T́nh trạng “lương tăng nhưng đời sống người lao động lại vẫn khó khăn bởi giá cả leo thang " Vấn đề này được đông đảo nhân dân quan tâm và thu hút nhiều ư kiến của các đại biểu Quốc hội. Vấn nạn lương chạy theo giá hay giá theo lương vẫn luôn tồn tại từ nhiều năm nay và hiện tại đây cũng là một gánh nặng để tạo đà cho các doanh nghiệp giải thể & phá sản.
Theo Điều 56, Bộ Luật lao động th́ mức lương tối thiểu đă tính đến sựbiến động của chỉ số giá cả sinh hoạt. Tuy nhiên, do việc điều chỉnh mứclương tối thiểu “khi chỉ số giá sinh hoạt tăng lên” chỉ có thể dựa trênchỉ số giá sinh hoạt của năm trước và chỉ số giá sinh hoạt dự báo chonăm sau của Chính phủ và được Quốc hội phê duyệt nên nó không phản ánhhết được thực tiễn lạm phát ở các thời điểm khác nhau.V́ thực chất với mức lương tối thiểu như vừa được công bố có thể tăng gấp hơn 2 lần có nghĩa là hơn 200% nhưng thực tế th́ giá đă tăng nhiêu hơn như thế từ lâu rồi do vậy việc điều chỉnh mức lương tối thiểu vừa rồi gần như vô nghĩa với người lao động c̣n với khối Doanh nghiệp (chủ doanh nghiệp) th́ lại khó khăn hơn v́ quỹ lương tối thiểu sẽ phải tăng rất nhiều trong khi t́nh h́nh tài chính doanh nghiệp lại khó khăn. Cụ thể Doanh nghiệp đang trong t́nh trạng khó khăn chồng chất khó khăn.
 |
| T́nh h́nh kinh tế hiện nay "giảm phát " hay lạm phát vượt chỉ tiêu |
Mặt khác vấn đề thống kê báo cáo thường không trúng và đúng với thực tế cụ thể trong 5 năm trở lại đây, có đến 4 năm lạm phát thực tế caohơn nhiều so với lạm phát mà Quốc hội phê duyệt, cụ thể: Năm 2011: Quốchội phê duyệt lạm phát là 7%, trên thực tế năm 2011 lạm phát tăng18,58%; Năm 2010, Quốc hội phê duyệt lạm phát không quá 7%, thực tế lạmphát năm 2010 là 11,75%; Năm 2009, Quốc hội phê duyệt lạm phát dưới 7%,thực tế lạm phát là 6,52%; Năm 2008, Quốc hội phê duyệt lạm phát dưới8,5 - 9% (gắn với chỉ tiêu tăng trưởng 8,5-9%), thực tế lạm phát củanăm này là 19,89%; Năm 2007, Quốc hội phê duyệt lạm phát là dưới 8,5%thực tế lạm phát năm 2007 là 12,6%.
Như vậy có thể khẳng định việc điều chỉnh lương tối thiểucủa Chính phủ mặc dù đă tính đến yếu tố lạm phát của năm trước và dựbáo cho năm sau, nhưng vẫn chưa phản ánh hết được lạm phát thực tế củanền kinh tế. Và hiện nay, khi lạm phát thực tế tăng cao hơn so với chỉtiêu lạm phát mà Quốc hội phê duyệt trước đó th́ cũng chưa có một chínhsách bổ sung nào để kịp thời điều chỉnh lương tối thiểu sát với thựctiễn biến đổi của lạm phát.
Nếu từ kết quả khảo sát tiền lương và mức sống tối thiểu của người lao động khuvực doanh nghiệp của Viện Công nhân công đoàn (Tổng Liên đoàn Lao độngViệt Nam) cho thấy: Có 35,6% số người lao động được hỏi cho biết thunhập không đủ chi tiêu; 44,7% phải chắt chiu, dành dụm và thật tiết kiệmmới đủ trang trải cuộc sống; 17,9% khẳng định tạm đủ trang trải cuộcsống gia đ́nh; chỉ 1,8% cho biết đủ trang trải cuộc sống và có phần tíchluỹ.
Cũng theo nghiên cứu của Viện Công nhân công đoàn: Mức sống tối thiểu ởkhu vực (KV) 1- các thành phố lớn - là hơn 3 triệu đồng, nhưng lươngtối thiểu mới đạt 2 triệu. Ở KV2, mức mức sống tối thiểu là 2,8 triệuđồng nhưng mức lương tối thiểu chỉ đạt hơn 1,7 triệu đồng. C̣n KV3, mứcmức sống tối thiểu là 2,6 triệu đồng, lương tối thiểu là 1,6 triệu đồng.Tại KV4, mức mức sống tối thiểu là 2,4 triệu đồng nhưng lương tối thiểuchỉ đạt 1,4 triệu đồng.
Thực tế so sánh mức tăng thu nhập b́nh quân của người lao động so vớimức tăng lạm phát cũng thấy rơ được v́ sao lại có t́nh trạng lương tăngkhông bù đủ lạm phát. Theo thống kê: Năm 2011, thu nhập b́nh quân củangười lao động là 4,17 triệu đồng/người/tháng, tăng 14,64% so với năm2010, trong khi đó lạm phát năm 2011 là 18,58%; Năm 2010, thu nhập b́nhquân của người lao động năm 2010 là 3,51 triệu đồng/người/tháng, tăng12,36% so với năm 2009, lạm phát là 11,75%; Năm 2008, thu nhập b́nh quâncủa người lao động là 2,541 triệu đồng/người/tháng, tăng 16% so với năm2007, lạm phát là 19,89%.
Từ số liệu thống kê trên đây cho thấy, thu nhập thực tế của người laođộng giảm đi so với thu nhập danh nghĩa của họ do mức tăng của lươngtương đương với mức tăng của lạm phát (như năm 2010). Đặc biệt, xuấthiện t́nh trạng lương tăng không bù đủ lạm phát do mức tăng lạm phát lớnhơn mức tăng thu nhập b́nh quân của người lao động, điển h́nh như cácnăm 2008 và năm 2011.
Hiện nay, để chia sẻ với người lao động trong thời kỳ lạm phát, một sốdoanh nghiệp đă tiến hành điều chỉnh lương không định kỳ và nhiều hơnmột lần trong một năm. Tuy nhiên, tăng lương để ứng phó với lạm phátkhông phải là giải pháp tốt nhất, mà để ứng phó với lạm phát th́ phải cóphụ cấp bù lạm phát để làm cơ sở điều chỉnh."Kiểu một thời bù giá vào lương" hay tính thêm Phụ cấp bù lạm phát
Các biện pháp đă thực hiện bao gồm tăngthêm phụ cấp lương dưới h́nh thức: Thanh toán một lần, thay đổi cơ cấutiền lương, trợ cấp cho nhân viên có lương thấp và thực hiện việc xemxét đánh giá tiền lương hai lần trong một năm. Tại Công ty CP Tập đoànThái B́nh Dương, từ năm 2011, Tập đoàn đă bù lạm phát bằng 10% thu nhậptừ lương cho người lao động. Việc bù lạm phát này đă giúp lao động yêntâm công tác, đóng góp công sức và trí tuệ cho sự phát triển bền vữngcủa doanh nghiệp.
Hiện nay vấn đề các doanh nghiệp đang gặp phải là t́nh h́nh tài chính quá khó khăn, sản xuất,kinh doanh th́ đ́nh trệ thu nhập kém nhưng mức lương tối thiểu của nhân viên lại tăng mà vẫn không đủ bù với giá như vậy đời sống của nhân viên cũng khó khăn v́ vậy để giải quyết các vấn đề trên có lẽ biện pháp duy nhất để tháo gỡ khó khăn này cho doanh nghiệp là tiết kiệm chi phí sản xuất và tăng thu nhập nhưng hai chiều hướng này đang gặp phải một rào cản lớn là chi phí trả lăi vay của Doanh nghiệp rất lớn và hàng hóa, sản phẩm th́ ế tồn kho do vậy rất khó thực hiện giải pháp này? Có lẽ chỉ c̣n mỗi giải pháp nếu không thực hiện được việc đảm bảo thu nhập và đời sống cho người lao động th́ chọn giải pháp giải thể hoặc phá sản là thành công, một bi kịch kiểu tăng lương thời lạm phát.
Lan Hương TH