Đă một tháng kể từ khi chính phủ Mỹ đóng cửa, các cơ quan đang t́m cách "phá băng" những khoản chi tiêu thiết yếu khi ngân sách dần cạn kiệt.
Hôm qua (1.11) đánh dấu 1 tháng chính phủ Mỹ phải đóng cửa do bất đồng giữa hai đảng Cộng ḥa và Dân chủ, khiến quốc hội chưa thể thông qua được dự luật chi tiêu. Diễn biến đàm phán tại Đồi Capitol vẫn chưa thực sự có tiến triển, và các cơ quan đang phải t́m những cơ chế pháp lư để dùng ngân sách khẩn cấp chi cho những dịch vụ quan trọng.
Chương tŕnh thực phẩm gặp báo động
Hăng AP ngày 1.11 đưa tin hai thẩm phán liên bang Mỹ đă ra lệnh cho chính quyền Tổng thống Donald Trump sử dụng quỹ dự pḥng khẩn cấp để tài trợ cho Chương tŕnh hỗ trợ dinh dưỡng bổ sung (SNAP). Đây là chương tŕnh trợ cấp thực phẩm lớn nhất nước Mỹ, chi khoảng 8 tỉ USD mỗi tháng dành cho 42 triệu người, chủ yếu là người già, người tàn tật, gia đ́nh thu nhập thấp.
Người dân Mỹ tại bang Colorado nhận thức ăn từ ngân hàng thực phẩm ngày 31.10
ẢNH: REUTERS
Thẩm phán John McConnell ở bang Rhode Island yêu cầu Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) sử dụng quỹ dự pḥng 5 tỉ USD để tài trợ cho SNAP, dù chính quyền Mỹ cho rằng họ không được phép dùng quỹ này. Thẩm phán Indira Talwani ở bang Massachusetts nêu rơ việc USDA dừng tài trợ SNAP là không hợp pháp, và yêu cầu cơ quan này đến ngày 3.11 cung cấp hướng giải quyết. Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 31.10 cho biết đă chỉ đạo các luật sư của chính phủ làm rơ phương án có thể cấp ngân sách hợp pháp cho SNAP sớm nhất có thể. "Nếu ṭa án đưa ra những chỉ dẫn pháp lư phù hợp, tôi sẽ vinh dự được cung cấp kinh phí", ông Trump viết trên mạng xă hội Truth Social.
Dù các thẩm phán đă ra phán quyết, thực tế hàng triệu người Mỹ có thể chậm nhận tiền theo chương tŕnh SNAP trong tháng 11. Trước t́nh h́nh này, một số tiểu bang như New York, Delaware, Rhode Island, Virginia và Maryland đă ban bố t́nh trạng khẩn cấp và phân bổ nguồn quỹ dự pḥng để hỗ trợ thực phẩm, theo Axios. Bang California không ban bố khẩn cấp, song cũng thông báo sẽ chi 80 triệu USD để bù đắp khoảng trợ cấp SNAP bị thiếu hụt. Thống đốc California Gavin Newsom cho biết sẽ điều động Vệ binh Quốc gia để hỗ trợ tại các ngân hàng thực phẩm.
Tranh căi chiêu "câu giờ"
Khi thượng viện Mỹ vẫn chưa thể thống nhất để mở cửa chính phủ trở lại, Tổng thống Trump ngày 31.10 đă kêu gọi thượng viện bỏ quy định truyền thống "filibuster". Đây là một chiến thuật câu giờ, thường được đảng đối thủ sử dụng để kéo dài tranh luận và cản trở quy tŕnh bỏ phiếu. Đồng thời, filibuster cũng chỉ việc những dự luật quan trọng như về ngân sách sẽ cần 60/100 thượng nghị sĩ thông qua, trong khi hiện chỉ có 53 thượng nghị sĩ Cộng ḥa.
Ông Trump muốn chấm dứt đóng cửa chính phủ bằng ‘lựa chọn hạt nhân’
Ông Trump muốn băi bỏ quy tắc trên và hành động này được gọi là "lựa chọn hạt nhân" bởi nó phá vỡ truyền thống. Chủ nhân Nhà Trắng cho rằng filibuster đang khiến chính phủ tê liệt. Tuy nhiên, các lănh đạo Cộng ḥa ở quốc hội Mỹ không đồng t́nh với ư tưởng này. The Hill ngày 1.11 dẫn lời Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson cho rằng nếu không có filibuster, đảng Dân chủ sẽ dễ dàng thông qua chương tŕnh nghị sự nếu kiểm soát thượng viện trong tương lai. Lănh đạo phe Cộng ḥa tại thượng viện John Thune tuần trước cũng nói việc bỏ filibuster để mở cửa chính phủ là "ư tưởng tồi".
Một tháng đóng cửa chính phủ đang gây những gián đoạn và nguy cơ thiệt hại đáng lo ngại tại Mỹ. Theo Văn pḥng Ngân sách quốc hội Mỹ, t́nh trạng chính phủ đóng cửa có thể gây tổn thất cho nền kinh tế từ 7 - 14 tỉ USD, giảm 2% GDP trong quư 4/2025. Ngoài ra, khoảng 750.000 nhân viên liên bang đă bị cho nghỉ việc tạm thời hoặc làm không lương kể từ khi ngân sách cạn kiệt. Nhiều dịch vụ công, đặc biệt là ngành hàng không, đứng trước sức ép thiếu nhân sự nghiêm trọng trong những đợt cao điểm.
VietBF@sưu tập