cần phải tranh giành, đáng để tranh giành. Nhưng bất cứ việc gì mà cứ nghĩ một chút là sẽ có mâu thuẫn, chẳng hạn: Khoan chưa nói đến Nam Hải, nếu như chúng ta thực sự đã lớn mạnh như Mỹ, thì liệu có sẽ giành lại hết những lãnh thổ đã vứt bỏ trước đây hay không? Tất nhiên là có thể, nhưng nó sẽ bằng nửa cuộc đại chiến thế giới. Anh tin là chúng ta sẽ thắng, sẽ quá lớn lại như triều Nguyên, ít ra cũng quay lại bằng được thời kỳ đầu triều Thanh, tôi thấy cũng hay. Chỉ có điều ở thế giới ngày nay, ngay cả khi làm một nước siêu cường, thì tranh giành lãnh thổ chẳng lẽ lại là điều quan trọng hàng đầu, là năng lực lớn nhất hay sao?

Vì thế, tôi kiên quyết ủng hộ tranh giành Nam Hải, nhưng xin mượn sự suy lý này để nhắc nhở đôi chút, rằng không nên tuyệt đối hóa quan điểm lãnh thổ. Cho dù có tranh giành Nam Hải, thì nhiệm vụ quan trọng hiện nay của Trung Quốc là thông qua nó để đạt được các lợi ích chiến lược (địa vị, tư thế, quyền kiểm soát…), còn lãnh thổ chỉ là vật truyền tải cụ thể, dầu mỏ lại càng chỉ tổ làm cho quả cân thêm nặng. Hiện giờ hễ nói đến Nam Hải là lại có cảm giác như thùng dầu của nhà mình bị rò, đó là đúng, nhưng tầng cấp đã bị đánh tụt. Điều quan trọng nhất là, Trung Quốc nếu như ngay cả đến bản thân mình còn không kiểm soát nổi, thì đừng có mà đùa giỡn trên biển, lại càng đừng có nghĩ tới chuyện làm G2.

Muốn tranh giành, nhưng đừng tự làm hại mình

Gần đây còn có một quan điểm nữa mà tôi muốn phê phán. Rất nhiều người cảm thấy: Việt Nam và Philippines đã bất chấp, ngang ngạnh như vậy, thì còn nói chuyện đạo lý gì với cái hạng ấy nữa, đánh, đánh rồi là yên.

Sai lầm! Quan điểm của tôi là: Nếu như anh là Việt Nam, Philippines, phải đối mặt với Trung Quốc hiện nay, thì anh cũng chỉ giở được những trò xỏ lá, chết tiệt, bởi vì địa vị và thực lực phù hợp nhất với anh không liên quan gì đến nhân phẩm. Anh thử xem Triều Tiên và Iran mà Mỹ phải đối mặt có giống thế không? Chớ có vì ca ngợi họ chống Mỹ mà quên đi bản chất hành vi của họ, tất cả đều chỉ là thủ đoạn mà thôi.

Với cái đồ chết tiệt này, chúng ta cần học Mỹ, quen rồi là được, Nam Hải ngay cả khi đã giải quyết rồi, thì chỉ cần anh rất mạnh, là sẽ luôn có người quấn lấy anh, anh mà yếu thì tự nhiên sẽ chẳng còn ai quấn lấy nữa, mà chỉ có kẻ đến ăn bớt.

Điều quan trọng nhất là, với cái đồ chết tiệt này, nếu đánh mang tính trừng phạt hiệu quả sẽ không mạnh. Lịch sử đã chứng minh, đánh rồi anh ta vẫn quấn lấy, trái lại khi tình hình đã thay đổi, ví dụ như Liên Xô đã mất, thì chính anh ta cũng lại muốn làm mở cửa cải cách mà bỏ súng gươm để làm ăn với anh thôi.

Còn như có những người cảm thấy trừng phạt không ăn thua, quấn lấy mãi bố mày mệt lắm rồi, một ngày nào đó sẽ diệt chết nó. Thì chỉ có thể nói anh vẫn là một con sư tử nhỏ, anh không hiểu được rằng: Con mồi của sư tử lớn nhiều khi cũng bị đàn chó hoang cướp mất, đó là quy luật tự nhiên thôi mà. Trong những khó khăn chính có điều là anh không thể diệt nổi, anh cho là làm chúa sơn lâm dễ lắm sao? Giữ cho trong đại bộ phận tình hình không có người nào dám giỡn anh là được rồi.

Nội dung bài này do kiếm sĩ Tần Thiết Ưng biên tập ngày 1.9.2012

Nguồn: bbs.tiexue.net/ Basam