Hiến  pháp Hoa Kỳ không có dòng nào đề cập đến bổn phận cũng như quyền lợi của  một đệ nhất phu nhân. Tuy vậy, ở thời kỳ nào, bà chủ nhà Trắng cũng trở  thành tâm điểm của dư luận.  
 Hơn  200  năm qua, Nhà Trắng đã đón nhiều kiểu đệ nhất phu nhân: từ mỹ nhân  đến mệnh bà  xấu xí, từ tâm hồn tuyệt vời đến  tính cách kỳ quái, từ  những người có ảnh hưởng quan trọng đối với đời sống chính trị đất nước  đến những người chẳng để lại chút dấu ấn gì. 
Martha Washington từng vá quân áo cho... lính
Đệ nhất phu nhân đầu tiên, Martha Washington, tuy nhan sắc mờ nhạt,  nhưng nhân cách lại luôn tỏa sáng. Từ khi trở thành vợ một tướng quân,  bà đã hiến dâng cuộc đời mình cho cuộc đấu tranh vì độc lập của các  thuộc địa. Bà thường đến các điểm trú quân để chăm sóc thương binh, vá  quần áo, nấu ăn… 
                             |  | 
                      | Martha Washington, đệ nhất phu nhân đầu tiên Mỹ. Nguồn ảnh: ushistory.org | 
      
 
 Martha còn là một bà chủ rất mực ân  cần. Tập quán uống trà ngày thứ sáu mà các phu nhân tổng thống ngày nay  vẫn duy trì là do bà khởi xướng. Bà cũng chính là người đề ra lệ mở cửa  dinh tổng thống cho dân chúng vào tham quan trong ngày đầu tiên của năm  mới (lệ này đã bị bãi bỏ từ năm 1931).     
Abigail Adams - đệ nhất phu nhân không đủ... củi để đun  
Abigail Adams, vợ của tổng thống thứ hai John Adams, thì tích cực quá  mức trên chính trường đến nỗi đã bị dư luận dèm pha. Đến Nhà Trắng từ  khi công trình này còn chưa hoàn tất, bà Abigail phải vất vả thu xếp nơi  ăn chốn ở cho gia đình, thậm chí bà phải tự tay giặt giũ và đi xách  nước xa cả cây số. Trong thư gửi cho người thân, đệ nhất phu nhân từng  than phiền về chuyện thiếu nến, củi và các nhu yếu phẩm khác. 
Dolly Madison mê hoặc cả nước Mỹ bằng áo cổ trễ  
Dolly Madison cũng rất giỏi giang trong vai trò bà chủ. Tổng thống  Thomas Jefferson góa vợ nên đã đề nghị phu nhân của James Madison (thư  ký chính phủ) đảm đương vai trò bà chủ ở Nhà Trắng. Dolly hoàn thành  nhiệm vụ xuất sắc đến mức đã trở thành chất “xúc tác” quan trọng giúp  chồng trở thành tổng thống kế nhiệm. Dolly đã chinh phục cả Washington  bởi lối ứng xử tinh tế cùng khiếu thẩm mỹ tuyệt vời. Công chúng Mỹ như  bị bỏ bùa mê bởi những chiếc áo cổ trễ, hở vai cùng những chiếc khăn  quàng tha thướt của Dolly.  
                            |  | 
                      | Dolly Madison đã chinh phục cả Washington bởi lối ứng xử tinh tế cùng khiếu thẩm  mỹ tuyệt vời. Nguồn ảnh: wordpress.com | 
      
 
Trong thời kỳ Washington bị quân Anh chiếm đóng (8/1814), Dolly trực  tiếp chỉ đạo việc sơ tán khỏi Nhà Trắng các tài liệu quan trọng cùng  nhiều đồ vật quý giá  (trong đó có bức chân dung nổi tiếng của George Washington hiện vẫn  treo ở Nhà Trắng). Và ngay cả lúc nguy nan nhất, Dolly đã hết sức điềm  tĩnh. Thiếu tướng hải quân Cockburn kể lại rằng khi ông cho quân xông  vào bắt bà làm tù binh thì thấy đĩa thức ăn trên bàn còn bốc hơi nghi  ngút. Trong tang lễ của Dolly năm 1849, tổng thống Zachary Taylor đã gọi  bà là “Một đệ nhất phu nhân đích thực”.
Rachel Jackson có thể chất yếu ớt
Nếu như Dolly đóng vai trò không nhỏ trong kết quả bầu cử của chồng thì  vợ của tướng Andrew Jackson, bà Rachel, lại là nạn nhân của cuộc tranh  cử năm 1828. Người ta kết tội Rachel là kẻ hai lòng (bà đã dan díu với  tướng Jackson trước khi chính thức ly hôn với người chồng đầu). Jackson  đã thắng cử, nhưng lại mất đi người vợ yêu quý - với thể chất yếu ớt,  Rachel không chịu nổi sự nhục mạ và đã qua đời vì một cơn đau tim trước  khi chồng nhậm chức.   
Julia Tyler trẻ hơn chồng 30 tuổi
Là vợ thứ hai của tổng thống John Tyler (người vợ đầu qua đời sau khi  ông nhậm chức nửa năm), Julia Tyler trẻ hơn chồng đến 30 tuổi. Vị tổng  thống nhiều tuổi nhất trong lịch sử Hoa Kỳ này có tới 8 đứa con từ cuộc  hôn nhân đầu và 7 đứa con với Julia. Mặc dù việc nhà bề bộn, Julia đã  kịp làm khá nhiều công việc xã hội dù rằng thời gian bà ở Nhà Trắng chưa  đầy một năm. Bà là người đầu tiên làm thư ký riêng cho chồng và cũng  chính là tác giả bài điếu văn đọc tại tang lễ của ông. Julia còn là  người đã “du nhập” vào Washington điệu nhảy polka thời thượng của phương  Tây.   
Còn tiếp... 
 Phan Minh Ngọc    (Tổng hợp)
 Bee