Trong một thời đại mà thông tin được kiểm chứng gần như tức thời, việc một tổng thống Hoa Kỳ đứng trước công chúng và đưa ra những tuyên bố không có thật không c̣n là một sai sót kỹ thuật, mà là một lựa chọn chính trị. Đó chính xác là điều đang xảy ra khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố với báo chí rằng Hoa Kỳ và Trung Quốc vừa có một cuộc gặp vào buổi sáng để bàn về việc giảm thuế quan giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Vấn đề là, phía Trung Quốc lập tức bác bỏ hoàn toàn lời khẳng định đó. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố không hề có bất kỳ cuộc đàm phán nào với Hoa Kỳ, và rằng những thông tin về một thỏa thuận thương mại đang được bàn bạc chỉ là "vô căn cứ." Trong khi đó, Bộ Tài chính Hoa Kỳ cũng không xác nhận bất kỳ cuộc đàm phán nào diễn ra. Tức là không có ǵ cả. Không có bàn tṛn. Không có bắt tay. Không có thương lượng. Và không có bất kỳ tiến triển nào giữa hai nước. Tất cả đều là lời nói một chiều từ ông Trump.
Nếu đây chỉ là một sai sót thông tin th́ đáng tiếc. Nhưng nếu đây là một chiến lược có chủ đích, th́ nó nguy hiểm hơn nhiều. Khi một tổng thống cố t́nh vẽ ra một cuộc đàm phán không có thật, ông ta không chỉ nói dối Trung Quốc. Ông ta nói dối người Mỹ.
Tại sao một tổng thống lại làm như vậy? Có lẽ v́ ông cần h́nh ảnh của một nhà thương lượng thành công. Có thể ông muốn làm dịu thị trường chứng khoán. Có thể ông muốn đánh lạc hướng truyền thông khỏi những vấn đề khác trong nước. Hoặc có thể, như đă từng xảy ra nhiều lần trong quá khứ, ông đơn giản chỉ muốn kiểm soát câu chuyện bằng cách tạo ra thực tại của riêng ḿnh.
Dù lư do là ǵ, hệ quả là một cú đấm vào ḷng tin của công chúng. Khi tổng thống nói có cuộc gặp mà không hề có, khi ông nói hai bên đang đàm phán mà thực tế hai bên đang leo thang thuế quan ở mức kỷ lục, th́ người dân có quyền đặt câu hỏi: c̣n bao nhiêu điều nữa mà ông Trump nói ra chỉ để làm đẹp h́nh ảnh cho bản thân?
Việc này không chỉ làm tổn thương niềm tin đối với cá nhân ông Trump. Nó làm xói ṃn uy tín của chính phủ Hoa Kỳ trên trường quốc tế. Nó khiến các đối tác ngoại giao khó tin rằng lời hứa của Mỹ là nghiêm túc. Nó khiến người dân Mỹ hoang mang không biết nên tin vào ai, vào điều ǵ.
Một nền dân chủ chỉ tồn tại được khi sự thật c̣n có chỗ đứng. Và một tổng thống chỉ xứng đáng được dẫn dắt quốc gia khi ông ta đối diện với sự thật, không phải tô vẽ nó. Nếu ông Trump tiếp tục tạo ra các cuộc đàm phán tưởng tượng để tŕnh diễn cho người dân Mỹ, th́ ông không chỉ là một chính trị gia đang vận động tranh cử. Ông đang trở thành một diễn viên trong vở kịch mà toàn dân là khán giả bị ép buộc, và sự thật th́ đă bị buộc rời khỏi sân khấu.
__________________
|