WEST PALM BEACH (AP) -Các quan sát viên, chính trị gia và cả hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ đều có những lo lắng không biết cuộc bầu cử tổng thống ngày 6 tháng 11 sắp tới sẽ diễn tiến êm ả và đưa đến kết quả tốt đẹp như mong muốn hay không.
Một thời điểm hòa dịu hiếm hoi trong mùa tranh cử. Từ trái, Tổng Thống Barack Obama, Hồng Y Timothy Dolan và cựu Thống Ðốc Romney chào quốc kỳ trước buổi dạ tiệc tại khách sạn Waldorf Astoria ở New York City. (Hình: Brendan Smialowski/AFP/Getty Images)
Rất nhiều trục trặc và rắc rối có thể xảy tới ở một đất nước đứng hàng đầu thế giới về thể chế và sinh hoạt dân chủ.
Ông Mark Pafford, dân biểu tiểu bang Florida, nói rằng nhiều người không biết là năm 2008, 48% phiếu bầu tạm ở Florida đã bị bỏ vào thùng rác. Theo ông, không chỉ Florida, sắp tới đây, nhiều nơi sẽ gặp nhiều rắc rối về lá phiếu bầu, trong việc xác định tính cách giá trị của cử tri và nhiều vấn đề tranh chấp pháp lý khác nữa.
Năm 2000 chính vì sự phức tạp về mẫu lá phiếu ở Palm Beach County đã làm cho hàng ngàn cử tri lầm lẫn và kết quả là Al Gore không chiếm được ghế tổng thống. Ông Gore thắng tổng số phiếu cử tri toàn quốc, trên nửa triệu phiếu, nhưng cuối cùng Tối Cao Pháp Viện phán quyết 5-4 chấm dứt việc đếm lại phiếu ở Florida đã kéo dài trên một tháng chưa ngã ngũ và kết quả ông George W. Bush hơn 537 phiếu ở Florida, chiếm được tiểu bang này và thắng phiếu cử tri đoàn, đắc cử tổng thống.
Trong lịch sử Hoa Kỳ có bốn lần tổng thống đắc cử đứng hàng thứ nhì về tổng số phiếu cử tri toàn quốc, nhưng đó là theo thể thức đã được Hiến pháp Liên bang ấn định rõ.
Một trường hợp chưa từng xảy ra trong lịch sử, nhưng lại rất có thể thấy với cuộc tranh chấp ngang ngửa trong năm nay là phiếu cử tri đoàn của hai ứng cử viên ngang bằng nhau, vì tổng số phiếu cử tri đoàn là một con số chẵn, 538. Giả dụ mỗi ứng cử viên đều giành được những tiểu bang mà chắc chắn sẽ bỏ phiếu cho Dân Chủ hay cho Cộng Hòa, chỉ còn lại 9 tiểu bang tranh chấp. Nếu Romney thắng 6 tiểu bang nhưng Obama thắng ở Ohio, Wisconsin và New Hampshire thì số phiếu cử tri đoàn của mỗi người sẽ là 269.
Lúc đó, theo quy định của Hiến Pháp, cũng sẽ không căn cứ theo chỗ ai chiếm được nhiều phiếu cử tri toàn quốc (một nguyên tắc có lẽ hợp tình hợp lý nếu để cho FIFA ấn định!), mà mỗi tiểu bang sẽ cử 1 đại biểu để đi bầu bất kể là tiểu bang lớn hay nhỏ. Ðại biểu này do các dân biểu ở Hạ viện Liên bang của mỗi tiểu bang bầu chọn. Như thế Hạ viện Liên bang được bầu ra sau ngày 6 tháng 11 sẽ có tính cách quyết định cho việc chọn đại biểu Cộng Hòa hay Dân Chủ.
Tuy vậy, phức tạp và rắc rối chắc chắn sẽ gặp nhiều nhất vẫn là ở lá phiếu cử tri: lá phiếu nào có giá trị lá phiếu nào không có giá trị; cử tri nào hợp lệ và cử tri nào không hợp lệ. Những lá phiếu bầu tạm sẽ gây khó khăn nhất vì việc xét xử có thể kéo dài nhiều thời gian sau ngày bầu cử. Phiếu tạm là phiếu do cử tri bầu với nhiều lý do: không mang ID khi đến phòng phiếu, chưa kịp báo đổi địa chỉ để ghi danh, bỏ phiếu không đúng thùng phiếu được chỉ định, hoặc có khiếu nại về quyền bầu cử. Kỳ bầu cử năm 2008 có gần 2.1 triệu phiếu bầu tạm và cuối cùng chỉ có khoảng 69% được công nhận giá trị.
Còn nhiều chuyện phức tạp khác nữa chẳng hạn như giờ bầu cử, phòng phiếu mở cửa trễ hay đóng cửa sớm, quá đông hay thiếu phiếu bầu, cử tri bị dọa dẫm gây khó khăn,... Hai ban tranh cử Cộng Hòa và Dân Chủ đã chuẩn bị sẵn một lực lượng hàng ngàn quan sát viên, sẵn sàng phụ giúp giải quyết hay khiếu nại ở các phòng phiếu, đồng thời với hàng trăm chuyên viên pháp lý, luật sư.
Cuối cùng thì mọi người chỉ có thể mong mỏi và hy vọng kết quả cuộc bầu cử không phải giải quyết định đoạt qua những chuyện này!
(HC/nguoi-viet)