Bất luận là đường lối Mao hay đường lối Đặng, bất luận là chia phần bánh hay làm bánh, thì đấu tranh đường lối theo ý nghĩa truyền thống của Đảng cộng sản Trung Quốc và việc đưa ra cương lĩnh tham chính của các chính khách khi tranh cử là hai việc hoàn toàn khác nhau. Nền chính trị dân chủ không nói gì về thuyết đường lối, cương lĩnh tham chính của ai tốt thì người ấy sẽ giải quyết được ổn thỏa quốc kế dân sinh, ai trúng cử lên cầm quyền, cầm quyền rồi mà làm không tốt thì bất cứ lúc nào cũng có thể bị người dân cho rớt đài, cầm quyền chỉ có vấn đề về phương pháp, chứ không có vấn đề về đường lối, lí lẽ này hỏi còn gì giản đơn hơn, sao lại cần đến cái thuyết đường lối gì đó? Sự thất sủng của Bạc Hy Lai cũng chẳng phải có sai lầm gì về đường lối, mà trái lại lại vì cái thứ chủ thuyết mà ông ta làm đã dẫn đến thất bại, ông ta muốn tạo ra nghiệp tích bằng nền chính trị cường quyền để tranh thủ lòng dân, lợi dụng Mao phái phản động để tạo ra thời thế, với mục đích nhập thường thượng vị. Nhưng nguyên nhân suy cho cùng là ông ta đã đảo ngược lịch sử, đã trở thành vật cản cho sự phát triển của xã hội Trung Quốc.

Chú thích của nguyên bản:

① Tháng 4 năm 1920, đại diện Quốc tế cộng sản Voitinsky (tên TQ: Ngô Đình Khang) nhận lệnh nhóm lập Đảng cộng sản Trung Quốc, đi theo làm phiên dịch cho Dương Minh Trai đến Trung Quốc, thông qua sự giới thiệu của Ivanov và Polevoy dạy tiếng Nga ở Quán dịch học của nhà Hán học Nga đã liên hệ được với Lý Đại Chiêu, rồi lại thông qua Lý để liên hệ với Trần Độc Tú ở Thượng Hải. Voitinsky đề xuất với Trần Độc Tú đề nghị thành lập Đảng ở Thượng Hải và được sự đồng ý của Trần, tháng 8, Trần Độc Tú, Lý Hán Tuấn, Trần Vọng Đạo, Thẩm Huyền Lô, Du Tú Tùng, Lý Đạt, Thi Tồn Thống và Thiệu Lực Tử…đã tổ chức thành lập “Đảng cộng sản Trung Quốc” tại nơi ở của Trần Độc Tú ở Thượng Hải (sau này người ta quy nạp thành “Nhóm cộng sản Thượng Hải”), Trần Độc Tú được tiến cử làm bí thư. (Wikipedia).

② “Từ núi Cảnh Phong đi vào Trung Nam Hải – Hồi ức về Mao Trạch Đông của lão tướng Trần Sĩ Cử”: Trên núi Cảnh Phong đích xác có hai vua núi, một tên là Viên Văn Tài, một tên là Vương Tá, cả hai mỗi người cầm đầu một nhánh quân. Một nhánh ở dưới chân núi, một nhánh ở trên đỉnh núi, hô ứng từ xa, dựa vào địa thế có lợi của núi Cảnh Sơn chiếm núi làm vua. Mao Trạch Đông đề xuất phải cùng với họ làm thành chiến tuyến thống nhất, liên minh với các vua núi. (…) Bên lề hội nghị, Vương Tá bí mật kéo tay Viên Văn Tài nói: Tôi thấy lần này dữ nhiều lành ít, hay là kéo quân đến núi Cửu Long đi. Viên Văn Tài tuy cũng nhìn ra tình thế nghiêm trọng, nhưng lại vẫn tin tưởng vào ủy viên Mao của trung ương, thế là bảo: Mao Trạch Đông mà có bụng dạ như thế thì có mà trời sập!

③ Trong bản nghị quyết của Đại hội 6 Đảng cộng sản Trung Quốc tổ chức ở Moscow vào giữa tháng 6-7 năm 1928, “Nghị quyết về vấn đề tổ chức chính quyền xô viết”, có quy định như sau về vấn đề thổ phỉ có vũ trang: Liên minh với các đoàn thể kiểu thổ phỉ có vũ trang (chỉ việc liên minh với họ để kết thành chiến tuyến thống nhất), trước khởi nghĩa vũ trang có thể lợi dụng, nhưng sau khởi nghĩa vũ trang nên giải giáp vũ trang của họ, đồng thời trấn áp họ thật mạnh mẽ”; “thủ lĩnh của họ cần được coi là thủ lĩnh phản cách mạng, tức là cũng cần ra lệnh cho họ trợ giúp khởi nghĩa vũ trang, những thủ lĩnh loại này đều nên tiêu diệt hết”.

④ Trung ương cục Đảng cộng sản Trung Quốc và Trung ương địa phương cục Đảng cộng sản Trung Quốc: Trung ương cục Đảng cộng sản Trung Quốc, Trung ương Bắc phương cục Đảng cộng sản Trung Quốc, Trung ương Trường Giang cục Đảng cộng sản Trung Quốc, Trung ương cục Thượng Hải Đảng cộng sản Trung Quốc (Trung ương cục Bạch khu Đảng cộng sản Trung Quốc) → Trung ương cục lâm thời Thượng Hải Đảng cộng sản Trung Quốc, Trung ương cục Tô khu Đảng cộng sản Trung Quốc, Trung ương phân cục Đảng cộng sản Trung Quốc, Trung ương phân cục Tương-Ngạc-Tây Đảng cộng sản Trung Quốc, Trung ương phân cục Tương-Dự-Hoản Đảng cộng sản Trung Quốc. (Wikipedia).

⑤ “Đồng châu cộng tiến” số 2 năm 2009: Ngày 15.9.1935, Đội quân 25 Hồng quân đến Vĩnh Bình Trấn. Ngày 16.9, Đội quân 25 và Đội quân 26, Đội quân 27 Hồng quân tổ chức cuộc gặp mặt lớn. Sau đó không lâu, rất nhiều lãnh đạo ở căn cứ địa Thiểm-Cam-Biên của trung ương do Lưu Chí Đan đứng đầu đã bị loại bỏ và thu hẹp quyền lực, Thôi Điền Phu, Cao Cương, Trương Tú Sơn, Huệ Tử Tuấn, Tập Trọng Huân vốn đóng vai trò quan trọng Ủy ban công tác Tây Bắc đều bị loại bỏ. Quân ủy Tây Bắc cũng bị cải tổ, do Nhiếp Hồng Quân thay thế Lưu Chí Đan giữ chức chủ tịch quân ủy. Những sự sắp xếp này thực chất là sự báo hiệu cho việc chấn chỉnh loại bỏ Lưu Chí Đan…

⑥ “Lưu Chí Đan kỷ niệm văn tập”, Nhà xuất bản khoa học quân sự: Đông chinh mùa xuân năm 1936, Thiểm Bắc đưa vào danh sách 3 vị tướng lĩnh quân sự đều đã chết trận, Dương Kỳ đi theo Lưu Chí Đan chết trước. Ngày 9.3, tại miếu Đại Vương huyện Tùy Đức, quân ta gặp kị binh địch, kị binh địch bị đánh chạy. Đúng lúc quân ta đang dọn dẹp chiến trường, đột nhiên có tiếng súng bắn tỉa xuyên thủng thái dương Dương Kỳ. Lưu Chí Đan nén đau thương đưa thi thể Dương Kỳ vào một cái hang vòm, dẫn quân về phía đông tới Hoàng Hà tiến vào huyện Liễu Lâm tỉnh Sơn Tây, đánh thị trấn Tam Giao. Chiều 14.4, Lưu Chí Đan cùng với 3 đặc phái viên của Cục bảo vệ trung ương là Bùi Chu Ngọc, Cảnh Vệ Viên, Tạ Văn Tường quan sát tình hình địch bên phía trận địa quân địch, ở cách lô cốt địch khoảng 1000 m, một viên đạn bắn xuyên thủng tim Lưu Chí Đan, ông chết ngay tại trận. Khi hồng quân Đông chinh Hoàng Hà quay lại Thiểm Bắc vào tháng 5, Dương Sâm đem quân chặn đứt xong bị trúng đạn chết ngay tại chỗ.

⑦ “Đặng Tiểu Bình niên phả” (1904-1974) có ghi: Chiều 15.12.1953, dự Hội nghị mở rộng Ban thư ký trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc do Mao Trạch Đông chủ trì… Hội nghị quyết định trong thời gian Mao Trạch Đông đi vắng, Hội nghị Ban thư ký trung ương với sự tham gia của Lưu Thiếu Kỳ, Chu Ân Lai, Chu Đức, Trần Vân, Đặng Tiểu Bình, Cao Cương, Bành Đức Hoài sẽ thảo luận tập thể giải quyết mọi vấn đề. … Theo hồi ức của Bành Đức Hoài: “Chủ tịch nêu trong hội nghị, ông ta đi vắng thì ai sẽ chủ trì công việc thường ngày?”. Lời Dương Thượng Côn – Mao định thăm dò Cao Cương, để “câu cá”, tuy không đáng tin cậy lắm, nhưng theo những gì phản ánh rõ ràng là Mao dùng phương thức ra câu hỏi để nêu vấn đề. Vì thế, Lưu Thiếu Kỳ mới nói là luân phiên nhau thì tốt, như thế mới có khả năng xuất hiện từ Cao Cương cho đến Chu Đức đều bày tỏ tán thành với ý kiến luân phiên. Việc bày tỏ ý kiến riêng về việc tổ chức hội nghị là điều hợp với quy định điều lệ Đảng, lấy đó để chụp cái mũ chính trị “phản Đảng” cho những người phát biểu ý kiến chẳng phải là đổ thêm tội sao?

⑧ Người viết chú thích: “Đường lối là giềng lưới (nguyên văn: cương 纲) , giềng lưới giương thì mắt lưới mở” là một lối tỉ dụ Mao Trạch Đông mượn đó để nhấn mạnh tầm quan trọng của đấu tranh giai cấp. Từ 14.8–12.9 năm 1971, Mao Trạch Đông đi thị sát miền Nam đã có nhiều bài nói chuyện với những người lãnh đạo quân chính đảng Đảng cộng sản Trung Quốc ở các nơi trên đường đi. Ngày 12.9 nói ở Phong Đài rằng, đường lối quyết định tất cả, “đường lối là giềng lưới, giềng lưới giương thì mắt lưới mở”. Câu nói này được lưu truyền rộng ở Trung Quốc, trở thành một trong những khẩu hiệu nổi tiếng nhất trong thời kỳ Đại cách mạng văn hóa.

⑨ Phê Đặng, phản kích làn gió hữu khuynh lật án là cuộc vận động chính trị quy mô lớn cuối cùng do Chủ tịch Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc Mao Trạch Đông phát động trong thời kì cuối Đại cách mạng văn hóa ở Trung Quốc. Tháng 1.1975, Mao Trạch Đông lại khởi dụng Đặng Tiểu Bình, bổ nhiệm Đặng làm Phó thủ tướng thứ nhất, chủ trì công việc ở Quốc vụ viện, tiến hành mọi chỉnh đốn. Sau khi nắm lại đại quyền, với sự tiếp sức của Chu, Đặng Tiểu Bình đưa ra “ba chỉ thị là giềng mối”, đặt phát triển kinh tế lên địa vị chiến lược hàng đầu, cố sức đưa đời sống kinh tế chính trị của cả nước về lại quỹ đạo bình thường. Nhưng cách làm của ông ta khiến Mao Trạch Đông không hài lòng. Mao Trạch Đông coi Đại cách mạng văn hóa là một trong những công tích quan trọng của mình cuối đời, cho Đại cách mạng văn hóa là “nếu tách thành ba bảy, thì bảy phần thành tích ba phần sai lầm”, “cơ bản đúng đắn, có phần thiếu sót”. Vào nửa cuối năm 1975, Mao Trạch Đông lâm trọng bệnh, mọi liên hệ với bên ngoài về cơ bản chỉ dựa vào Mao Viễn Tân truyền đạt lại. Trong tình trạng ấy, Tứ nhân bang vào ngày 1.11 đã thông qua Mao Viễn Tân phản ánh với Mao Trạch Đông là Đặng Tiểu Bình có mưu đồ “lật đổ”, điều này cuối cùng đã buộc Mao Trạch Đông đưa ra quyết định: Phản kích Đặng Tiểu Bình. (Wikipedia).

⑩ Trường Đoàn trung ương hiện có mời giáo sư thỉnh giảng (lãnh đạo các cơ quan nhà nước, trường đại học, bộ máy nghiên cứu khoa học, doanh nghiệp có tiếng cùng các chuyên gia học giả nổi tiếng trong ngoài nước…) và gần 100 giáo viên chuyên trách trong trường làm công việc đào tạo cán bộ. Để vươn dài cánh tay làm công tác đào tạo, Trường Đoàn trung ương đã kịp thời mở 7 cơ sở đào tạo ở Trường Đảo, Thanh Đảo, Vô Tích, Hohhot, Tân Trạnh, Tân Cương, Quảng Tây, đồng thời nhờ vào chỗ dựa của các trường đảng, trường đoàn mà mỗi năm đào tạo ra được gần 4000 cán bộ Đoàn và cán bộ trẻ thuộc mọi loại hình, tầng cấp. [I](baike.baidu.com)

Tên bộ sách do Tư Mã Quang đời Tống chủ biên – ND.

[ii] Tích trong truyện Thủy hử” –ND.

[iii] Nguyên văn: “Tô khu túc phản”, “Tô khu” là Khu Xôviết, căn cứ địa của Trung ương ĐCS Trung Quốc-ND.