Trên thế gian, tự cổ chí kim, chắc ít ai được như Người: một nhà chính trị gia lỗi lạc, một vị tướng tài ba nhưng lại thật khiêm tốn và bình dị. Người đã hi sinh cả tuổi thanh xuân, cả nhu cầu rất đỗi bình thường của một con người là mái ấm gia đình. Người đã hi sinh cả cuộc đời cho đất nước.
Có bao giờ Người đỏi hỏi Tổ Quốc – nhân dân Việt Nam phải đền đáp cho công lao của Người hay chưa? Người chịu đói, chịu khổ, nằm gai nếm mật cùng quân dân. Người bị bắt, bị cầm tù nơi xứ lạ, chịu bao khổ cực, gian lao cũng vì Tổ Quốc. Nhưng bao giờ Người cất lên một tiếng than vãn.
Xây một quảng trường – một công trình vĩ đại mang tên Người và thậm chí là đặt tên Người cho một thành phố thì người dân Việt Nam vẫn chưa thể trả hết nợ cho Người. Vài ngày qua trên nhiều diễn đàn xuất hiện bài viết về Lăng Người nhìn từ khía cạnh kinh tế học. Tôi không ưa được góc nhìn của tác giả, một cách quá gượng ép mà bỏ qua giá trị tinh thần của Lăng Người. Nhưng tôi buồn là tại vì bản tính ích kỷ của người dân Việt.
Cũng như tôi, rất nhiều người không chấp nhận cách nhìn này. Vì hình ảnh Bác, vì hình ảnh Lăng Bác đã trở thành một hình ảnh gần gũi, thân thương trong trái tim người dân Việt. Rất nhiều người dân Việt Nam muốn giữ Lăng Bác để cho con cháu ngàn đời sau vẫn còn thấy được hình ảnh vị cha già dân tộc, người đã đem lại hạnh phúc – ấm no – độc lập cho dân tộc. Nhưng không một ai nghĩ cho Người.
Với biết bao hi sinh to lớn như thế, với biết bao cống hiến cho đất nước như thế, thậm chí trong lá chúc thư , Người vẫn nuối tiếc vì bản thân không thể đóng góp nhiều hơn cho Việt Nam. Tất cả những gì Người cần chỉ là:
“Về việc riêng - Suốt đời tôi hết lòng hết sức phục vụ Tổ quốc, phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân. Nay dù phải từ biệt thế giới này, tôi không có điều gì phải hối hận, chỉ tiếc là tiếc rằng không được phục vụ lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa.
Sau khi tôi đã qua đời, chớ nên tổ chức điếu phúng linh đình, để khỏi lãng phí thì giờ và tiền bạc của nhân dân.”
Nếu một người tin yêu và hiểu về Bác, thì người ấy đã hiểu rằng việc bảo tồn xác của Người trong Lăng đi ngược lại hoàn toàn những gì Người đại diện và tượng trưng.
- Người sống vì dân, vì nước. Khi Người ra đi, Người vẫn luôn nghĩ cho nhân dân. Nước ta còn nghèo, dân ta còn nghèo lắm. Bản thân Người cung dặn dò con cháu không được tổ chức phúng điếu linh đình để khỏi lãng phí tiền bạc của nhân dân. Thế nhưng ta lại xây cho người một tòa Lăng vĩ đại. Ta bảo quản xác Người và hằng năm phải đưa ra nước ngoài để tu bổ.
- Tuy không đề cập tới việc an táng sau khi đời trong bản chúc thư cuối cùng, nhưng trong các bản chúc thư cũ, người đôi lần thể hiện nguyện vọng được hỏa táng, tro cốt được đem hòa vào đất mẹ Việt Nam.
- Người sống giản dị, người nêu cao tinh thần cần- kiệm- liêm- khiết. Liệu người có chấp nhận việc Đảng và nhân dân ta xây cho Người một tòa Lăng như thế?
Phải chăng ta đang làm trái hoàn toàn ý của Người? Chúng ta quá ích kỷ khi chỉ nghĩ về tình cảm của chúng ta khi muốn giữ Người lại cho chúng ta. Chúng ta đã quá ích kỷ khi muốn duy trì Lăng cho dù việc đấy trái ý Người. Liệu chúng ta có xứng đáng là con cháu của Hồ Chí Minh? Liệu chúng ta có xứng đáng đại diện cho những giá trị của Người?
Sẽ có bạn lập luận rằng Lăng Bác là một cách chúng ta đền ơn cho Người. Nhưng các bạn có tự hỏi là Người có cần chúng ta đền ơn cho Người như thế?
Cho dù Người đã ra đi, cho dù Người sẽ trở về với cát bụi, nhưng lý tưởng của Người, nhân cách của Người, hình ảnh của Người sẽ mãi là bất diệt. Hơn bất kỳ công trình tưởng niệm nào, việc chúng ta phát huy giá trị tinh thần – đạo đức – lý tưởng của Người vào việc xây dựng đất nước giàu đẹp – ấm no – hạnh phúc, là cách hiệu quả nhất để chúng ta đền đáp ơn nghĩa của Người trong thời điểm hiện tại.
Khi đất nước đã giàu mạnh, thì việc chúng ta tạc hình Người vào núi cũng chẳng có gì là quá đáng. Và chắc hẳn, Người cũng sẽ mãn nguyện nơi cõi Niết Bàn.
Lăng Hồ Chủ Tịch-Nhìn từ khiá cạnh kinh tế học công cộng