Thật khó lý giải về “cơn nghiện” món ăn côn trùng ở Hát Lót, Mai Sơn, Sơn La, bởi từ bao đời nay, trong bữa cơm của người dân nơi đây, món ấy là “chủ lực”. Có thể đó là cách tận diệt thiên nhiên, cũng có thể là văn hóa thưởng thức của vùng miền.
Bọ xít, dế mèn, châu chấu… là những mặt hàng làm sinh động chợ phiên nơi này. Từ xa xưa, thịt gia súc, gia cầm chưa có trong mâm cơm của mỗi gia đình bà con, thì những loài côn trùng sẵn có trên rừng được xem là món ăn bổ dưỡng được lựa chọn. Văn hóa ẩm thực thật giản dị tiềm tàng trong con người, trong mỗi phiên chợ để làm nên nét độc đáo mà chỉ nơi Tây Bắc mới có. Chợ thiếu côn trùng thật kém đông vui, bữa cơm thiếu những món ăn quen thuộc thường cảm thấy thiếu vắng, đạm bạc.
Chỉ là phiên chợ quê mộc mạc, chỉ với những mặt hàng dân dã, thậm chí người chưa từng gặp nhìn thấy sẽ thấy gờn gợn thế nhưng đồng bào nơi này thiếu nó thì sẽ buồn như nương rẫy mất mùa, như xuân thiếu cánh hoa ban.
Dế chiên là món khoái khẩu của người Thái ở Hát Lót, Sơn La
Người Thái có nhiều cách chế biến nhộng ong như hấp, chiên, xôi đồ nhộng ong...
Người Thái bản địa gọi con liềng liệng ở suối là con dế nước. Món này có thể băm chả viên ốp với trứng có vị thơm đặc biệt
Vào những tháng này, bọ xít sinh sản trên cây nhãn, vải nhiều, nên người Thái ở Sơn La còn gọi chợ Hát Lót là chợ bọ xít.
Người Thái luôn xem côn trùng là món ăn bổ dưỡng
... nên khi mua lựa chọn rất kỹ càng
Không ai còn nhớ chợ có từ bao giờ, nhưng người Thái mỗi khi thèm côn trùng thì lại bước chân đến chợ. Chợ họp từ chiều cho đến tối mịt.
Ẩm thực là nét văn hóa bản địa, song đôi khi nét văn hóa này lại vô tình tận diệt thiên nhiên.
Theo Trịnh Phong Thu
An ninh Thủ đô