(ĐVO) Sẻ chia khó khăn trong đời sống, coi nhau như người một nhà, nhưng bao đời nay, hai ngôi làng b́nh yên này vẫn giữ nguyên lời thề: trai gái hai bên không được kết hôn với nhau.
Về làng Xuân Biều và Cẩm Hoàng (Xuân Cẩm, Hiệp Ḥa, Bắc Giang), được biết hàng ngàn năm nay, chưa bao giờ con cháu 2 làng kết hôn với nhau. Hủ tục này được truyền từ đời này qua đời khác và đến nay vẫn được nhiều thế hệ trẻ ǵn giữ.
Cứ 5 năm một lần, hai làng tổ chức rước lễ tại đ́nh làng, xum họp cùng nhau.
Lăo cao niên Ngô Đ́nh Kế (90 tuổi, làng Xuân Biều) cho biết: “Tôi được cha ông ḿnh kể lại, xưa có một đôi vợ chồng sinh được 2 hai người con trai, lớn lên họ cho hai anh em sống ly thân, mỗi người chiếm giữ một vùng đất để xây dựng sự nghiệp. Người anh lập nên làng Xuân Biều, c̣n người em lập nên làng Cẩm Hoàng".
Cũng từ đó, hai anh em trấn giữ hai làng và thề rằng, con cháu không được lấy nhau. Dù các đôi trai gái có thương nhau đến mấy th́ chỉ dừng lại ở thứ t́nh cảm anh em trong một nhà.
Và như một lời thề ước, cứ 5 năm một lần, giữa hai làng có một nghi lễ rước được xem là sự gắn kết tại đ́nh làng. Làng Xuân Biều do người anh lập lên, được coi là bề trên, nên tổ chức lễ rước trước, c̣n Cẩm Hoàng tổ chức sau. Nếu ngày 3/9 âm lịch tổ chức đại lễ ở Xuân Biều, vào 6/9 ở đại lễ sẽ diễn ra tại Cẩm Hoàng. Nghi lễ được xem là sự gắn kết của hai làng, bởi buổi lễ là sự gặp mặt giao lưu mọi người hai làng.
Theo ông Kế, từ lúc ông sinh ra chưa thấy con cháu 2 làng cưới nhau
Cũng theo cụ Kế, mặc dù là làng của "anh" nhưng trước lễ, các vị cao niên của làng Xuân Biều sẽ xuôi thuyền về Cẩm Hoàng, gặp mặt các cụ ở đây, rồi mời mọi người trong làng lên dự lễ. Vào ngày lễ, từ đ́nh làng Xuân Biều, một vị cao niên ngồi lên kiệu với đầy đủ lễ vật, xuôi thuyền về đ́nh làng Cẩm Hoàng đón người anh về làng ḿnh. Để đáp lại, làng Cẩm Hoàng sẽ có 20 người ngược sông Cầu về chung vui.
Trong ngày hội, tất cả mọi người hai làng giao lưu gặp nhau. Và đến ngày 6/9, làng Cẩm Hoàng tổ chức th́ cũng tương tự như Xuân Biều.
Hai làng không chỉ coi nhau như anh em, mà c̣n sẻ chia khó khăn trong cuộc sống. Cũng theo cụ Kế, mỗi khi nghe làng Xuân Biều gặp khó khăn, người làng Cẩm Hoàng sẽ sang giúp đỡ hay vào mùa mưa băo, cấy, gặt, làng nào làm xong trước th́ xuống làng kia giúp đỡ...
Theo ông Ngô Khắc T́nh, Chủ tịch xă Xuân Cẩm cho hay, hơn 20 năm làm cán bộ xă nhưng ở hai làng Xuân Biều, Cẩm Hoàng chưa có một đôi trái gái nào kết hôn, mặc dù xă không cấm, nhưng họ tự ư thức. Đặc biệt, thanh niên hai làng họ chơi với nhau rất thân thiết.
Sa Hà