Mọi máy ủi, máy xúc cứ đến gần định "triệt hạ" cây thị th́ lần nào cũng vậy, khi th́ xích bỗng nhiên đứt, khi th́ máy móc đang gầm rú bỗng nhiên chết lặng...
Nhiều năm nay, du khách đi qua khu vực trung tâm thành phố Móng Cái (Quảng Ninh) đều không khỏi ṭ ṃ đặt câu hỏi v́ sao trước Trung tâm Văn hóa – Thông tin – Thể thao (TTVHTTTT) thành phố lại có một cây thị lù lù “án ngữ”. Lạ một điều là khu vực trước đây đầy bóng cây xanh, nhưng kể từ khi quy hoạch th́ chỉ duy nhất cây thị này là không ai dám đụng đến, nay nằm chơ vơ giữa băi đất trống thênh thang.
Mọi loại máy móc đều “quy hàng”
Câu chuyện bắt đầu từ hơn 10 năm trước đây, ngày ấy khu vực c̣n xum xuê những cây cổ thụ tựa như một cánh rừng. Ông Lê Việt Cường, Phó Giám đốc trung tâm cho biết, tại khu đất định xây dựng nhiều công tŕnh lớn này, máy móc ầm ào san bằng mọi chướng ngại vật, mọi cây cổ thụ đều đă được di dời nhưng riêng cây thị th́ “có vấn đề”. Máy ủi, máy xúc cứ đến gần định “triệt hạ” cây th́ lần nào cũng vậy, khi th́ xích bỗng nhiên đứt, khi th́ máy móc đang gầm rú bỗng nhiên chết lặng.
Ảnh minh họa.
Chuyện lạ này lặp đi lặp lại nhiều lần, đến khi cả khu vực đă hóa thành băi đất trống th́ riêng cây thị vẫn “kiên cường bám trụ”. Bỏ phương án dùng máy móc di dời cây, người ta thuê nhân công chặt gốc nhưng “có cho vàng cũng không ai dám làm”. “Cuộc chiến” giữa cây và máy tiếp tục giằng co, cơ quan chức năng tiếp tục nhiều lần điều máy móc đến th́ những chuyện lạ nêu trên cứ lặp lại. “Chỉ riêng trong năm 2011, chúng tôi đă 3 lần định di dời cây, một lần đầu năm, hai lần giữa năm nhưng lần nào cũng thế, cứ tiến đến gần cây là tự dưng máy… sinh bệnh”, ông Cường nói.
Ông Bùi Bá Quảng, Giám đốc Trung tâm xác nhận sự việc: “Một số cây cổ thụ lớn hơn cây thị rất nhiều đă được di dời đi nơi khác nhưng riêng cây thị th́ bất di bất dịch”. Người ta tuân thủ nguyên tắc “có thờ có thiêng, có kiêng có lành” nên đă thắp hương “xin cây” nhiều lần nhưng “thần cây” có lẽ không chấp nhận. “Lúc đầu chúng tôi cho rằng xe hỏng là do máy móc hoặc có vấn đề từ người lái xe.
Chúng thôi đă khắc phục bằng cách thay xe nhiều lần, đổi lái xe liên tục, vậy mà xe vẫn không sao đến gần được. Nếu có đến gần th́ bỗng nhiên chết máy, nhưng khi đưa xe đến khu vực khác làm việc th́ lại nổ ầm ầm b́nh thường như chưa từng có chuyện ǵ xảy ra”, vẫn lời ông Quảng.
Theo lời vị giám đốc này, thậm chí c̣n có lần xe đứt hẳn xích khiến người ta phải thay toàn bộ xích mới cho xe. Có lần người lái xe hoa mắt, khi đến gần cây bỗng nhiên rời vô lăng nhảy xuống đất ra về. Có người lái xe sau khi không “tấn công” được cây th́ hoảng sợ nhất quyết xin chuyển công tŕnh. “Vậy “tương lai” của cây thị sẽ ra sao?”. “Chúng tôi đành thống nhất giữ nguyên cây thị ở vị trí đó”, ông Giám đốc trả lời.
Cây gieo rắc tai họa?
Để phần nào “giải mă” những bí ẩn của cây thị, chúng tôi hỏi địa chỉ của gia đ́nh đă từng sở hữu mảnh vườn có cây thị trên th́ được biết, khi thành phố bồi thường để giải phóng mặt bằng, gia đ́nh đó đă chuyển sang một vùng khác định cư. Cụ Hoàng Xuân Thâm (80 tuổi, một người dân ngụ phường Ḥa Lạc) là một trong số it người biết chuyện kể lại, cây thị vốn của một gia đ́nh hàng xóm nhà bố mẹ vợ ông. Khi khu đất trên là khu dân cư, cụ thấy chủ nhân hay thắp hương bên gốc cây nhưng chưa khi nào thấy người chủ hái quả hay chặt cành.
Cụ Nguyễn Thị Bẩu (81 tuổi), người ngày trước từng ở gần khu vực cho biết trước đây khi vùng này chưa được quy hoạch, cây thị mọc trong vườn của một gia đ́nh người Hoa Kiều. Lúc đó, cây sai trĩu trịt quả và to một cách lạ thường, có thể lớn như quả bưởi, tṛn xoe thơm lừng cả xóm. Sau khi những người Hoa Kiều này rời đi th́ một gia đ́nh người Việt Nam đến ở. Bất thường xảy ra kể từ khi đến ở, người trong nhà ấy chẳng ai khỏe khoắn b́nh thường.
“Họ cứ suốt ngày ốm đau, có người bị dị tật. Bà mẹ già có một cái bướu rất to ở cổ, miệng th́ méo xệch; cô cháu gái th́ đôi chân dị dạng. Nhất là ông bố suốt ngày ho như muốn nổ phổi. Họ đă thuốc thang chạy chữa rất lâu, c̣n lập cả bát hương trên cây thị nhưng những căn bệnh ấy đă không thuyên giảm mà c̣n gây hoang mang, sợ hăi cho cả làng”, bà lăo thuật lại. Không hiểu những căn bệnh kỳ quái đó có phải do họ “sống chung” với cây thị lạ nên bị, hay đó chỉ là số đen đủi nên mắc bệnh? “Chẳng ai dám động đến cây thị dù hàng năm nó vẫn đơm hoa kết trái và cho rất nhiều quả”, cụ trầm tư nhớ lại.
Bí ẩn chưa lời giải
Không một người dân địa phương nào biết cây thị có từ lúc nào. Riêng cụ Khâm th́ nhớ lại một vài chuyện lạ liên quan đến cái cây khẳng khiu “chẳng hiểu chứa điều thần bí ǵ mà quanh nó có những chuyện khó có thể giải thích”.
Ông cụ cho biết, những năm kháng chiến chống Pháp, ngày ấy Móng Cái c̣n có tên huyện Hải Ninh và bọn giặc “trời đánh” không có chuyện ǵ xấu xa là không làm, từ cướp của, giết người dân vô tội cho đến hăm hiếp con gái nhà lành. Rồi nghe người dân kháo nhau về cây thị linh thiêng mọc ở bên kia sông, chúng cười khẩy khinh bỉ, cho rằng đó chỉ là lời đồn đại của những kẻ nhát gan, yếu bóng vía. Để ra oai, một tên quan Tây đă trèo lên bẻ cành thị rồi “phóng uế” ngay dưới gốc cây. Sáng ngày hôm sau, bọn lính giặc nháo nhác v́ không thấy tên quan Tây đó đâu nữa. Chúng ḥ nhau đi t́m, lục tung từng con phố, từng nhà dân nhưng dấu vết đồng bọn vẫn biệt tăm. Vài ngày sau đó, xác tên giặc được t́m thấy ở bờ sông cách cây thị một quăng đường. “Không ai rơ tên giặc chết v́ du kích ta trừ khử hay hắn mất mạng v́ nguyên nhân nào. Chỉ biết là đêm hôm đó, gió cứ rít lên từng cơn dài trên ngọn cây thị. Từ đó, quân Pháp cấm bọn lính bén mảng đến gần cây thị”, ông cụ thuật lại.
Chuyện xưa th́ ít người chứng kiến nên dù sao cũng có hơi hướng truyền thuyết. Nhưng câu chuyện cách đây khoảng hai năm th́ người dân sống xung quanh cây thị th́ ai ai cũng quả quyết “Đừng có dại mà trêu vào cây thị”. Cuối năm 2009. Một tốp thanh niên địa phương kế bên đi qua, nghe người dân kể và để “chứng tỏ bản lĩnh” liền dừng xe trèo lên cây thị hái quả, rồi ra chơi ở băi biển Trà Cổ cách đó không xa. Ngay đêm đó, những tai ương liên tiếp xảy ra với họ, người th́ bị đánh, bị cướp; người th́ bỗng dưng lăn đùng ra ốm sốt vật vă. Tra hỏi rơ ngọn ngành câu chuyện, vài ngày sau người thân của các thanh niên vội vă đội “mâm lớn mâm bé” ra thắp hương nghi ngút bên gốc cây, c̣n mời cả “thầy cúng cao tay” về cúng giải hạn. “Nào là ngựa giấy, thuyền giấy, tiền vàng âm phủ và đồ vàng mă khác cứ cháy ngùn ngụt.
Những tưởng cúng khấn xong th́ sẽ được b́nh an. Ai ngờ chính người thanh niên bị đánh và cướp xe ấy chưa đầy hai tháng sau mất mạng v́ gặp tai nạn giao thông”, một người dân thuật lại. Cũng không ai kiểm chứng được việc nhóm thanh niên bị cây “trả thù” hay đó chỉ là những tai nạn rủi ro có thể gặp trong cuộc sống, nhưng từ đó cây cổ thụ ngày càng “nổi tiếng” hơn, ai ai cũng tránh xa.
Người ta cũng lấy làm lạ về sức sống diệu kỳ của cây: Toàn bộ gốc cây mục ruỗng, chỉ c̣n trơ phần vỏ dày khoảng nửa gang tay, bốn cành lớn th́ đă găy do nắng mưa dầu dăi, do gió băo quật đổ. Vào mùa rụng lá, cây như một cây chết với bốn “cánh tay” khẳng khiu vươn lên nền trời ở độ cao khoảng 8m. Vậy mà đến mùa ra lá, “cây chết” này lại bật ra những mầm xanh li ti, những cành non lại đâm trồi nảy lộc như chứng tỏ sức sống bất diệt. Không ai rơ cây “có hồn” hay không, nhưng câu chuyện máy móc cứ đến gần cây là chết lặng th́ có lẽ rất cần các nhà khoa học kiểm chứng, để du khách ngang qua khỏi phải đặt câu hỏi ngạc nhiên: “V́ sao hàng chục năm qua, cây vẫn “ngang nhiên án ngữ” như “trêu ngươi” con người giữa trung tâm thành phố?”.
Theo Pháp luật và thời đại