(VTC News) - Họa sĩ Lê Đ́nh Nguyên gọi chú chó lài của ḿnh là A Lừ. A Lừ ngồi ở cửa nhà, họa sĩ Lê Đ́nh Nguyên không c̣n sợ ma nữa!
Sau 30 năm trời nung nấu mua chó lài và cả năm lăn lộn miền núi t́m chó lài (loài chó được đồn đại là chó lai giữa sói và chó nhà), không kiếm được chú chó lài nào, họa sĩ Lê Đ́nh Nguyên rủ tôi lên chợ chó Bắc Hà (Lào Cai) để t́m kiếm loài chó này.
Chợ phiên Bắc Hà nổi tiếng với chợ ngựa, chợ trâu, chợ chim và chợ chó. Cứ đến phiên chợ, các gia đ́nh có con thú nào thừa, hoặc cần tiền th́ đem xuống bán. Được giá th́ bán, không th́ mang về, coi như có cớ để đi chợ.
Chợ chó Bắc Hà.
Sớm tinh mơ, tôi và họa sĩ Lê Đ́nh Nguyên đă có mặt ở đầu chợ chó cùng với đám buôn chó. Hàng trăm người chầu chực ở ngay đầu chợ, người th́ t́m mua chó thịt, người mua chó giống. Người mua chó thịt th́ thích những chú chó vàng, ri, nặng độ trên dưới 10kg. Người mua chó về nuôi th́ xem đốm trán, đốm sống mũi, đốm đuôi, đốm chân, đốm lưỡi, đặc biệt là móng treo.
Họa sĩ Lê Đ́nh Nguyên th́ căng mắt t́m chó lài. Gặp ai bê chó, dắt chó đến chợ, anh cũng đ̣i xem có phải chó lài không. Ai cũng lắc đầu: “Kiếm đâu ra chó lài”.
Đứng đợi chó lài đến gần trưa th́ nản. Một anh chàng người Nùng, giới thiệu tên Quang đi đến bắt tay anh chàng họa sĩ bảo: “Anh kiếm chó lài à?”. Lê Đ́nh Nguyên tưởng gặp được người bán chó liền gật đầu lia lịa. Nào ngờ, anh bạn Nùng bảo: “Hơn năm trời, với 50 phiên chợ, ngày nắng cũng như ngày mưa, em đều chầu trực ở chợ chó này, mà tuyệt nhiên không gặp con lài nào cả. Bác chân ướt chân ráo lên đây không kiếm được chó lài đâu”.
Nghe anh chàng Nùng nói thế, họa sĩ Lê Đ́nh Nguyên chán hẳn. Chẳng chó má ǵ nữa, ông họa sĩ lôi anh chàng Nùng vào chợ huyện uống rượu ngô, ăn thắng cố để được nghe kể về chó lài.
Loài chó xù ở Bắc Hà. Khi trưởng thành nặng tới 50, thậm chí 60kg
Ngà say, anh chàng Nùng rơm rớm nước mắt kể về chú chó lài của ḿnh: “Con chó thông minh, hiểu chủ lắm. Chỉ nh́n nó là nó biết ông chủ muốn ǵ”.
Với đồng bào miền núi, đây là giống chó săn cực quư, khôn ngoan và dữ dằn. Nó là người lính gác vô cùng tin cẩn, sẵn sàng xả thân để bảo vệ chủ và tài sản.
Chó lài có dáng dài, chân to, đuôi dài, màu vàng pha chút đen hoặc đen tuyền từ đầu đến đuôi. Đặc biệt, tai hơi dài và cụp. Mơm dày. Chó lài trưởng thành nặng tới 40kg, thậm chí 50kg.
Họa sĩ Lê Đ́nh Nguyên và chú chó lài.
Anh chàng người Nùng này cũng khẳng định rằng, chó lài chính là loài chó lai giữa chó săn của đồng bào dân tộc và sói trong rừng. Chó nhà th́ nhiều, nhưng chó sói th́ mỗi ngày thêm hiếm, nên để có được chú chó lài, gần như là chuyện không tưởng.
Theo anh chàng người Nùng nọ, nếu ai sở hữu một chú chó lài, th́ coi như quanh năm suốt tháng no đủ, không sợ đói kém, thậm chí c̣n có thể làm giàu. Xách súng vào rừng, nếu có chó lài dẫn đường, th́ kiểu ǵ cũng thu được chiến lợi phẩm. Nó sẽ t́m dấu vết thú, lùa thú vào trước họng súng cho chủ bắn.
Đôi mắt chó lài mang màu sắc hoang dă của loài sói.
Anh Quang cũng kể tường tận vụ chú chó lài của anh tóm sống con hổ chúa khổng lồ, dài tới 7m, nặng 21kg. Anh Quang đă bán con rắn này cho một đại gia ở TP. Lào Cai ngâm rượu làm kỷ niệm. Anh Quang đă cho tôi địa chỉ đại gia sở hữu con rắn khổng lồ đó. Tôi đă tận mắt con rắn trong b́nh rượu và công nhận đó là con rắn hổ chúa hoang dă lớn chưa từng có.
Sau vụ tóm được hổ chúa khổng lồ, Quang đưa chú chó lài xuống chợ huyện chơi. Không hiểu lư do ǵ, chú chó lăn đùng sùi bọt mép chết. Quang nghi nó xơi phải bả chuột, hoặc xơi chuột bị đánh bả.
Chẳng biết làm thế nào, Quang ngồi ôm chó khóc. Đang tính chở chú chó yêu quư về bản chôn, th́ có người đi qua hỏi chuyện. Biết chó dính bả, nhưng anh này vẫn hỏi mua xác. Anh ta hỏi Quang đ̣i bao nhiêu, Quang bảo trả bao nhiêu cũng được. Không ngờ người đàn ông lạ này rút ra 6 triệu đồng trả cho Quang.
Lưỡi đốm.
Đến bây giờ Quang vẫn không hiểu người đàn ông lạ kia mua chú chó dính bả với giá 6 triệu đồng về làm ǵ. Không rơ có phải anh ta dùng làm chó nhồi bông không. Giống chó lài quư thế, có được con chó nhồi bông cũng thỏa chí.
Không kiếm được chú chó lài nào, chúng tôi cùng “người rừng” Trần Ngọc Lâm lên Y Tư ngắm mây. Ông Lâm bảo, Y Tư c̣n nhiều rừng. Rừng Y Tư xưa rất nhiều chó sói và bây giờ vẫn c̣n sói trong rừng, nên có khả năng xuất hiện giống chó này. Tuy nhiên, kiếm măi không được con nào. Đồng bào Mông, Hà Nh́ đều lắc đầu bảo không có chó lài.
Y Tư nằm ở độ cao 1800m, quanh năm lạnh giá, mây mù. Giống chó ở Y Tư cũng to như con bê, nặng tới 50kg, lông dày và xù như sư tử. Tuy nhiên, nó không thông minh như chó lài.
Huyền đề kép (móng treo) ở chân sau chú chó lài.
Chừng một tháng sau, ông Trần Ngọc Lâm gọi điện cho họa sĩ Lê Đ́nh Nguyên bảo: “Tôi đang xem một con chó lài, nhưng đắt lắm. Chó thường cỡ vài kg chỉ hai ba trăm ngàn, nhưng con này những 3 triệu đồng, chú có mua không?”.
Họa sĩ Lê Đ́nh Nguyên nghe điện thoại ông Lâm mà không tin vào tai ḿnh. Anh bảo ông Lâm rằng 3 triệu chứ 300 triệu cũng mua. Ông Lâm đem chó về đến TP. Lào Cai, th́ họa sĩ Lê Đ́nh Nguyên cùng mấy ông bạn họa sĩ cũng lên đến nơi.
Chuyện là, một hôm, Đồn trưởng Đồn Biên pḥng Y Tư gọi điện báo ông Lâm rằng, lính cắm bản phát hiện một gia đ́nh có chó lài. Ông Lâm đă lập tức vượt gần 100km lên Y Tư, rồi cuốc bộ thêm 30km vào bản người Mông sống tít hút trong rừng già để xem chó lài.
Có chú chó lài trông nhà, họa sĩ Lê Đ́nh Nguyên không sợ ma nữa!
Ông chủ chú chó bảo, người Trung Quốc sang trả giá 5 triệu đồng mà họ không bán. Tuy nhiên, v́ ông Lâm từng bốc thuốc cứu anh trai của ông chủ này, nên chỉ bán cho ông Lâm với giá 3 triệu đồng.
Theo người Mông nơi đây, th́ chó lài đúng là giống chó lai sói. Ở những cánh rừng quanh bản này c̣n rất nhiều chó sói. Dân bản không nuôi được chó đực, v́ đều bị sói cắn chết.
Họa sĩ Lê Đ́nh Nguyên nh́n chú chó, xem xét từng dấu hiệu trên cơ thể, với cái lưỡi đốm, 6 huyền đề (móng treo) mà rưng rưng xúc động, chỉ muốn khóc toáng lên.
Tàu hỏa không nhận chở chó, mèo, nên họa sĩ Nguyên vứt hết quần áo, đồ dùng, rồi bê chú chó nhỏ đặt vào ba lô. Trước khi qua cửa soát vé, anh dặn chó: “Nằm im trong này nhé, đừng có kêu, người ta bắt đấy”.
Đến tuổi trưởng thành, chú chó lài tên A Tề này có thể nặng tới 40kg, thậm chí 50kg.
Anh chỉ nói có vậy, rồi vô tư qua cửa soát vé, lên tàu. Anh đặt ba lô xuống dưới gầm giường, hé nhỏ ba lô để chú chó thở. Khi tàu về đến Hà Nội, anh mở ba lô kiểm tra xem chó có bậy ra ba lô không, th́ mấy vị khách cùng toa mới biết ḿnh ở cùng pḥng với “lái chó”.
Vài hôm sau, họa sĩ Lê Đ́nh Nguyên lại lên Lào Cai, vào tận Y Tư lấy… đất. Nghe mấy chuyên gia nuôi chó bảo rằng, chó ở rừng đưa về xuôi, khác không khí, khác mùi đất dễ ngă nước (chết cảm), nên anh phải lên tận nơi nó sinh ra, lớn lên để vác mấy ba lô đất về. Anh rải đất vào chuồng cho nó nằm, ḥa một ít đất Y Tư vào nước cho nó uống. Mấy người có kinh nghiệm nuôi chó mách nước thế.
Họa sĩ Lê Đ́nh Nguyên gọi chú chó lài của ḿnh là A Lừ. A Lừ ngồi ở cửa nhà, họa sĩ Lê Đ́nh Nguyên không c̣n sợ ma nữa!
Phạm Ngọc Dương