Người Việt Nam vẫn chưa làm quen được với khái niệm "hàng Việt Nam chất lượng cao", nhất là trong lĩnh vực công nghệ cao nói chung và điện thoại nói riêng. Câu hỏi đặt ra là: Làm gì để sản phẩm Việt không còn bị dè bỉu?


Thực trạng đáng buồn

Từ trước đến nay chúng ta vẫn cổ động "Người Việt dùng hàng Việt". Thế nhưng sẽ có người thắc mắc: "Vậy thì người Việt sẽ không được dùng đồ xịn rồi".

Và rất buồn là thắc mắc đó xem chừng cũng... có lý. Nhất là khi kể đến "hàng Việt" trong lĩnh vực các sản phẩm công nghệ, mà cụ thể là điện thoại di động. Trên thị trường Việt Nam hiện tại có một vài công ty cung cấp sản phẩm điện thoại "thương hiệu Việt" đang hoạt động. Những cái tên đáng chú ý trong số này có thể kể đến FPT Mobile hoặc Q-Mobile, Viettel Mobile.



Các hãng này đều phân phối lại điện thoại "thương hiệu Việt" mà phần cứng do phía đối tác ở Trung Quốc sản xuất và lắp ráp. Nói một cách ngắn gọn, các hãng này cũng bán điện thoại "Tàu", chỉ có điều gắn mác "Việt Nam". Chất lượng và tính năng của những chiếc điện thoại kiểu này được xếp vào dạng "đồ Tàu cao cấp". Có nghĩa là được chăm chút và tỉa tót nhiều hơn so với "hàng chợ", nhưng vẫn không đủ khả năng làm hài lòng những khách hàng có nhu cầu ngày càng cao và mỗi ngày một khó tính hơn.

Thiếu sót chồng chất



Nếu cần phải lấy ví dụ minh họa cho kết luận trên, thì có khá nhiều "đại diện" tiêu biểu cho vấn đề này. Đơn cử như mẫu Zik V8401 đến từ Viettel Mobile. Ứng viên này là 1 trong 2 mẫu smartphone chạy Android đầu tiên gắn mác một nhà sản xuất trong nước. V8401 cũng từng được kỳ vọng là sẽ mang được đến cho thị trường một làn gió mới, trở thành một đối trọng với các sản phẩm đến từ những hãng sản xuất tiếng tăm trên thế giới. Thế nhưng sự thiếu hụt những tính năng chủ chốt như màn hình cảm ứng điện dung, Android 2.2, CPU chỉ chạy ở xung nhịp 528 MHz và giá bán lại lên đến 3.7 triệu đồng (mặc dù được tặng đến gần 2 triệu vào tài khoản) V8401 cũng không thể vượt qua cái bóng của Galaxy Mini S5570 với giá chỉ "loanh quanh" mức 4 triệu đồng.

Nhìn chung sự đảm bảo của thương hiệu Samsung đã khiến nhiều người ngần ngại khi lựa chọn V8401. Lợi thế về giá cả của V8401 đã không được Viettel tận dụng triệt để. Nói một cách dễ hiểu: Viettel đã không tạo được giá bán thu hút khách hàng, đủ để họ "quên" đi cái mác "đồ Tàu" và đến với các sản phẩm của hãng.





Thêm một ví dụ nữa trong thời gian gần đây đó là Q-Mobile S10. Chiếc smartphone gắn mác Q-Mobile dường như hội đủ những yếu tố để thành công: Thiết kế tương đối đẹp, cấu hình chấp nhận được, đầy đủ các tính năng thiết yếu. Thế nhưng với mức giá niêm yết trên website của công ty là 4.3 triệu (giá thị trường là 3.7 triệu) , liệu S10 có thể hạ gục được LG GT540? Trong khoảng 2 tiếng đồng hồ ngồi làm việc ở cửa hàng Hoàng Hà Mobile, người viết nhận thấy phải có ít nhất là 3 người đến hỏi về GT540 trong khi hầu như không có ai khảo giá S10. Sự khác biệt không dẫn đến kết luận rằng G540 tốt hơn S10, nhưng lại khẳng định một điều rằng khâu quảng bá sản phẩm của Q-Mobile là quá kém.

Đáng ra lợi thế tuyệt đối ở công đoạn marketing, tạo dựng hình ảnh sản phẩm trong nhận thức của người tiêu dùng phải thuộc về Q-Mobile, một hãng điện thoại trong nước, chứ không phải LG. "Đá" trên sân nhà, nhưng Q-Mobile vẫn bị LG cho đo ván, ít nhất là trong khâu tiếp thị. Đây là một yếu điểm mà Q-Mobile cũng như các sản phẩm kế tục S10 phải sửa chữa, nếu không muốn tiếp tục tụt hậu.

2 lợi thế về giá cả và việc marketing có lẽ là 2 điểm mấu chốt mà điện thoại trong nước có thể tận dụng để cạnh tranh với hàng ngoại nhập, nhưng bên cạnh đó cũng không thể không kể đến sự liên kết với các hãng di động. Việc này những hãng di động của Mỹ và các nước khác làm rất tốt. Cụ thể là các hãng di động có thể cung cấp phần cứng với giá... rẻ như cho, với điều kiện người sử dụng điện thoại phải sử dụng dịch vụ của hãng di động đó. Một ví dụ tiêu biểu của loại hình kinh doanh này đó là trường hợp "bắt tay" của Apple với AT&T. Khi mà khách hàng có thể mua iPhone 4 với giá chỉ 199 USD (khoảng 4 triệu), với điều kiện phải sử dụng hợp đồng 2 năm với nhà mạng này, mỗi tháng những thuê bao sử dụng iPhone phải có cước gọi vượt một hạn định nào đó.




Tất nhiên mua theo cách này cũng có những bất lợi, đầu tiên là việc nếu bạn muốn đổi điện thoại trước khi hết hạn 2 năm thì sẽ phải chịu một khoản phạt vì chấm dứt sớm hợp đồng. Đồng thời việc phải sử dụng một tháng tối thiểu nhiều hơn số tiền ấn định sẵn khiến cho những điện thoại bán theo kiểu này cũng không rẻ hơn so với việc trả tiền 1 lần truyền thống. Thế nhưng với một thị trường nghèo như Việt Nam, nơi mà người tiêu dùng không có nhu cầu đổi điện thoại quá thường xuyên, và thu nhập hàng tháng thấp, chỉ ưa chuộng những model giá rẻ thì cách làm này chắc chắn sẽ tỏ ra diệu dụng. Kiểu bán điện thoại "trả góp" như thế này khiến số tiền phải bỏ ra 1 lần không quá lớn, phù hợp hơn với những người có thu nhập thấp.

Thử tưởng tượng bạn có thể "rinh" chiếc S10 mà không mất 1 đồng nào, chỉ cần ký một hợp đồng cam kết trong vòng 2 năm sử dụng dịch vụ của Viettel, mỗi tháng sử dụng nhiều hơn 100 nghìn đồng. Chắc chắn phương án này sẽ thu hút khách hàng hơn là kiểu phân phối bán lẻ hiện tại. Rất đáng buồn đó là cả các nhà mạng "nhảy" vào lĩnh vực kinh doanh điện thoại di động như VinaPhone với dòng máy Avio, Viettel Mobile cũng không thực hiện phương án này. Sự thực là việc bỏ ra 3,4 triệu 1 lúc để mua 1 chiếc smartphone vẫn là chuyện ngoài tầm với của nhiều người.