Việc ký kết Quy tắc này chứng tỏ rằng các quốc gia thành viên ASEAN và Trung Quốc đã nhận thức được những lợi ích chung nhằm đảm bảo hòa bình trong việc giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông, củng cố hòa bình, ổn định, tin cậy lẫn nhau và đây cũng là bước đầu để hướng tới một thỏa thuận có tính ràng buộc pháp lý, thường được gọi là Bộ Qui tắc về ứng xử ở Biển Đông (COC).


Sau đây là nội dung của Quy tắc hướng dẫn thực thi DOC:


Thừa nhận rằng thực hiện toàn bộ và hiệu quả DOC sẽ đóng góp vào việc làm sâu sắc thêm quan hệ đối tác chiến lược ASEAN – Trung Quốc vì hòa bình và thịnh vượng;


Những Quy tắc này nhằm hướng dẫn thực hiện các hoạt động, các biện pháp và các dự án hợp tác chung đã quy định trong DOC.


1. DOC phải được thực hiện từng bước một, phù hợp với các điều khoản của DOC.


2. Các bên tham gia DOC tiếp tục tăng cường đối thoại và tham vấn, phù hợp với tinh thần của DOC.


3. Việc tiến hành các hoạt động hoặc các dự án đã được quy định trong DOC cần được xác định rõ ràng.


4. Việc tham gia các hoạt động hoặc các dự án cần được thực hiện trên cơ sở tự nguyện.


5. Các hoạt động ban đầu trong phạm vi DOC cần phải là các biện pháp xây dựng lòng tin.


6. Quyết định thực hiện các biện pháp hoặc các hoạt động cụ thể của DOC cần dựa trên sự đồng thuận của các bên và phải hướng đến mục tiêu cuối cùng là thực hiện Bộ Quy tắc về ứng xử ở Biển Đông (COC).


7. Trong quá trình thực hiện các dự án đã được thỏa thuận trong khuôn khổ DOC, khi cần thiết, sẽ trưng cầu sự phục vụ của các chuyên gia, các nhân vật kiệt xuất nhằm cung cấp nguồn lực cụ thể đối với các dự án liên quan.


8. Tiến trình thực hiện các hoạt động và các dự án đã được thỏa thuận trong DOC sẽ được báo cáo hàng năm cho Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN – Trung Quốc (PMC).”


Nhưng kết quả tại Hội nghị Nam Vang, kết thúc ngày 3/4/2012 đã cho thấy lập trường về một COC giữa ASEAN và Trung Cộng còn xa cách nhau.


Tổng thư ký ASEAN, ông Surin Pitsuwan cho hay tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN hôm 2/4, Ngoại trưởng các nước thành viên đã thảo luận vấn đề tranh chấp trên Biển Đông mặc dù nội dung này không có trong chương trình nghị sự.


Ông nói: "Các Ngoại trưởng thống nhất duy trì ‘đà’ đã có sau khi đạt được đồng thuận về Bản hướng dẫn thực thi Tuyên bố về cách ứng xử trên Biển Đông (DOC) tháng 7 năm ngoái, cũng như mong muốn đưa việc xây dựng Bộ quy tắc ứng xử (COC) vào guồng càng sớm càng tốt” (Theo VietNamNET 04-04-012).


ASEAN sẽ kỷ niệm 10 năm DOC (2002-2012) vào cuối năm và nhiều người hy vọng từ đây đến đó, ASEAN và Trung Cộng sẽ tìm được mẫu số chung cho Bộ Quy tắc về ứng xử ở Biển Đông (COC).


Nhưng nhiều nhà ngoại giao khác tại hội nghị Nam Vang lại e dè không muốn hy vọng quá sớm vào thiện chí của Bắc Kinh.


Vậy Việt Nam có thể làm được gì hơn 9 quốc gia còn lại của ASEAN khi phải đương đầu với áp lực ngày một gia tăng hơn ở Biển Đông và trên đất liền của Trung Cộng, cho dù Tổng thư ký mới của ASEAN từ năm 2013 sẽ là Lê Lương Minh, Phó Bộ trưởng Ngoại giao từ năm 2008.


Minh, 60 tuổi từng là Đại sứ của Hà Nội tại Liên Hiệp Quốc từ năm 2004, sẽ thay thế ông Surin Pitsuwan mãn nhiệm vào cuối năm 2012.


Cơn gió độc của Hồ Cẩm Đào tỏa ra tại Nam Vang trước hội nghị ASEAN đã gây chia rẽ ASEAN và làm cho cả Nguyễn Tấn Dũng và Phạm Bình Mình cứng họng, có tan mau trước ngày Lê Lương Minh nhận nhiệm vụ không, hay Minh cũng đã bị nhiễm độc rồi?


(04/012)


Phạm Trần