NPH: Như vậy vẫn chưa có sự đồng thuận với nhau giữa bên trong và bên ngoài, Chính sách nào để giải quyết khoảng cách bất đồng giữa chính quyền Việt Nam và khối chống cộng ở hải ngoại mà ông cho rằng đạt được thành quả tốt nhất?
LQH: Tôi nghĩ rằng, trước hết phải dựa vào thông tin, truyền thông. Phải rất khách quan, trung thực. Ở đây, các anh là nhà báo, tôi xin nói, và các anh đừng tự ái, khi lật báo chí hải ngoại để xem về t́nh h́nh Việt Nam, đại đa số, không phải là tất cả, tôi thấy báo chí chỉ chọn và đăng toàn là những tin mặt trái, tiêu cực. Không có mặt nào tốt hết. Riết rồi độc giả thấy toàn mặt trái, chán không muốn xem nữa. Nếu thực tế đúng như báo chí nói, chỉ toàn là chuyện con giết cha, thầy hiếp tṛ, không lẽ Việt Nam chỉ có như thế, vậy th́ tan ră từ lâu rồi (cười). Nhưng nếu về Việt Nam một lần, sẽ thấy Việt Nam vẫn phát triển. Cá nhân tôi ở Hoa Kỳ 3 năm, thỉnh thoảng có về lại nước, lần nào cũng thấy một điều ǵ đó mới. Đi c̣n bị lạc, vậy nếu Việt Nam xấu xa, th́ làm sao phát triển nổi?làm saocó xă hội ổn định? Chuyện ǵ cũng phải khách quan, trung thực mới được. Bà con chỉ đọc qua báo chí, internet chỉ toàn tin xấu, làm sao đánh giá khách quan được. Phía nhà nước Việt Nam, ngoài các chính sách giải quyết khoảng cách bất đồng, cũng cần quan tâm thông tin nhiều hơn
, không để cho báo tư nhân cộng đồng muốn nói ǵ th́ nói. Nhà nước chưa có một tờ báo, một đài radio, TV (trên địa bàn Bang California) để mang thông tin đa dạng đến với bà con. Tất nhiên làm được chuyện này, cũng không đơn giản đâu (cười). Nói vậy, như vẫn phải cố gắng để mang thông tin trung thực đến với bà con. Chỉ cần nói sự thật khách quan thôi, không cần phải tô hồng. Chúng tôi hay nói đùa với nhau, là nếu đến thăm nhà ai, cũng phải đến pḥng khách, rồi ra vườn, rồi có thể vào nơi kín đáo hơn là pḥng ngủ. Chứ vào nhà, cứ xộc vào restroom, chê bẩn là không công bằng. Tôi nghĩ rằng nước ḿnh có nhiều điều cần làm tốt hơn, cũng c̣n nhiều vấn đề lắm, và chúng tôi cũng bức xúc, muốn mau mau tiến bộ hơn. Nhưng xă hội nào cũng vậy, cũng cần có thời gian. Không thể nói ngày trước, ngày sau có được. Đem xă hội Hoa Kỳ áp dụng lên Việt Nam cũng không được. Ḥa Kỳ có 300 năm nền cộng ḥa, c̣n ḿnh th́ từ phong kiến đi lên, chiến tranh liên miên. Muốn nhanh quá cũng không được. Ngoài truyền thông trung thực, c̣n cần có đối thoại. Phải nói chuyện với nhau, để hiểu và thông cảm nhau hơn. Để đối thoại tốt, cần có thiện chí. C̣n kiểu “đàn gảy tai trâu” không ai nghe hết th́ như không. Một điểm nữa, nhà nước cũng đang làm đây, là tiếp tục cởi mở, dân chủ hóa hơn. Xu thế sẽ phải như vậy. Quan trọng nhất đối với Việt Nam bây giờ là ổn định để xây dựng đất nước.
ETC: Giả sử, cộng đồng người Việt hải ngoại đề nghị ngồi lại để bàn về tương lai đất nước quư vị có chấp nhận hay không? Có phân biệt đảng phái hay tổ chức không?
LQH: Phía nhà nước Việt Nam cũng đang chủ động làm việc này. V́ vậy, cuối năm 2009 đă có tổ chức một đại hội dành cho người Việt Nam ở nước ngoài lần đầu tiên.Do đây là đại hội được tổ chức lần đầu nên chắc cũng không tránh khỏi có mặt này mặt kia chưa được như bà con ḿnh mong muốn nhưng đây rơ ràng là thiện chí của nhà nước. Bước tiếp theo là ǵ? Tôi nghĩ sẽ có mở rộng hơn thành phần tham dự. Vẫn nói đến vấn đề đối thoại. Ngay cả hai vợ chồng giận nhau, cũng có lúc phải ngồi lại nói chuyện. Anh sai điểm nào, tôi đúng điểm nào, ngồi xuống nói chuyện. Vợ chồng giận mà không nói, quay mặt đi, chỉ c̣n ly dị thôi (cười). Nhưng tiêu chí đối thoại là phải biết lắng nghe nhau. Không nghe, nói 100 lần cũng vậy thôi. Điểm thứ hai cũng quan trọng là tư cách của người đối thoại. Có những người có thể nói là không đủ tư cách đối thoại. Phải có tư cách đại diện mới đối thoại được. Chúng ta gặp nhau thế này cũng là đối thoại rồi c̣n ǵ nữa.
ETC: Đây là câu hỏi của nhà báo Đoàn Trọng, người từng phỏng vấn Tổng lănh sự Lê Quốc Hùng qua phone cách đây 1 năm, hôm nay anh bận việc không tham dự buổi nói chuyện, câu hỏi nêu ra, có lẽ đến từ những người biểu t́nh anh từng tiếp xúc trong lúc làm công việc báo chí, câu hỏi như sau: Những người Mỹ gốc Việt, thực thi quyền tự do ngôn luận. Như việc tham dự biểu t́nh tại Mỹ để chống đối nhà cầm quyền cộng sản Viet Nam liên quan đến tham ô, độc đảng, vi phạm nhân quyền, dân chủ và kêu gọi tôn trọng tự do tín ngưỡng tại Việt Nam. Liệu khi họ về thăm thân nhân tại Việt Nam có bị nhà cầm quyền trả thù, bắt bớ không? Nếu có, tại sao?
LQH: Tôi xin nói thế này. Nhà nước Việt Nam luôn hoan nghênh tất cả bà con về thăm quê hương. Nhưng nếu với những ai, lợi dụng chuyện thăm nhà để hoạt động vi phạm pháp luật, xâm phạm an ninh quốc gia th́ chắc chắn không được. Những người này, nếu vào Hoa Kỳ với mục đích như vậy cũng không được vào đâu. Nếu chỉ về thăm thân, du lịch, thăm bạn bè, đi chơi…Tôi xin bảo đảm là không có vấn đề ǵ hết. Nhân đây, nếu các anh thấy có nhân vật nào có khó khăn trong chuyện cấp visa, xin cứ gặp tôi, tôi sẽ lấy trách nhiệm của ḿnh để bảo đảm cho người đó về nước an toàn, không có chuyện ǵ hết. miễn là đừng lợi dụng để họat động chính trị, vi phạm những điều như tôi đă nói ở trên
NPH: Nếu có một lời khuyên từ góc độ chính quyền đối với các doanh gia gốc Việt từ nước ngoài về đầu tư làm ăn tại Việt Nam, làm thế nào để có thể xây dựng được một doanh nghiệp thành công tại Việt Nam?
LQH: Để thành công trong doanh nghiệp khi đầu tư vào Việt Nam, theo tôi, thứ nhất phải hiểu biết luật pháp Việt Nam. Phải đầu tư các bước thế nào? Cơ quan nào cấp phép? Phải hiểu luật đầu tư ở Việt Nam. Phải hiểu điều ǵ được quyền, điều ǵ không được phép. Thứ hai là phải hiểu rơ môi trường, thị trường muốn đầu tư. Lănh vực đầu tư có phù hợp không? Đầu tư vào ngành nào? Thứ ba, phải có sự hiểu biết, sẵn sàng đối mặtvới những khó khăn.. Đầu tư vào nước nào cũng vậy, không phải chuyện ǵ cũng dễ. Việt Nam khó khăn nhấthiện nay là hạ tầng cơ sở, chưa đáp ứng được, tuy so với một số nước khác cũng là khá. C̣n kẹt xe, đường xá c̣n lôm nhôm v.v. phải tính được những ǵ ḿnh đối mặt. Thứ tư là kinh nghiệm quản lư. Con người Việt Nam rất khéo léo, chịu khó. Nhưng quản trị doanh nghiệp cần phải có chuyên môn, phải học mới được. Nếu dùng nhân sự trong nước, phải đào tạo thế nào? Nhân công Việt Nam tuy rẻ, nhưng cũng cần phải có đào tạo mới dùng được. Tất nhiên c̣n nhiều mặt khác nữa. Và nhà nước cũng đang t́m mọi cách để giải quyết kể cả tệ tham nhũng, hối hộ…Trên thực tế là có nhiều doanh nhân đă đầu tư, kinh doanh rất thành công ở Việt Nam và trong mắt các nhà đầu tư nước ng̣ai Việt Nam hiện nay vẫn được coi là điểm đến hấp dẫn!
ETC: Câu hỏi này được các đảng phái chính trị và những người thuộc khối chống cộng quan tâm. Trong cộng đồng người Việt hải ngoại, nhiều người không đồng ư với chính quyền Việt Nam về vấn đề đảng CSVN là đảng duy nhất lănh đạo và điều hành đất nước. Ông có thể phân tích những điều lợi và hại của việc chỉ có một đảng duy nhất lănh đạo đất nước trong t́nh h́nh Việt Nam hiện nay?
LQH: Đây là câu hỏi đặt ra về thể chế chính trị. Trên thế giới, có khoảng gần 180 quốc gia không nước nào giống nước nào. Dân tộc khác nhau, nhà nước khác nhau. Mỗi nước có mô h́nh và thể chế chính trị khác nhau. Tại sao lại có chế độ Quân chủ? Rồi Quân chủ lập hiến. Rồi chế độ Cộng ḥa. Chế độ nghị trường v.v. Những thể chế này chẳng ai có thể áp đặt cho ai. Tại sao Pháp không giống Hoa Kỳ? Hay Hoa Kỳ cũng không giống Nhật? Hoàn cảnh của mỗi nước mỗi khác và trong một nước mỗi giai đọan phát triển cũng có sự khác nhau . Nên không thể nói tại sao bây giờ không như thế này hay thế khác. Nói độc đảng là tốt hay đa đảng là tốt, không ai có câu trả lời chính xác cả. Singapore có chế độ độc đảng, tại sao nước họ vẫn phát triển? Cũng có những nước đa đảng, tối ngày xào sáo lẫn nhau. Nói ǵ th́ nói, nếu lănh đạo một nước được xem là tốt th́: 1) Phải đặt quyền lợi của người dân, dân tộc lên trên. 2) Phải có uy tín với dân, phải phản ánh được ư chí, nguyện vọng của dân. 3) Phải có năng lực lănh đạo và được dân tín nhiệm. Ở Việt Nam, trải qua hai cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, đảng Cộng sản là đảng đứng đầu chịu mọi hy sinh, tổn thất để lănh đạo dân tộc Việt Nam. Trong công cuộc tái thiết đất nước, đảng vẫn tiếp tục lănh đạo thành công công cuộc đổi mới. Chúng ta cần sự ổn định để phát triển, và đảng Cộng sản vẫn là chính đảng xứng đáng đảm đương vai tṛ lănh đạo để đưa đất nước phát triển, đây là điều phù hợp nhất trong thể chế chính trị trong giai đọan hiện nay tại Việt Nam. Có thể đến một giai đoạn nào khác, t́nh h́nh cần có những thay đổi, sẽ thay đổi. Ngoài ra, c̣n phụ thuộc nhiều ở tŕnh độ dân trí nữa. Nếu dân trí thấp, rất dễ bị kích động của thế lực bên ngoài, gây mất an ninh ổn định cho đất nước.
NPH: Nhiều người sử dụng mạng internet cho rằng nhà nước Việt Nam kiểm duyệt Internet. Trên thực tế nhà nước Việt Nam có chính sách kiểm duyệt internet hay không? Ông đánh giá thế nào về ảnh hưởng của internet đối với xă hội Việt Nam?
LQH: Việt Nam tuy là nước đang phát triển, nhưng theo thống kê đến tháng 12, 2010, toàn Việt Nam có 26, 800.000 người sử dụng internet. Tính ra trên 31% người dân Việt Nam có sử dụng internet. Đây là một con số khá cao để nói về số người tiếp cận với internet, trong đó, có 1,500.000 trang facebook. Những con số này cho thấy, nếu ở Việt Nam cấm, th́ đă không có con số cao như vậy. Tuy nhiên, phải nói thêm điều này, dù trên internet, cũng phải có trách nhiệm, khách quan và trung thực. Không thể để cho những thông tin gây nguy hại đến thuần phong mỹ tục của người Việt. Có thể có những chuyện hợp với người dân Mỹ và tây âu, nhưng không hợp với người Á đông trong đó có Việt Nam. Một số những mạng thông tin gây nguy hại cho an ninh quốc gia, Việt Nam phải cấm. Không phải chỉ Việt Nam, nước nào cũng vậy, nếu bị gây nguy hại cho an ninh nước họ, cũng bị cấm. Chuyện ǵ cũng có hai mặt, nhà nước khuyến khích dân mở mang dân trí, sử dụng internet, nhưng không được lợi dụng chuyện này để tuyên truyền đồi trụy, gây nguy hại cho an ninh quốc gia.
ETC: Qua một giờ đồng hồ trao đổi với Tổng lănh sự Lê Quốc Hùng, xin cảm ơn ông đă dành cho giới truyền thông hải ngoại một cuộc tṛ chuyện cởi mở, thẳng thắng, trước khi nhà báo Nguyễn Phương Hùng nêu câu hỏi cuối với ông, chúng tôi xin cho biết thêm, ngoài ba cơ quan truyền thông là Việt Weekly, Phố Bolsa TV, KBC Hải Ngoại có mặt hôm nay, chúng tôi c̣n mời thêm 2 cơ quan truyền thông khác là đại diện nhật báo Người Việt, đài VHN-TV, nhưng v́ những lư do riêng, họ không tham gia, xin hẹn một dịp khác. Xin mời nhà báo Nguyễn Phương Hùng đặt câu hỏi.
NPH: Chúng ta qua câu chuyện đă nói nhiều về đối thoại để cảm thông. Theo ông, trong tương lai, chính quyền Việt Nam có ư định mời đoàn báo chí Việt Nam ở hải ngoại về trong nước để họ nh́n thấy những ǵ đang diễn ra trên đất nước hay không?
LQH: Điều anh hỏi chính là nguyện vọng tôi nung nấu từ một, hai năm nay. Trong đầu tôi đă có dự tính, và tôi cũng đă nêu vấn đề. Chúng tôi rất muốn mời một đoàn báo chí, truyền thông ở khu vực miền Tây của tiểu bang Cali này về Việt Nam một chuyến. Để các hăng truyền thông, đài, báo cùng đi Việt Nam một lần để tận mắt chứng kiến, không loại trừ một lănh vực nào, kể cả các nhà báo có khuynh hướng chống cộng, nếu quư vị đó muốn đi. Tôi cũng xin nói rơ ràng là, chúng tôi hoan nghênh các anh tham gia chuyến đi đó, nhưng với điều kiện là phải trung thực và khách quan. Cứ viết ra những ǵ quư vị thấy được, nghe được, để chuyển tải thông tin xác thực về đất nước cho bà con ở hải ngoại, kể cả những người bạn Hoa Kỳ biết, hiểu về đất nước ḿnh. Nhiệm kỳ của tôi đă hết, không c̣n thời gian thực hiện nguyện vọng này, tôi sẽ bàn giao lại cho vị Tổng lănh sự kế nhiệm để tiếp tục làm việc với giới báo chí.
ETC: Cảm ơn Tổng lănh sự đă nêu ra nguyện vọng của ḿnh. Xin mời ông cho một ư kiến cuối để kết thúc buổi trao đổi hôm nay.
LQH: Tôi rất cám ơn truyền thông, các anh đă chủ động đặt vấn đề để tôi có cơ hội phát biểu với bà con ở đây. Phải nói là sau 3 năm công tác tại địa bàn này, với tư cách là Tổng lănh sự, tôi đă có nhiều dịp đi nhiều, tiếp xúc nhiều với bà con. Tôi tiếp xúc từ người làm ăn thành công, các đại gia, các tiểu thương, người c̣n đang khó khăn, c̣n thất nghiệp, kể cả một số bà con vô gia cư, tôi cũng đă đến thăm, nói chuyện với họ. Qua đó, tôi hiểu được một điều, mỗi người mỗi cảnh, có người có số phận cay đắng. Tôi rất hiểu, rất thông cảm. Điều chung nhất tôi cảm nhận, là t́nh cảm của họ dành cho quê hương, đất nước. Có người vô gia cư tôi gặp, hỏi “ở bên này khổ thế sao không về nước?. Anh ta đáp, em nhớ nhà lắm, cũng muốn về lắm nhưng nếu về thế này, không c̣n mặt mũi với bà con, cḥm xóm. Người ở nhà nói, ḿnh qua đây bao nhiêu năm, tưởng làm ăn khá, ai ngờ lại ra thế này, trên răng dưới…dép. Tôi thực sự xúc động và đánh giá cao bà con người Việt ḿnh dù là người vô gia cư, nhưng vẫn có ḷng tự trọng. Tôi mong bà con ḿnh tự trọng là người Việt Nam. Làm ǵ cũng phải có tinh thần tự tôn dân tộc. Giữ được bản sắc, cốt cách người Việt Nam và nhất là phải đ̣an kết, gắn bó với nhau. Chứ cứ chia rẽ với nhau suốt thế này, sẽ không bao giờ được chính quyền sở tại nể trọng. Thưa bà con, sắp tới đây tôi sẽ kết thúc nhiệm kỳ công tác của ḿnh tại California.Chia tay bà con qua báo Viet Weekly và các cơ quan thông tin truyền thông, tôi muốn có lời chia tay với bà con và từ đáy ḷng ḿnh xin gửi đến bà con cô bác, các anh chị, các bạn, các em, những người đồng bào yêu qúy của tôi sự biết ơn chân thành về sự giúp đỡ, hỗ trợ, về sự cảm thông chia sẻ và những t́nh cảm ấm áp quê hương và những tấm ḷng mà bà con đă dành cho tôi trong suốt nhiệm kỳ qua. Chúc bà con thành đạt, đ̣an kết và luôn hướng về quê hương đất nước!
——————-
*
Đây là trang Blog cá nhân của Trần Đông Đức. Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á châu Tự do RFA