Sự phát triển của công nghệ truyền thông khiến cho đời sống tràn ngập thông tin. Thông tin không chỉ đa chiều, đa lĩnh vực, đa quốc gia và vô cùng đa dạng. Sự phong phú của thông tin khiến cho đời sống dân trí đựơc nâng cao từng ngày, từng giờ. Người đọc có quyền lựa chọn thông tin nào mà mình quan tâm, lĩnh vực nào mà mình yêu thích để lựa chọn thứ nào cho hợp khẩu vị và nhu cầu.

Cũng chính vì sự tương tác đa chiều nên năng lực chế tác, chuyển tải thông tin cũng được nâng lên nhanh chóng. Cùng với đó là không gian để bày tỏ rất đa dạng, đặc biệt là thông qua các mạng xã hội. Từ một ý tưởng truyền khẩu có thể biến thành một bài viết, từ một bài viết có thể đăng trên Facebook, cũng có thể đăng lên Blog, cũng có thể đăng trên các website, các báo điện tử. Nếu như cách đây vài chục năm, việc ai đó có bài viết được đăng báo coi như là nhà báo thì nay, ai ai cũng có thể trở thành nhà báo.

Không chỉ những người có chức sắc, có học vấn mới có thể có bài viết được đăng mà ngay cả những bà nội trợ, những người bán hàng xén ở chợ vẫn có thể có những bài viết hay được cư dân mạng lưu truyền. Danh từ nhà báo không còn là điều xa lạ nữa mà trở nên rất gần gũi. Trong mỗi con người đều có phẩm chất làm báo. Khi có môi trường thích hợp, phẩm chất đó có thể trỗi dậy, phát huy và thể hiện năng lực. Sự thông thoáng trong thủ tục giấy phép khiến cho ngành nào cũng ra báo, nghề nào cũng có báo. Chưa hết, các tổ chức đoàn thể, các hiệp hội đều có thể ra báo. Tưởng như gần ngàn tờ báo đã là số lượng lớn, nhưng từ khi có công cụ Blog, rồi các mạng xã hội, mỗi người đều có thể tự tạo cho mình một tờ báo.

Thông tin nhiều, đa dạng, lan truyền nhanh khiến người đọc bội thực. Những tờ báo không chứng minh được tính ưu việt về thông tin đang mất dần bạn đọc từng ngày. Đặc biệt báo giấy với những hữu hạn về dung lượng đang ngày càng khó sống. Có hàng trăm tờ báo nhưng không tờ nào phát hành nổi nửa triệu bản. Một số tờ nổi tiếng như Tuổi trẻ, An ninh thế giới… từ chỗ phát hành gần nửa triệu, nay giảm xuống chỉ còn dăm chục ngàn. Có tờ, số lượng phát hành chỉ độ hơn ngàn, thậm chí là số trăm.

Trong cuốn World Magazine 2009/2010 của Hiệp hội phát hành tạp chí quốc tế FIPP (International Federation of the Periodical Press), đoạn nói về phát hành có viết: VN có hơn 700 tạp chí xuất bản, nhưng chỉ có 130 đầu báo thực sự phản ánh đúng ý nghĩa báo chí tiêu dùng thương mại. Trong đó, chỉ có khoảng 60 đầu báo có trên 5.000 bản/mỗi số.

Bạn đọc ít, số lượng phát hành giảm, các báo mất dần nguồn thu. Trước tiên là nguồn thu từ phát hành, sau đến là nguồn thu từ quảng cáo. Nguồn thu giảm khiến đời sống của phóng viên ngày càng khó khăn. Đặc biệt là nhuận bút, về mặt hình thức có tăng đôi chút nhưng không tăng kịp với tốc độ lạm phát. Thực chất trong những năm qua, nhuận bút đang có xu hướng giảm không ngừng.

Với một số tờ báo có uy tín, mỗi bài báo hay, thông qua mạng xã hội, những thông tin hay được quảng bá rộng rãi theo cấp số nhân. Thông qua sự quảng bá của mạng xã hội, nếu những thông tin có chất lượng, lập luận khoa học, sắc bén được người đọc thừa nhận…thì thương hiệu của tờ báo, uy tín của nhà báo được nâng lên. Nếu mạng xã hội tiếp nhận, truyền bá và thảo luận về một bài báo nào đó thì đây sẽ là kênh có hiệu ứng lan truyền nhanh, mạnh nhất, tới được số lượng độc giả gấp nhiều lần so với việc nó chỉ được đăng tải trên trang báo chính thức. Cũng vì lý do này, mặc dầu Chủ tịch chia tay nghề báo đã dăm năm, nhưng hiện trên mạng còn lưu truyền hàng trăm bài viết từ trước đó.

Mạng xã hội còn là kênh tương tác giữa báo chí với độc giả, làm thay đổi quy trình làm báo truyền thống. Thực tế hiện nay cho thấy, mạng xã hội là môi trường cung cấp, truyền bá và tương tác thông tin. Phóng viên báo chí là cư dân mạng xã hội sẽ có điều kiện nắm bắt, cập nhật thông tin. Sự có mặt của mạng xã hội góp phần làm cho nhà báo, tờ báo gần gũi hơn với độc giả, đối thoại trực tiếp với người đọc. Thông qua đó cũng nắm bắt được điều gì bạn đọc quan tâm, điều gì bạn đọc dị ứng.

Trước đây, tờ báo và nhà báo chủ động cung cấp thông tin cho độc giả, sự phản hồi chỉ là những bức thư ít ỏi gửi qua đường bưu điện thì nay, mọi người đều có thể tạo ra và lan truyền tin tức họ muốn được chia sẻ, được cùng nhiều người bàn thảo, thậm chí muốn tạo nên dư luận xã hội. Như vậy, việc cung cấp thông tin và cả bình luận về thông tin không còn là độc quyền của nhà báo. Đương nhiên nó đã tác động làm cho nghề báo truyền thống phải thay đổi và thay đổi cả sự chờ đợi của độc giả với nhà báo.

Sự phát triển ngày càng rộng rãi của mạng xã hội đã tạo điều kiện cũng như đòi hỏi sự thay đổi quy trình tác nghiệp truyền thống của nhà báo, giúp họ có được tin tức nhanh hơn, tiết kiệm được thời gian hơn. Đồng thời, mạng xã hội nói chung, blog nói riêng sẽ là nơi tập luyện cho những ai muốn trở thành những cây viết.

Theo đà này, mỗi blog đều có đủ chức năng như một tờ báo và mỗi blogger đều có thể trở thành một nhà báo. Xã hội thông tin, báo chí trăm hoa đua nở. Sự nở rộ đang ở thời kỳ rực rỡ, nhưng đó là dấu hiệu của một sự lụi tàn đang bắt đầu.